LỜI CẦN KÍP
Để dạy kẻ ngoại khi gần chết.
1 . Có một Đức Chúa Trời phép tắc vô cùng dựng nên trời đất: mà người có ba ngôi; ntôi thứ nhứt là Cha, ngôi thứ hai là Con, ngôi thứ ba là Thánh Thấn, nên ba ngôi cũng một Chúa mà thôi.
2 . Bởi tội loài người ta, cho nên ngôi thứ hai ra đời làm người, sinh bởi đức nữ đồng trinh Maria, đặt tên là Giêsu.
3 . Đức Chúa Giêsu chuộc tội cho thiên hạ, thì Người chịu nạn chịu chết trên cây Thánh Giá; ngày thứ ba Người sống lại, rồi Người ngự về trời.
4 . Linh hồn là giống thiêng liêng chẳng hề chết đặng.
5 . Có thiên đàng, là nơi vui vẻ, Chúa đã dành để thưởng kẻ lành. Có hỏa ngục, là nơi khổ hình để phạt kẻ giữ đời đời.
6 . Dạy nó bỏ bụt thần ma quỷ, cùng giục nó ăn năn đau đớn, chê ghét tội lỗi, cùng dốc lòng chừa, và đọc kinh ăn năn tội cho nó lặp theo cùng.
Dạy cho nó biết, có phép rửa tội, là phép làm cho ta khỏi tội lỗi, đặng nên con cái Đức Chúa Trời.
Mỗi câu phải lặp đi lặp lại nhiều lần, như nó chưa gấp.
Sau hết, khi thấy nó đã biết, lại muốn chịu phép rửa tội, thì lấy nước đổ trên đầu và đọc rằng:
Tao rửa mầy, nhơn Danh Cha, và Con và Thánh Thần.
NĂM SỰ CẦN KÍP
Ta phải tin cho đặng rỗi linh hồn
Một là, tôi phải tin có một Đức Chúa Trời, mà người có ba ngôi, ngôi hứ nhứt là Cha, ngôi thứ hai là Con, ngôi thứ ba ,là Thánh Thấn; ba ngôi cũng một Chúa, ba ngôi bằng nhau.
Hai là,tôi phải tin ngôi thứ hai ra đời làm người, có hồn có xác như ta, đặt tên là Giêsu, Người cũng là một Đức Chúa Trời thật.
Ba là, tôi phải tin Đức Chua Giêsu đã chịu nạn chịu chết trên cây Thánh Giá, mà chuộc tội cho cả và loài người ta .
Bốn là, tôi phải tin linh hồn người ta là giống thiêng liêng, là giống hằng sống, chẳng hề chết đặng.
Năm là, tôi phải tin có tính thiên đàng, để thưởng kẻ lành; có hỏa ngục, để phạt kẻ giữ đời đời kiếp kiếp.
Tôi tin bấy nhiêu sự ấy, vì Đức Chúa Trời là Đấng chơn thật vô cùng chẳng hề dối ai đặng, lãi vì Đức Chúa Trời là Đứng sáng láng vô cùng, thông biết mọi sự chẳng hề lầm đặng.
PHẦN THÊM VỀ ƠN NGHĨA CÙNG CHÚA
H . Khi nào có ơn nghĩa cùng Chúa ?
T . Khi ta sạch tội trọng thì có ơn nghĩa cùng Chúa.
H . Có nghĩa cùng Chúa đặng ngững ích gì ?
T . Đặng năm ích trọng gì:
Một là đặng chúa ngự trong linh hồn ta, cho ta làm con, cùng xưng Người là Cha.
Hai là đặng an lòng an trí, khoái lạc trong linh hồn.
Ba là đặng thêm ơn soi sáng giục lòng ta làm sự lành, lánh sự dữ.
Năm là rủi chết thình lình, chưa kịp chịu các phép sau hết, thì cũng chắc đặng rỗi linh hồn.
H . Khi nào ta mất nghĩa cùng Chúa ?
T . Hễ khi ta phạm một tội trọng, tức thì liền mất nghĩa cùng Chúa.
H . Mất nghĩa cùng Chúa, thì khốn nạn thể nào ?
