Thánh Mactinô Giáo Hoàng - tử đạo

THÁNH MACTINÔ, GIÁO HOÀNG TỬ ĐẠO
(+ 655)

Lời Chúa Kitô nói với thánh Phêrô: "Con là đá, trên đá này Cha xây Giáo hội Cha và cửa hoả ngục dấy lên cũng không làm gì nổi" đã được thực hiện ngay từ buổi Giáo hội sơ khai cho tới ngày nay, và cho tới muôn đời. Thật vậy, trước khi về trời, Chúa Kitô đã lập Giáo hội và trao việc điều khiển cho thánh Phêrô. Từ đó trải qua bao thế kỷ, bao gian nguy bão tố, Giáo hội Chúa vẫn đứng vững, vẫn tiến mạnh dưới sự hướng dẫn của các vị Giáo Hoàng kế vị thánh Phêrô. Ngày nay chúng ta được hưởng một nền giáo lý thuần chất, đó chính là kết quả của những công lao vất vả mà các vị Giáo Hoàng tiền bối đã phải chịu để bảo vệ đức tin được toàn vẹn. Đời sống Đức Giáo Hoàng Mactinô mà Giáo hội mừng lễ hôm nay, nói lên sức chiến đấu dẻo dai của Giáo hội trước những bè rối và những chân lý sai lầm.

Đức Mactinô I sinh tại Tôđi. Làm khâm sai Đức Giáo Hoàng ở Côntantinôpôli và được tấn phong Giám mục tại Rôma năm 649, trong một hoàn cảnh hết sức khó khăn. Lúc ấy, Côntanciô II, một Hoàng đế trẻ tuổi đã muốn dùng bạo lực bắt Giáo hội phải nhận lý thuyết sai lầm của mình về một vài tín điều. Côntanciô II chủ trương nơi Chúa Kitô chỉ có một ý chí, một hoạt động. Và để chấm dứt cuộc tranh luận, năm 648, ông đã ban hành sắc lệnh ép buộc mọi người phải nhận lý thuyết của ông một cách tàn nhẫn. Nếu công nhận lý thuyết của ông, tất nhiên phải công nhận nơi Chúa Kitô có một bản tính. Đó là một điều sai lầm tai hại có thể đánh đổ nền tảng giáo lý về Chúa Kitô vừa là người vừa là Thiên Chúa. Không thể chịu đựng được thái độ ngoan cố sai lầm của Hoàng đế, Đức Mactinô đã công khai phản đối. Và để bảo vệ giáo lý chân chính của Giáo hội, ngài đã triệu tập công đồng Latêranô vào tháng 10 năm 649, qui tụ hàng trăm Giám mục. Công đồng lên án sắc lệnh Hoàng đế và gửi cho các Giáo hội Tây phương một thông điệp minh định lập trường của Giáo hội. Đồng thời cấm các Giám mục Đông phương không được bang giao với bè rối của Hoàng đế Côntanciô II.

Hành động can trường của Đức Giáo Hoàng đã bị báo thù một cách vô cùng tàn nhẫn. Ngày 17-06-653 quan thái thú ở Ravenna ra lệnh bắt Đức Giáo Hoàng và giam chặt trong đền thờ Latêranô. Bắt Đức Giáo hoàng không phải vì vấn đề tranh chấp về giáo lý, cho bằng vì muốn được ngài hợp tác với cuộc dấy loạn của quan thái thú trước là Olimpius đã chết ở Sicila. Giữa lúc ấy Đức Giáo hoàng bị bêïnh phù thũng sưng khắp mình mẩy đau đớn chịu không nổi. Họ dẫn ngài về Ostia. Ngày 17-09 Ngài đã tới Côntantinôpôli. Đây là một cuộc hành trình vô cùng đau khổ đối với một vị Giáo Hoàng. Chúng không cho ngài xuống khỏi tầu, không được tắm rửa, chịu đói chịu khát, có tí lương thực nào đều bị quân canh cướp giật ăn hết. Về tới nơi, người ta tổ chức dân chúng thi nhau tố cáo và sỉ vả thánh nhân. Rồi họ giam ngài trong ngục Prandiara, không cho một ai ra vào thăm viếng. Đến ngày 20-12, ngài bị bọn họ trá hình kết án. Trên mô đất cao, trước mặt các nghị viên và Hoàng đế, ngài đã bị truất ngôi Giáo Hoàng. Bọn côn đồ hành hạ và lăng mạ ngài. Sau cùng chúng đem ngài giam chặt trong nhà ngục Điomeđệ Ở đây chúng đã dùng dao lột hết một lớp da thịt hai ống chân ngài. Nhưng Chúa quan phòng như muốn xoa dịu sự đau khổ cho vị đại diện một phần nào, nên Ngài soi sáng cho hai người đàn bà đến giúp đỡ ngài. Một bà có tất cả chìa khóa cửa nhà tù đã lén mở cửa đưa vào cho ngài một ít đồ ăn và một cái giường tre. Lúc ấy thánh Giáo Hoàng đã kiệt sức và bị rét cứng cả mình, miệng lập cập nói không ra tiếng. Ngài khẽ mở mắt nhìn người đàn bà như để cám ơn tấm lòng quý hóa. Nằm trong ngục đợi ngày xử tử, Đức Giáo Hoàng vẫn luôn thầm nguyện xin Chúa thứ tha cho những kẻ bách hại Giáo hội. Chúa đã cho họ được ánh sáng trở về với chân lý. Sau ít hôm Đức Giáo chủ thành Côntantinôpôli thình lình bị đau nặng. Ông run sợ trước sự xét xử của Thiên Chúa, nên đã xin Hoàng đế Contanciô II đừng xử tử Đức Giáo Hoàng nữa. Dầu vậy Đức Giáo Hoàng vẫn bị giam thêm 85 ngày. Trong thời gian này, ngài đã viết cho giáo dân một bảng tường thuật về cuộc bắt bớ và tất cả những hành hạ bạc đãi ngài phải chịu trong thời kỳ bị giam giữ, tháng tư năm 656.

Thánh Mactinô đã suốt đời tận tụy với đoàn chiên lao khổ để bênh vực Giáo hội. Ngài thực hiện từng nét lời Chúa: "Hỡi Simon Phêrô, nếu con yêu mến Ta, con hãy chăm sóc đoàn chiên con, chiên mẹ của Ta". Và để thực hiện lời ấy, thánh nhân đã khắc ghi trong lòng lời Chúa căn dặn: "Nếu thế gian ghét các con, các con hãy biết rằng họ đã ghét Thầy trước rồi". "Đầy tớ chẳng trọng hơn chủ. Nếu chúng đã khủng bố Thầy thì tất chúng cũng hành hạ chúng con". (Ga, 15,18-20). Vì thế, từ thế kỷ thứ IX, Đức Giáo Hoàng Mactinô I đã được kính nhớ như một vị đại thánh. Để tưởng nhớ đến công ơn của người cha nhân lành, tốt hơn cả, chúng ta hãy cùng với toàn thể Giáo hội mà nâng lòng lên tận trời cao và thầm nguyện: "Lạy Chúa là mục tử đời đời, xin thương xót đoàn chiên Chúa và nhờ thánh Mactinô Giáo Hoàng tử đạo, Đấng Chúa đã đặt lên chăn dắt Giáo hội Chúa, xin thương luôn săn sóc gìn giữ đoàn chiên ấy" (kinh lễ).