Thánh Edsmond Campion

THÁNH EDSMOND CAMPION
DÒNG CHÚA GIÊSU TỬ ĐẠO

Trong số các vị tử đạo chính dưới thời cấm đạo của Nữ Hoàng Êlizabett, chúng ta phải kể đến cha Edsmond Campion thuộc dòng Chúa Giêsu. Ngài là một người có học thức và phong độ, đã khéo biết quy hướng tính hào hoa phong nhã đó vào việc phục vụ Thiên Chúa và đồng bào ngài, đến nỗi ngài đã phải vì sứ vụ để làm sáng tỏ một vấn đề còn đang tranh luận thời đó.

Thân phụ ngài là chủ một nhà sách ở Luân đôn, sinh hạ ngài năm 1540. Thấy trí khôn Campion rất thông minh, nghiệp đoàn các người bán tạp hóa đã bằng lòng cấp học bổng cho cậu theo học đến cùng. Campion học rất xuất sắc nên còn được giải thưởng do các học đường Luân đôn trao tặng. Khi Nữ hoàng Maria Tudor vào đế đô, chính Campion đã được cử đọc bài chúc từ mừng Nữ hoàng.

Nghiệp đoàn các người buôn bán thực phẩm còn gửi ngài theo học tại đại học đường Oxford. Năm 1561, Campion đậu tú tài mỹ thuật. Ngài có một nền học nhân bản và có tài hùng biện và thực là một bậc kỳ tài trong thành phố này, vì thế, thanh niên rất ngưỡng mộ ngài. Nhưng trong khi đó, Campion vẫn để tâm chuyên chú văn chương La tinh, Hy lạp và chăm chỉ học môn Giáo phụ.

Thời Êlizabeth cầm quyền, Anh giáo được nhận làm quốc giáo và Nữ hoàng là giáo chủ tối cao. Các Giám mục, linh mục buộc phải phủ nhận quyền tối cao của Giáo hoàng Rôma và phải thề vâng phục nữ hoàng cả trong những vấn đề thuộc phạm vi tôn giáo. Tưởng có thể chấp nhận được lời tuyên thệ đó, lại nữa, theo lời Giám mục Gloucester khuyên, Campion đã chịu chức Phó tế theo giáo hội Êlizabeth.

Thấy Grêgôriô Matinô, bạn Campion, mời ngài đi Douai, nghiệp đoàn những người bán tạp hóa sợ ngài lại trở về quy phục Đức Giáo Hoàng Rôma. Nhưng rồi Campion lại bỏ Oxford đi Ái Nhĩ Lan, nơi đây người ta đang có dự định chấn hưng lại đại học đường ở Dublin. Tại đây, ngài đã viết một thiên tiểu luận về sinh viên nhan đề là "De Juvene academico" trong đó ngài phô bày tất cả sự thật về tính tình của người Ái Nhĩ Lan.

Càng ngày Campion càng hối hận vì đã theo giáo hội Êlizabeth, và càng khó xử hơn nhất là sau khi Đức Piô V đã ban bố sắc lệnh lên án Êlizabeth. Nhưng sau ngài đã nhất quyết trở lại.

Năm 1571, ngài cải trang và trở về Anh, gặp đúng lúc người ta hành quyết chân phước Gioan Storey. Ngài vào đại chủng viện ở Douai tiếp tục học triết lý kinh viện và viết nhiều thư tranh luận với lối văn Anh đơn sơ dễ hiểu.

Bất chợt ngài xin đi Rôma để được nhập vào một dòng ngài trìu mến: Dòng Chúa Giêsu. Năm 1573, bề trên gửi ngài tới nhà tập tại Braun bên Bôhême. Nơi đây đạo công giáo bị khủng hoảng vì lạc thuyết của Huss. Nhờ quảng đại, ngài đã sửa chữa lại được phần nào thiệt hại do Wiclip người đồng hương của ngài gây nên. Ở Praha, ngài đảm nhiệm nhiều công việc, nhất là dạy tu từ và triết học Aristốt. Đức Tổng Giám mục thành Praha truyền chức linh mục cho ngài năm 1579.