T . Khốn nạn thể nầy:
Một là làm cho Chúa ra khỏi linh hồn ta, mà rước ma quỷ vào; cho nên mất chức làm con Chúa, mà hóa nên tôi tá ma quỷ.
Hai là rối lòng, rối trí, bị lương tâm rúc rỉa.
Ba là linh hồn ra tối tắm yếu đuối; chẳng còn ái mộ việc lành.
Bốn là mất hết mọi công nghiệp đã lập bấy lâu; và việc lành ta làm đương khi còn mắc tội trọng, thì chẳng đáng thưởng trên thiên đàng.
Năm là mắc án phạt đời đời: rủi chết khi còn mắc tội trọng làm vậy, thì phải sa hỏa ngục khốn nạn vô cùng.
H . Có mấy điều mới thành tội trọng, làm mất nghĩa Chúa ?
T . Có ba sự nầy: một là phạm việc trọng trong điều luật cấm, hay là luật dạy. Hai là vừa hiểu biết việc mình đương phạm là tội trọng. Ba là ý mình thực ưng muốn phạm.
H . Khi thấy lòng ta tư tưởng việc tội, mà ta hằng chống trả, chẳng chịu ưng theo chút nào thì có tội gì chăng ?
T . Chẳng mắc tội, mà lại có công trước mặt Chúa.
H . Khi đã muốn, đã nói, đã làm việc gì rồi, mới biết là tội, mới sợ, thì có tội gì chăng?
T . Chẳng mắc tộ: vì hồi muốn, hồi nói, hồi làm chưa biết là tội.
H . Cứ mực nào cho biết việc gì là tội, cùng nặng nhẹ chừng nào ?
T . Đương khi ta làm, hay là bỏ việc gì, mà lòng ta lấy sự ấy làm tội, thì nó ra tội thật cho ta; lương tâm đóan nặng nhẹ chừng nào, thì nó ra nặng nhẹ cho ta chừng ấy.
H . Khi sa cơ phạm tội rồi, phải làm thể nào ?
T . Tức thì phải giục lòng ăn năn cách trọn, cùng đọc kinh ăn năn tội, mà xin Chúa thứ tha: đọan khi nào có thể xưng tội được, thì phải xưng cho sớm.
H . Phải làm điều gì, cho được lánh tội, hầu giữ nghĩa cùng Chúa ?
T . Một là phải hết lòng sợ tội trọng vì nó làm mất lòng Chúa, và hại linh hồn ta, như đã giải trước này: nên thà chết, chẳng thà phạm tội.
Hai là phải hật lòng khiêm nhượng, chẳng nên cậy mình, vì bởi sức riêng ta yếu đuối, phải có ơn Chúa, mới thắng đặng ma quỷ, xác thịt, thế gian.
Ba là phải hết lòng tin cậy Chúa cùng Đức Mẹ, là đấng rất nhơn lành, hay thương giúp cho khỏi phạm tội.
Bốn là khi bị cám dỗ, phải chống trả tức thì, mà kêu xin Chúa cùng Đức Mẹ cứu chữa cho ta kíp.
Năm là siêng việc lành, tập nhơn đức; nhứt là năng xưng tội, rước lễ.
Sáu là giữ ngũ quan cho nhặt, cùng xa lánh các dịp hiểm nghèo, hay làm cho ta phạm tội.
CHIẾM LỄ KINH VÀ CÁCH THƯA GIÚP LỄ
Thầy cả: In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Amen. Introibo ad altare Dei.
Học trò: Ad Deum, qui laetificat juventutem meam.
Judica me, Deus, et discerne causam meam'de gente non sancta: ad homine iniqua et doloso erue me.
H . Quia tu es, Deus, fortitudo mea: quare me repulisti, et quare tristis incedo, dumaffligit me inimicus ?
T. Emitte lucem tuam et veritatem tuam: ipsa me deduxerunt, et adduxerunt in montem sanctum tuum et in tabernacula tua.
H . Et introibo ad altare Dei: ad Deum qui laetificat juventutem meam.
T . Confitebor tibi in cithara, Deus, Deus, meus: quare tristis es, anima mea, et quare conturbas me ?
