Đức Giám mục Grech: việc cách ly cho thấy một “mức độ mù chữ về mặt thiêng liêng”I. 

Đức Phanxicô chào Đức Giám mục Mario Grech trong một buổi tiếp kiến năm 2019.

Đức Giám mục Mario Grech, tân tổng thư ký của Thượng Hội Đồng Giám mục đã có cái nhìn rất phê phán về thái độ của nhiều người công giáo trong cuộc khủng hoảng Covid-19. Trong một cuộc phỏng vấn dài với tạp chí Văn minh Công giáo Civiltà Cattolica đăng ngày 14 tháng 10, ngài đánh giá “sự mù chữ về mặt thiêng liêng”, về “giáo quyền” và về “đức tin chưa trưởng thành” của một số người.

Theo ngài, Giáo hội phải học hỏi từ sự cách ly bằng cách thay đổi các “mô hình mục vụ” và phục hồi “Giáo hội tại gia.”

Ngài là cựu chủ tịch Hội đồng Giám mục Malta từ năm 2013 đến năm 2016 và từ tháng 10 năm 2019 ngài được bổ nhiệm làm phụ tá Tổng thư ký Thượng Hội đồng Giám mục và từ tháng 9 vừa qua, ngài là Chủ tịch Hội đồng giám mục. Với chức vị này, ngài được Đức Phanxicô đặc biệt giao trách nhiệm chuẩn bị Thượng hội đồng về tính đồng nghị sẽ được tổ chức năm 2022.

Trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Văn minh Công giáo, ngài lấy làm buồn: “Trong đại dịch, chúng ta thấy một chủ nghĩa giáo quyền nào đó đã xuất hiện. Trên mạng xã hội, chúng ta chứng kiến một hình thức phô trương và kiểu sùng bái áp đặt, đó là ma thuật hơn là thể hiện đức tin trưởng thành”. Theo đó, ngài mô tả một Giáo hội không phải lúc nào cũng ở tầm cao của sự kiện và bị chia rẽ vì việc không thể đến được với các phép bí tích.

Ngài lấy làm tiếc: “Có một số người thậm chí còn còn nói đời sống của Giáo hội đã bị gián đoạn! Đúng là không tưởng tượng được. Trong tình trạng chúng ta không thể cử hành các bí tích, chúng ta đã không nhận ra có nhiều cách khác để trải nghiệm Thiên Chúa”, ngài nói thêm “nhiều linh mục và giáo dân bị khủng hoảng vì đột nhiên họ thấy mình không thể cử hành Thánh Thể cho giáo dân, một chuyện rất quan trọng”.

Đi xa hơn nữa, ngài nói: “Nhiều người phàn nàn họ không thể rước lễ và cử hành tang lễ ở nhà thờ nhưng họ lại không quan tâm đến việc phải hòa giải với Chúa và người anh em để lắng nghe, cử hành Lời Chúa và sống đời sống phục vụ.”

Bí tích Thánh Thể không phải là khả năng duy nhất để gặp Chúa Giêsu

Đức Giám mục Grech nhấn mạnh: “Bí tích Thánh Thể là nguồn và đỉnh cao của đời sống Kitô nhưng Bí tích Thánh Thể không phải là khả năng duy nhất để gặp Chúa Giêsu”, ngài trích dẫn lời Đức Phaolô VI đã dạy, “trong Bí tích Thánh Thể, sự hiện diện của Chúa Kitô là ‘có thật’, nhưng không loại trừ như thử những người khác không ‘có thật’.”

Theo ngài, “đáng lo là người nào cảm thấy mình lạc lõng bên ngoài bối cảnh Thánh Thể.” Điều này cho thấy “sự thiếu hiểu biết về các cách khác nhau để tham dự vào mầu nhiệm”, là “một sự mù chữ nào đó về mặt thiêng liêng” và “việc thực hành mục vụ hiện tại là chưa thích ứng.”

Sau đó ngài phân tích “rất có thể trong thời gian gần đây, hoạt động mục vụ của chúng ta đã tìm cách dẫn đến các bí tích chứ không dẫn – qua các bí tích – đến đời sống kitô hữu.”

“Sẽ là tự sát nếu sau đại dịch chúng ta trở lại với các mô hình mục vụ cũ”

Theo đường hướng của Đức Phanxicô, tân tổng thư ký Thượng Hội đồng Giám mục cho rằng đại dịch coronavirus phải trở thành cơ hội cho Giáo hội, mang đến cho Giáo hội “một thời điểm đổi mới.” Ngài nói: “Sẽ là tự sát nếu sau đại dịch chúng ta trở lại với các mô hình mục vụ đã làm từ trước đến nay.”

Hơn nữa, theo ngài, cuộc khủng hoảng đã giúp khám phá một “nền giáo hội học mới, ngay cả một nền thần học mới, và một mục vụ mới.” Trước hết, nó khẳng định, việc phục vụ người bệnh và người nghèo là cách hữu hiệu để giáo dân sống đức tin của mình và “phản ánh một Giáo hội hiện diện trong thế giới ngày nay chứ không còn là “Giáo hội phòng thánh”, đi ra khỏi đường phố, hoặc chỉ thích chiếu phòng thánh ra đường phố”.

Tình trạng cách ly phải giúp cho các gia đình nắm bắt ơn gọi, phát triển “tiềm năng” riêng của mình. Theo nghĩa này, ngài cho rằng cuộc khủng hoảng phải dẫn đến việc “phục hồi Giáo hội tại gia và mang đến nhiều chỗ cho gia đình.” Theo ngài, “sống Giáo hội trong gia đình là tiền đề thích ứng cho việc tân phúc âm hoá”. Ngài nhấn mạnh: “Nếu Giáo hội tại gia thất bại thì Giáo hội không thể tồn tại. Nếu không có Giáo hội tại gia thì Giáo hội không có tương lai!”

Giáo hội tại gia, nạn nhân của chủ nghĩa giáo quyền trong lịch sử?

Theo ngài, Giáo hội tại gia dù được Công đồng Vatican II nhấn mạnh đến đâu nhưng chắc chắn là nạn nhân của một chủ nghĩa giáo quyền sai quấy. Ngài nhắc đến “bước ngoặt tiêu cực” này trong quan niệm Giáo hội tại gia vào thế kỷ thứ 4, khi “việc thánh hóa các linh mục và giám mục diễn ra, làm phương hại đến chức tư tế chung của người được rửa tội”. Theo ngài, “thể chế hóa Giáo hội càng đẩy mạnh thì bản chất và sức lôi cuốn của gia đình với tư cách là Giáo hội tại gia càng giảm sút”.

Cuối cùng, dù “nhiều người vẫn chưa tin chắc” về đặc sủng truyền giáo và về “sáng tạo truyền giáo” của gia đình nhưng Đức Giám mục Grech lại nghĩ ngược lại. Cha mẹ luôn có “khả năng tìm ra một ngôn ngữ mới cho thần học-giáo lý để nói về Tin Mừng cho gia đình”. Và trích lời Đức Phanxicô: “Thiên Chúa giao phó cho gia đình không phải trách nhiệm tối hậu như một cùng đích nhưng là một dự án cao đẹp làm cho thế giới thành ‘tại gia’.”

Marta An Nguyễn dịch