Thấy kết quả các tu sĩ dòng Tên thu được ở Trung âu, Allen, người Oxford, là sáng lập viên trường trung học Anh ở Douai, đồng thời là linh hồn của đạo quân những người Anh xuất ngoại vì đức tin, xin Đức Giáo Hoàng Grêgôriô XII phái ngài về Anh quốc. Campion và Robert Persons là những người đầu tiên được phái đi. Mùa thu năm 1580, cha Campion cùng với một toán 14 người từ bỏ Rôma. Đến Milanô, các ngài có ghé qua nhà thánh Carôlô Bôrrômêô để lĩnh nhận những ý kiến khôn ngoan về việc truyền giáo. Cha Campion cải trang làm một người nô bộc, nhưng không thu được kết quả vì vị cựu giáo chủ Thệ phản không muốn tranh luận với một người nô bộc và đã lịch sự bỏ đi. Persons về nước đầu tiên, giả trang làm một quân nhân từ Hòa Lan đến, còn cha Campion lúc ấy tự xưng là thợ kim hoàn đi theo Persons. Các ngài có trọng trách làm dịu lại sắc lệnh của Đức Piô V đã lên án tuyệt thông cho Êlizabeth và những người theo bà, bằng cách giải thích rằng người công giáo Anh có thể tùng phục nữ hoàng trong những vấn đề trần thế. Phong trào công giáo tiến hành vì thế được phát động: giáo dân chuẩn bị môi trường, các linh mục sẽ đến hoàn tất, đồng thời xa lánh mọi hành vi chính trị. Một hội từ thiện được thành lập có nhiệm vụ giúp đỡ các vị thừa sai.

Đang khi đó không may có tin đồn đại rằng một phái đoàn của Đức Giáo Hoàng xúi giục người Ái Nhĩ Lan làm loạn đã gây thiệt hại lớn cho các ngài. Cha Campion bị bắt ngày 25.6.1580, rồi lại được tha, nhưng không thể sống ở Luân đôn được nữa, vì chính quyền vẫn luôn luôn theo dõi hành vi của ngài. Một hôm, ngài đang có việc phải nói truyện với một thiếu nữ gần một hồ nước thì chính quyền đến bất chợt mà ngài không biết. Ngài liền giả đò mắng nhiếc thiếu nữ kia và bị cô đẩy xuống hồ. Thấy vậy, không nhịn được cười, họ liền bỏ đi, nhờ thế ngài thoát nạn.

Để đánh tan lời đồn đại cho rằng các tu sĩ dòng Tên làm chính trị, cha Campion đã đệ trình lên chính quyền Anh quốc lúc đó một bản thỉnh nguyện với những lời lẽ khiêm tốn và đầy tính quảng đại như sau: "Bao bàn tay vô tội hằng ngày vẫn giơ lên trời cầu nguyện cho các ngài. Các sinh viên Anh quốc ở hải ngoại đang cố tập luyện nhân đức và trau dồi kiến thức đã quyết định không bao giờ bỏ các ngài, nhưng hằng cầu cho các ngài được phúc trời và nếu cần sẵn sàng chết vì những oán hờn của các ngài. Xin các ngài hiểu cho rằng chúng tôi đã thành lập một hội đoàn không phải để chiến đấu bằng gươm giáo, nhưng để sẵn sàng vui chịu những thánh giá các ngài đặt trên vai chúng tôi mà không hề ngã lòng cầu cho các ngài trở lại, cho dù chỉ còn một người để chịu đựng. Chúng tôi đã nhìn thấy những hao tổn của việc đã bắt đầu, nhưng vì là việc của Chúa nên không thể bỏ giở được. Đó là đường lối gieo mầm đức tin và phục hưng đức tin.

Ngày 27.6.1581, các sinh viên Oxford đến dự hội thường niên tại nhà thờ Đức Maria; tất cả đều bỡ ngỡ thấy 400 tập sách nhỏ do Campion viết bằng La ngữ, trình bày 10 điều biện hộ cho đức tin của mình. Ai nấy đều nhận rằng: phải có can đảm và khôn ngoan biết bao mới soạn thảo, in và phân phát được như thế.