H . Spera in Deo, qouniam adhuc confitebor illi: salutare vultus mei, et Deus meus.
T . Gloria Patri, et Filio, at spiritui sancto.
H . Sicut erat in principio, et nunc, et Semper: et in saecula saeculorum. Amen.
T . Introibo ad altare Dei.
H . Ad Deum qui laetificat juventutem meam.
T . Adjutorium nostrum in nomine Domini.
H . Qui fecit caelum et terram.
T . Confiteor Deo omnipotenti, etc.
H . Misereatur tui omnipotens Deus, et dimissis peccatis tuis, perducat te ad vitam aeternam.
T . Amen.
H . Confiteor Deo omnipotenti, beatae Mariae semper Virgini, beato Michaeli Archangelo, beato joanni Baptistae Sanctis Aposyolis Phetro et Phaolo, omnibus Sanctis, et ti bi , pater: quia peccavi nimis cogitatione, verbo et opere: mea culpa, mea maxima culpa, Ideo precor beatam Mariam semper Virginem, beatum Michaelem Archangelum, beatum joanem Bapstisam, santos, et te, pater, orare, pra me ad Dominum Deum nostrum.
T . Misereature vestri omnipotens Deus, et dimissis peccatis, perducat vos ad vitam aeternam.
H . Amen.
T . Indulgentiam, adsolutionem, et remissionem peccatorum nostrorum tribuat nobis omnipotens et misericors Dominus.
H . Amen.
T . Deus, tu conversus vivificabis nos.
H . Et plebs tua lae laetabitur in te.
T . Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam.
H . ET salutare tuum da nosbis.
T .Domine exaudi orationem meam.
H . Et clamor meus ad te veniat.
T . Dominus vobiscum.
H . Et cum spiritu tuo.
Khi thầy đứng dưới bàn thờ mà đọc Kinh Thánh cùng kinh cáo mình, thì phải lấy dấu Thánh Giá cùng đọc kinh Cáo Mình, đoạn thì phải nguyện rằng:
Lạy Chúa ba ngôi phép tắc vô cùng, xin thương đóai chúng tôi và ban ơn lành xuống, thì mới đáng chầu lễ thánh nầy; tôi xưng ra trước mặt Chúa, tôi đã phạm tội lỗi vô số, dám cậy trông ơn rộng Chúa Trời, cho đặng lòng đau đớn ăn năn cùng dứt bỏ mọi đàng tội lỗi, thì tôi mới đặng nên trong sạch.
INTROITUS
Đoạn thầy bước lên bàn thờ cùng sang bên tả ảnh, thì phải nguyện rằng:
Lạy Chúa, bởi tội tôi khiến nên xa cách Chúa, cùng sa xuống nơi cực khốn, xin Chúa nhơn từ nhắc tôi lên, cùng dắt vào chính lộ, thì tôi hằng ngày hằng tấn tới trong việc nhơn lành.
T . Kyrie, eleison.
H . Kyrie, eleison.
T . Kyrie, eleison.
H . Christe, eleison.
T . Christe, eleison.
H . Christe, eleison.
T . Kyrie, eleison.
T . Kyrie, eleison.
H. Kyrie, eleison.
Đoạn thầy đọc chín lần. xin Chúa thương xót chúng tôi; thì phải nguyện rằng
Lạy Chúa, xin cho tôi sống sốt sắng trong lòng ước ao rước Chúa như tổ tông xưa ngóng trông xem thấy Chúa Cứu Thế ra đời.
GLORIA IN EXCELSIS
Đoạn thầy đọc Gloria, ấy là lời các Thiên Thấn mừng hát Chúa ra đời, thì phải nguyện rằng:
Tán tạ khong khen Chúa trên trời, cùng an hòa cho người dưới thế, Chúa là Đấn vô thủy vô chung, thương các con liều mình xuống thế, Chúa là vua rất khoan rất hậu, xin nhậm lời cầu nguyện chúng con.
OREMUS
H . Dominus vobiscum.
H. Et cum spiritu tuo.
T. Per omnia saecula saeculorum.
H . Amen.
