Thánh Martinô

Ngày 03 tháng 11
THÁNH MARTINÔ PORRES

Ngày 06 tháng 5 năm 1962, Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII đã long trọng suy tôn lên đài vinh quang một vị thánh "da đen" trước mắt 30 Hồng y, rất đông Giám mục, linh mục, tu sĩ nam nữ và gần 70 ngàn giáo dân. Trong ngày lịch sử này, mọi người đều cảm thấy một niềm vui vô tận, khi nhận thấy trong vườn thiêng của Giáo hội trổ sinh nhiều bông hoa đủ màu sắc: một trong những đóa hoa thơm tho đó chính là Thánh Martinô Porres, trợ sĩ dòng Đaminh, một vị thánh trước con mắt người trần không có địa vị ngôi thứ, hơn nữa, còn thuộc về hạng nô lệ "da đen" hèn hạ. Nhưng trước mắt Thiên Chúa, ngài là một vị thánh đáng cho toàn thể nhân loại kính yêu tôn phục, vì lúc bình sinh, ngài đã triệt để thi thố lòng quảng đại bác ái vô biên đối với tha nhân… Ngài đã bắt chước thánh Phaolô hòa mình với những nạn nhân xấu số để thu hút họ về với Chúa Giêsu.

Thân phụ thánh Martinô Porres là một nhà quí phái nước Tây Ban Nha, về sau làm quan trấn thủ xứ Panama; nhưng thân mẫu ngài là một người nô lệ da đen. Khi sinh ra tất nhiên ngài có nước da "bánh mật", thế nên người cha không muốn nhận ngài là con. Trong sổ rửa tội, Martinô Porres được ghi là "con một người vô danh".

Thực vậy, vì không được sinh ra do một cuộc hôn nhân chính thức, nên ngay từ nhỏ Martinô đã phải mang tiếng xấu ô nhục là con "ngoại tình". Mang tiếng tai ác đó, ngài không thể nào tiến thân trong xã hội. Nhưng thay vì bị thất thế trong tự ti mặc cảm, ngài đã chọn ngay lấy đức khiêm nhường để tiến đức và luyện tập cho mình có một bản lĩnh rất đặc biệt là: đơn sơ, dịu hiền, quảng đại, vị tha v.v…

Để sinh nhai, ngài đã học nghề hớt tóc, là nghề thời đó không nguyên gồm việc cắt tóc, cạo râu, nhưng gồm cả việc mổ xẻ và chữa bệnh. Ngài làm rất giỏi, lại sẵn tình thương người và am hiểu nỗi đau khổ của giới nghèo, nên không mấy chốc ngài đã được dân chúng, bạn hữu tuôn đến rất đông và khiến nghề hớt tóc của ngài dần dà trở thành nghề từ thiện bác ái.

Năm 22 tuổi, ngài vào dòng Đaminh. Thoạt tiên với tư cách là người dòng ba giúp việc, sau vì nhân đức nổi bật, ngài đã được nhận làm thầy trợ sĩ và được khấn trọn đời. Từ đó ngài chuyên lo giúp những người nghèo khổ, ốm đau, nhất là những người da đen. Ngài còn giáo hóa họ và giúp họ hiểu rằng họ cũng là con cái Thiên Chúa và đáng hưởng quyền bình đẳng như mọi người khác.

Như để tưởng thưởng nhân đức của thánh Martinô, ngay từ bình sinh, Chúa đã ban cho thánh nhân được nhiều ơn lạ, như nói tiên tri, làm phép lạ và ngất trí. Một đêm cả thành phố Lima bị động đất, nhà cửa rung chuyển dữ dội. Một thầy sợ hãi chạy đến phòng thầy Martinô tìm chỗ trú ẩn. Thầy gõ cửa nhiều lần mà không thấy trả lời. Thầy lấy tay đẩy mạnh, cửa mở toang, một cảnh tượng kinh khủng hiện ra trước mắt, thầy Martinô nằm dưới đất, hai tay dang ra, tay cầm tràng hạt, mắt lờ đờ. Thầy nọ liền đến bên kêu hoài mà thánh nhân không thưa. Thầy níu áo kéo lôi, thánh nhân cũng không động cựa. Trong phòng thì sáng rực như ban ngày, nên thầy tưởng thánh Martinô đã chết liền bỏ trốn. Lại một đêm khác Juan Vasquez, người giúp việc thánh nhân, vừa bước vào phòng liền thấy ngài quỳ lơ lửng trên không, hai tay giang ra, mắt nhìn thẳng lên tượng Thánh giá, Vasquez khiếp sợ bỏ chạy đi tìm thầy giữ cửa nhà dòng và kể lại cho thầy nghe. Biết câu chuyện, thầy này chỉ mỉm cười nói:

- Em đừng lấy làm lạ, không phải lần thứ nhất người ta thấy như thế đâu? Em sẽ còn thấy thánh Martinô ngất trí như thế nhiều lần nữa.