Bị một người bỏ đạo tên là Georges Élot phản bội, ngày kia cha Campion đã bị bắt. Sau lúc bắt cha, tên cáo gian Élot nói với ngài: "Tôi chắc cha ghét công việc tôi đã làm lắm?" – "Không, tôi sẵn sàng tha thứ cho anh. Thật vậy, để chứng tỏ tôi sẽ nâng chén này để chúc sức khỏe cho anh. Nếu anh ăn năn, tôi sẽ làm phép giải tội cho, mà anh cũng nhớ phải làm việc đền tội tử tế đấy nhé".

Cha bị điệu về Tháp Luân-đôn. Người ta viết trên mũ ngài mấy dòng chữ tố cáo tội cha: "Campion, thầy dòng Tên phản loạn". Người ta giam ngài suốt ba ngày tại Pette Aise là nơi không thể đứng cũng không thể nằm, rồi khuyên ngài bỏ đạo thì sẽ được trọng thưởng. Người ta tra khảo rồi công bố ngài đã phản bội các đồng bạn, đã bội giáo, và còn buộc cho ngài nhiều tội khác. Cha Campion cố gắng cùng với các bạn giơ tay lên để phản đối và biện bạch cho sự vô tội của mình. Nhưng vì bị hành hình dữ quá, ngài không còn đủ sức, khiến các bạn phải giúp ngài giơ tay lên. Sau những lời lẽ phân trần biện bạch, cha sung sướng bày tỏ niềm hân hoan được chết vì Chúa Kitô. Tuy sức lực đã kiệt quệ, nhưng cha cũng cố gắng cất cao lời tạ ơn Thiên Chúa: "Te Deum laudamus". Cùng lúc ấy, Élot đến xin cha che chở hắn khỏi bị các người công giáo tấn công. Cha nhờ một bá tước người Đức bao dung y tại nhà ông yên ổn. Nhưng Élot vẫn không trở lại công giáọ  Ngày 01.12.1581, là ngày kết thúc cuộc đời của Campion và các bạn ngài. Như để thông cảm với cha, cảnh trời hôm đó cũng có vẻ ảm đạm khác thường vì lất phất mưa. Người ta đặt cha nằm trên một cái phên buộc vào đuôi hai con ngựa, rồi đánh cho hai con vật phóng như bay trên đường. Đến New Gate, cha cố vươn người lên một chút để chào một tượng Đức Mẹ ở đó. Đến Tiburn, gần Hyde Park, ở đó cha bị xử giảo; trước khi bị xử, cha to tiếng đọc đoạn thư thánh Phaolô gửi giáo đoàn Côrintô: "Bị nộp làm trò cười cho thiên thần và người ta, chúng tôi là những kẻ điên vì Chúa Kitộ.." (1Co 4,9-10).

Thấy các nhà quý phái cho ngài là người phản bội, một lần nữa ngài phân phô: "Nếu chỉ vì tôi theo đạo công giáo mà các ngài ghép tôi tội phản bội thì tôi xin nhận. Và tôi cũng chỉ có tội đó mà thôi". Rồi ngài nói ngài sẵn sàng tha thứ cho những ai kết án ngài và khiêm tốn xin những người mà vì sơ xuất cha đã làm mất lòng họ.

Một mục sư Anh giáo muốn hướng dẫn ngài cầu nguyện, ngài từ chối và nói: thưa ông, ông với tôi không cùng một tôn giáo. Tôi xin ông hãy cầu nguyện một mình ông. Tôi không cản trở ai cầu nguyện, nhưng tôi ao ước cầu nguyện và đọc kinh Tin kính với những người cùng chung một đức tin với tôi! Và ngài còn cầu nguyện cho nữ hoàng Êlizabeth được an bình thịnh trị. Rồi người ta chờ cho ngài tắt thở đoạn mới phanh thây ngài. Một tia máu của ngài vọt vào tay áo của Henry Walpole, một văn sĩ trẻ trung tên tuổi và cũng là một vị tử đạo tương lai. Cha Campion được phong chân phước năm 1886 và được kính nhớ trong các địa phận Anh quốc, Tiệp khắc và trong toàn thể dòng Tên.