Đoạn thầy trở mặt ra mà rằng: Chúa ở cùng anh chi em, thì phải nguyện rằng: Chúa là căn ngươn mọi ơn mọi phước, xin Chúa ngự trong lòng tôi luôn, thì tôi đặng trọn nghĩa cùng Chúa, là Đấn rất thánh cùng rất lành.
Đoạn thầy sang bên tả ảnh dưng lời cấu các giáo nhơn, thì phải nguyện rằng:
Lạy Chúa xin nhậm lời thấy cả cầu nguyện cho Hội Thánh và chúng tôi nhờ, xn Chúa ban cho tôi ơn lành hầu cho linh hồn tôi đặng rỗ, thật tôi chẳng đáng Chúa thương xem: song tôi cậy công nghiệp vô cùng Chúa chuộc tội cứu thế mà chớ.
EPISTOLA
Dọn thầy đọc lời sấm truyền, thì phải nguyện rằng:
Lời các thánh tiên tri, cùng các thánh tông đồ dạy chúng tôi kính mến Chúa luôn, giữ nết na đức hạnh,và nhớ lại phần rỗi ta đã gần hơn khi ta mới tin đạo thánh; vậy ta hãy từ bỏ những việc tối tăm, là những tội lỗi, cùng mặc lấy những khí giới sáng láng, là làm việc lành phước đức.
Khi đọc lời Sấm truyền đoạn, thì học trò thưa rằng: Deo gratias.
EVANGELIUM
T . Dominus vobiscum.
H. Et cum spiritu tuo.
T. Sequentia Sancti Evangelii...
H. Gloria tibi Domine
Khi thầy đọc lời Sấm truyền đoạn, thì học trò thưa rằng: Laus tibi, Christe.
Đoạn đem sách sang bên hữu ảnh, mà thầy đọc lời Đức Chúa Giêsu đã phán truyền, thì ta phải có lòng tôn kính mà cầu nguyện rằng:
Lạy Chúa, xin giúp tôi sửa tính hãm mình kẻo xiêu theo tội lỗi, làm cho Chúa cất ơn Chúa mà ban cho người khác đặng nhờ. Xưa Chúa đã bỏ nước Giudêu, mà truyền đạo cho dân nước ngọai ; nay xin Chúa giúp tôi trọn nghĩa, kẻo mất phần phước trọng trên trời; tôi đứng dậy nghe vưng lời Chúa, sẵn lòng xưng đạotha1nhChua1 ra trước mặt thiên hạ. Ai chẳng tin thì phải đoán phạt đã rồi, bằng ai tin mà chẳng giữ, thì phải càng phạt nặng hơn mà chớ. Xin Chúa giúp tôi đi đàng hẹp, và từ bỏ mọi sự sung sướng bội nghịch cùng lời Chúa răn dạy: trời đất qua, mà lời Chúa chẳng sai.
CREDO
Đoạn thầy đọc mười hai điều kinh tin kính, thì phải đọc theo hay là nguyện rằng:
Tôi cám đội ơn Chúa nhơn từ, ngày tôi đã chịu phép rửa tôi, Chúa đã ban đức tin cho tôi, nay tôi tin vững vàng mọi sự Chúa đã dạy và Hội Thánh truyền, song đức tin hiệp cùng việc phước, mới làm cho đẹp lòng Đức Chúa Trời; bởi những kẻ kêu cả tiếng rằng: Lạy Chúa, thì chẳng đặng rỗi, một kẻ tin vưng giữ cho bền, thật thì đặng nhờ phần thưởng Chúa.
OFFERTORIUM
Đoạn thầy trở mặt ra mà rằng: Chúa ở cùng anh em: rồi trở mặt lại mà dưng của lễ, thì phải nguyện rằng:
Lạy Chúa, lòng tôi như đất khô khan, xin Chúa rưới ơn thiên nhuần nhã, lời Chúa như hột giống chấu báu sẽ trổ ra hoa quả tốt lành.
Lạy Đức Chúa Giêsu, nếu chúng tôi chẳng dưng mình Chúa, thì chẳng đẹp lòng Đức Chúa Cha, vì có một Đức Chúa Giêsu cứu đặng chúng tôi trước mặt Người.Vậy tôi hiệp ý cùng thầy mà dưng Mình Chúa làm của lễ, là của Đức Chúa Cha yếu mến.
