François Ponchaud: Tín hữu kitô vĩ đại bị lãng quên
Tôi may mắn có dịp gặp Linh mục François Ponchaud ở Nam Vang, thủ đô Campuchia, Linh mục là một vĩ nhân, ngài thuộc Hội Thừa sai Hải ngoại Paris. Hội gởi ngài đến Campuchia năm 1965, 10 năm trước khi quân Khmer Đỏ chiến thắng và chiếm Nam Vang. Trong 10 năm đầu tiên này, ngài đã học rất nhiều về văn hóa và ngôn ngữ Khmer.
Vì thế trước các người phương Tây, ngài thấy sau chiến thắng quân sự của Khmer Đỏ tháng 4 năm 1975, họ đã áp đặt chế độ Khmer Đỏ lên đất nước Campuchia Ba mươi năm sau, nhờ chuyến đi với các độc giả của báo La Vie, tôi đã có thể gặp trực tiếp Linh mục François Ponchaud. Cha kể chi tiết cho tôi nghe, trong gang tấc, cha đã xoay sở như thế nào để cho thế giới thấy sự kinh hoàng khủng khiếp của thảm kịch Campuchia. Thảm kịch này đã tạo nghi ngờ ở một số quốc gia phương Tây lớn, vì đã có thời gian họ ủng hộ Khmer Đỏ.
Không nghi ngờ gì, đây là ảnh hưởng của việc áy náy lương tâm của người phương Tây, kể cả nước Pháp. Nhưng chúng ta cũng phải xem đến các bất nhất có thể có của báo chí thế giới, giữa sự thật và các lý do khác nhau của Nhà nước.
Linh mục Ponchaud đã thành công trong việc chuyển cho nhật báo La Croix một bài ngắn nói lên thảm kịch đang chờ đợi ở Campuchia. Than ôi! nó gần như không có tiếng vang nào ở Pháp cũng như ở các nơi khác. Sau đó, ngài gởi cho báo Le Monde hai bài chi tiết hơn về thảm kịch của người Khmer. Đầu tiên hai bài này bị ông Jacques Fauvet, giám đốc tờ báo từ chối.
Còn về phần mình, Linh mục François Ponchaud cho thấy sự chính trực đạo đức của ngài làm cho ngài bị đe dọa. Nhưng ngài không buông tay.
Từ Campuchia xa xôi, Linh mục François Ponchaud không nản lòng. Không phải là không gặp khó khăn, cuối cùng ngài điện thoại được với báo Le Monde. Ngài xin nói chuyện với ông giám đốc mà không nghĩ mình sẽ gặp được. Ngài đã rất ngạc nhiên vì đường dây bên kia là ông Jacques Fauvet. Không khó khăn, ngài thuyết phục được ông về lỗi thiếu phán đoán của ông. Ông Fauvet cho ngài biết, hai bài báo của ngài sẽ được đăng vào ngày hôm sau. Đó là ngày 17 và 18 tháng 2 năm 1976.
Ở Pháp và ở các nơi khác, hai bài này có tác động như một quả bom. Đúng là phóng viên của báo Le Monde đã kể sự đón nhận nhiệt tình của người dân Nam Vang khi Khmer Đỏ xâm chiếm ngày 17 tháng 4 năm 1975. Đó là sự thật, nhưng sự nhiệt tình này nhanh chóng biến thành ác mộng mà không có một nhà báo nào ở đó để đưa tin cho đúng, các đường dây đã bị cắt đứt.
Sau 4 năm đẫm máu, Khmer Đỏ bị quân đội Việt Nam lật đổ chính quyền năm 1979. Vài năm sau, năm 1984, người Việt đã đặt ông Hun Sen, người của họ lên nắm chính quyền. Khổ cho Campuchia, ông vẫn còn ở vị trí này. Như trong các truyện ngụ ngôn xấu, từ nạn thảm sát đến nạn tham nhũng bất công nhất của một chế độ thù địch với nông dân, những người mà chế độ cưỡng đoạt đất đai của họ.
Còn về phần mình, Linh mục François Ponchaud cho thấy sự chính trực đạo đức của ngài làm cho ngài bị đe dọa. Nhưng ngài không buông tay. Ngài bị chỉ trích vì người ta cho ngài “thông cảm” với Khmer Đỏ, thật là điên rồ. Tôi thường nhận thư ngài gởi cho một số người thân. Thư mới nhất thật xúc động. Sức khỏe của ngài đã yếu. Ngài không còn giáo xứ. Nhưng ngài vẫn kiên trì tiếp tục xây một trường mẫu giáo và viết chú giải Tin Mừng bằng tiếng Khmer.
Đúng, tôi rất ngưỡng mộ người tín hữu này. Xin cám ơn Linh mục Ponchaud đã tồn tại!
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
431 28-09-2020