Ngài còn được ơn điều khiển các loài vật. Ngày kia, một đàn chuột lớn nhỏ không biết từ đâu kéo đến tu viện Santo Rosario cắn quần áo, đồ đạc, làm thiệt hại rất nhiều. Các tu sĩ tìm hết cách đối phó và bỏ thuốc độc thủ tiêu chúng. Thấy vậy, động tình thương, muốn giải thoát cho chúng, ngài gọi một chú chuột nhắt đến mà bảo:

- Này chuột, đã đến lúc nguy khốn cho bay rồi, vì các thầy đang sắp sửa bẫy để tiêu diệt chúng bay, mày hãy chạy đi tìm các bạn đồng loại tập trung ở cuối vườn, ta sẽ nuôi sống chúng bay, nếu chúng bay không làm hại tu viện nữa. Nghe tin ấy, chuột nhắt chạy đi tìm các bạn đồng loại. Trong chốc lát, tất cả chuột lớn chuột nhỏ từng đàn theo sát chân tường bò về phía cuối vườn. Giữ lời hứa với chúng, hằng ngày ngài đem cơm cho chúng ăn và từ ấy tu viện không còn bị nạn chuột phá hoại nữa. Do tích đó mà xưa nay dân chúng thường cầu xin ngài che chở cho khỏi nạn chuột bọ tàn phá. Một họa sĩ Ý còn để lại một bức họa vẽ thánh nhân đang mở cửa phòng thánh để lùa tất các lũ chuột vào một cái thùng, đưa ra đồng và nuôi cho chúng ăn uống đàng hoàng.

Thánh Martinô chẳng những trổi vượt về bác ái, nhưng còn nổi bật về lòng tôn sùng Chúa chịu đóng đinh, phép Thánh Thể và Đức Mẹ Mân côi. Ngài còn đặc biệt cầu nguyện cho các linh hồn nơi luyện ngục và tìm giúp đỡ các linh mục túng thiếu. Khi ở nhà dòng, ngài có làm bạn với một thầy rất khiêm nhường. Hiện thầy ấy cũng được phong chân phước, đó là thầy Gioan Massias. Tiếng nhân đức ngài vượt qua bốn bức tường viện tu, do đó lôi kéo đến tận giường bệnh của ngài nằm, từ bậc vua chúa cho đến thứ dân.

Vừa nhân đức, thánh Martinô lại rất thông minh. Dù không bao giờ được học bộ Tổng luận thần học của thánh Tôma, nhưng ngài luôn luôn dẫn giải nó cho các giáo sư, sinh viên và trích dẫn những phần đoạn phân minh. Dù không bao giờ học Thánh kinh, nhưng ngài đã am tường mọi chi tiết, lời lẽ của Kinh thánh.

Ngay trên giường bệnh, và chắc là một cách vô ý thức, ngài còn dạy một bài học cho một vị giáo sư thần học. Vị này, thấy ngài run rẩy, nghiến răng và chảy mồ hôi lạnh trên trán. Tưởng rằng ngài đang phải chiến đấu rất mạnh với ma quỷ đến cám dỗ ngài về đức tin, đức cậy, liền khuyên ngài rằng: "Thầy đừng tranh luận với ma quỷ, vì thầy biết nó quỷ quyệt lắm". Thánh nhân trả lời: "Thật, các nhà thần học cần sợ việc tranh luận với ma quỷ, vì ma quỷ có thể dùng sự khôn ngoan của thiên thần để lừa lọc họ. Còn tôi, tôi tưởng nó cần gì phải dùng đến hết ngón xảo quyệt để làm bối rối và đánh quỵ một người nô lệ da đen khốn nạn này. Điều đó thật bất xứng cho tôi quá!".

Thật là những lời lẽ đầy khiêm nhường, tuy nhiên không kém phần sâu sắc và giá trị!

Để rút lấy một bài học mà thánh Martinô đã để lại, chúng ta hãy đọc những lời lẽ sau đây mà Đức Thánh Cha Gioan XXIII đã tuyên bố trong buổi tiếp các phái đoàn dự lễ phong thánh, tới yết kiến ngài ngày mồng 07 tháng 5 năm 1962:

- "Trong đời sống của Martinô có ba tình yêu: Tình yêu Chúa Giêsu chịu đóng đinh - Yêu Đức Mẹ mân côi - và yêu Thánh Đaminh. Ngài hằng bốc cháy ba mối đam mê: Ham mê yêu mến người nghèo khó, ốm đau - Ham mê đền tội hãm mình một cách rất nhiệm nhặt mà ngài cho là "Gia đình yêu"- Ham mê khiêm nhường, như để ban ơn sức cho những nhân đức trên. Các con hãy để Ta chú ý riêng đến điểm thứ ba này đôi chút, để được vui sướng chiêm ngưỡng nhân đức đó qua tâm hồn trong suốt của thày Martinô". Đức khiêm nhường đưa người ta nhìn về những giới hạn đích thực của mình, dõi theo đường lối của lý trí. Trên căn bản ấy, linh hồn được hoàn thiện do ơn kính sợ Chúa. Nhờ ơn ấy, người công giáo khi ý thức rằng chỉ nơi Chúa mới là sự thiện và là sự cao cả của chính mình, sẽ tuyệt đối và tôn thờ Người, xa lánh tội lỗi là sự dữ độc ác nhất làm cho người ta xa cách Chúa vĩnh viễn. Đó là bí quyết của đức khôn ngoan thực hành, nó sẽ điều hành sự sống của những con người sáng suốt và kín đáo. Sách thánh nói: "Sự kính sợ Chúa là trường dạy sự khôn ngoan" (Proz 15,35).

Thánh Martinô được Đức Giáo Hoàng Grêgôriô XVI phong Chân phước năm 1836 và Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII phong thánh năm 1962.