Lạy Chúa, xin đoái xem và nhậm lễ này cho Hội Thánh càng ngày càng thạnh cho thiên hạ đặng khỏi vòng tội khiên, cho mọi người đặng nhờ ơn thốn thiếu; lại xin Đức Chúa Thánh Thần xuống phước lành, hầu của lễ nầy đặng làm cho danh Cha cả sáng.
Đoạn thầy rửa tay thì phải nguyện rằng:
Ở dưới thế gian nầy mà giữ linh hồn cho ven sạch thì rất khó. Lạy Chúa , xin xuống ơn vững vàng cho tôi khỏi phạm chưng tội lỗi, và rửa linh hồn tôi cho sạch, vì kẻ muốn rước mình Thánh Chúa, thì phải giữ xác hồn thanh tịnh.
Đoạn thầy trở mặt ra bảo các giáo nhơn giúp lời cầu nguyện, xin Chúa nhậm của lễ thầy dưng.
T . Orate, fratres
H. Sucipiat Dominus sacrificium de manibus tuis ad laudem et gloriam nominis sui, ad utilitatem quoque nostram totiusque Ecclesiae suae sanctae.
Thì phải nguyện rằng:
Có lời Đức Chúa Giêsu phán hứa, Chúa nhậm lời nguyện kẻ hiệp nhau, xin Chúa nhậm lời cầu nguyện cả Hội Thánh hiệp làm một mà dâng lễ cực trọng nầy.
PRAEFATIO
Đoạn thầy đọc lớn tiếng:
T . Per omnia saecula saeculorum.
H. Amen.
T. Dominus vobiscum.
H. Et cum spiriyu tuo.
T. Sursum corda.
H. Habemus ad Dominum.
T. Gratias agamus Domino Deo nostra.
H. Dignum et justum est.
Thì phải nguyện rằng:
Lạy Chúa, Chúa là Đấng hằng có đời đời, xin giúp tôi bỏ chê sự thế, cho đặng tưởng nhớ sự trên trời. Chúa lòng lành phép tắc vô cùng, là Đấng đáng chúng tôi ngợi khen luôn, mà bởi vì chúng tôi chẳng đăng làm việc ấy, xin hiệp cùng các thánh Thiên Thần, mà tán tạ tung hô Chúa Trời.
SANCTUS
Kinh lạy Chúa ba ngôi mầng rằng: thánh tai, thánh tai, cả và trời đất đã đầy dẫy sự oai nghi quờn sang trọng Chúa, kính mầng Đấng chịu sai xuống thế, mầng Đấng lấy tên Chúa mà đến.
CANON
Lạy Chúa, xin thương đến chúng tôi, sự tế lễ thuộc về một Chúa là Đấng sinh Thần Thánh loài người, xin dưng linh hồn và xác tôi hiệp cùng Chúa vào phần tế lễ, cùng hằng dọn mình chịu khó và sẵn lòng chịu chết vì Người, theo ý Chúa phân định mà chớ.
MEMENTO VIVORUM
Đoạn thầy chấp tay và cầu nguyện cho cả và Hội Thánh, thì phải nguyện rằng:
Lạy Chúa, xin Chúa hằng phù hộ xuống ơn cho các người giáo nhơn đặng nhờ, nhứt là cha mẹ anh em tôi, kẻ đã làm ơn nghĩa cùng tôi, và những kẻ nghịch thù cùng tôi; vậy tôi thương mến hết người thế, cùng sẵn lòng thông công liều mình cho linh hồn mọi người đặng rỗi, như Chúa chịu chết thuở xưa; xin Chúa tôi nhậm của lễ nầy, là lễ các giáo nhơn dâng tiến, cho chúng tôi bình an ở thế và ngày sau hưởng phước đời đời.
ELEVATIO
Đoạn thầy dưng Mình Thánh cùng Máu Thánh Chúa lên, thì ta phải thờ lạy và nguyện rằng:
Kính lạy Mình Thánh Chúa Cứu Thế, thật là Con Đức Chúa Cha, xưa sinh bởi đức nữ đồng trinh, cho đặng chuộc loài người thế, chịu chết trên cây Thánh Giá, chịu đâm cạnh nương long và chảy hết máu mình ra, mà làm của tế lễ, Lạy Chúa tôi, Chúa đoái thương mà tha tôi lỗi chúng tôi, hầu khi tôi lìa khỏi đời nầy, cho đặng lên nơi vui vẻ.
MEMENTO DEFUNCTORUM
Đoạn thầy chấp tay lên mà cầu nguyện cho các linh hồn nơi luyện ngục, thì phải nguyện rằng:
Lạy Chúa dám xin Chúa nhơn từ vô cùng thương xót tha thứ các giáo nhơn là kẻ đã lìa khỏi thế nầy, nhứt là kẻ đã làm ơn nghĩa, bởi chưa đặng vẹn sạch tội lỗi thì phải chịu khốn khó nặng nề, rày chẳng đặng làm việc phươc gì, mà cứu giúp mình cho đặng khỏi, xin vì công nghiệp Chúa Cứu Thế, ban ơn cho các đẳng linh hồn đặng khỏi nơi khốn khó tối tăm, và xem thấy mặt vang hiển Chúa.
Đoạn thầy nói lớn tiếng cùng đánh ngực, thì phải nguyện rằng:
Ví bằng tôi xem đến mình tôi, sẽ nói như ông thánh Phêrô xưa: xin Chúa lìa khỏi người tôi lỗi, song tôi cậy nhờ Chúa Cứu Thế, dưng mình phạt ta Đức Chúa Cha, cho kẻ có tội đặng nghĩa lai, nên tôi hết lòng khiêm nhượng rằng: xin Chúa thương người có tội.
OREMUS
Đoạn thầy trở mặt ra mà nhắc lòng các giáo hữu, cùng trở mặt lại mà đọc những kinh cầu nguyện cám ơn.
T . Dominus vobiscum.
H. Et cum spiritu tuo.
T. Per omnia saecula saeculorum.
H. Amen.Thì phải nguyện rằng:
Lạy Chúa, nếu không ơn Chúa thì chúng tôi chầu lễ chẳng nên, xin Chúa thương tôi, ban ơn thánh hàng ngày rưới đượm, vì tôi chẳng thiếu thốn ơn giúp, xin thêm lòng ái mộ lời cấu, kẻo lạt lòng không chí ân cần, thiệt ơn thánh khôn phương tìm kiếm.
Đoạn thầy trở mặt ra mà làm dấu lành cho các giào hữu, cùng trở mặt lại mà đọc lời Sấm truyền ông hánh Gioan tông đồ.
T . Dominus vobiscum.
H. Et cum spiritu tuo.
T. Ite, Missa est hay làBenedicamus Domino
H. Deo gratias
(ví bằng lễ cầu cho kẻ chết.
T. Requiescant in pace.
H . Amen. )
T . Benedicat vos omnipotens Deus, + Pater, et tilius, et Spiritus Sactus.
H. Amen.
T. Initium ( hay là Sequentia ) Sancti Evangelii...
H. Gloria tibi. Domine.
Đọc lời Sấm truyền đoạn, thì thưa rằng:
H. Deo gratias.
Thì phải nguyện rằng:
Lạy Chúa, xin Chúa chúc phước lành cho tôi nay ở đời giữ đạo cho trọn, đặng dấu lành tôi ngay con thảo, sau khỏi thế đặng phước vô cùng. Kính nhờ phép mầu nhiệm ra đời; thật là phép rất cao rất trọng, vì con một Đức Chúa Trời ra đời làm người, đã ở cùng chúng tôi, Người là Đấng sang trọng phép tắc, cùng đầy dẫy mọi ơn phước thật, xin Chúa giúp kẻo tôi bội nghĩa, mến cậy tin hết dạ hết lòng, bữa hằng sốt sắng hằng ước ao rước Chúa vào lòng chí thiết, giữ nghĩa kính thờ cho trọn, ngửa trông lượng cả dao duông. Amen.
