![]() |
Sotheby's | Fair Use via YouTube |
Được khai quật vào năm 1913, tấm bia đá này đã được sử dụng làm đá lát đường trong 30 năm cho đến khi một học giả nhận ra ý nghĩa lịch sử của nó và giúp nó thoát khỏi sự qua lại của người đi bộ.
Vào ngày 18 tháng 12, một kho báu cổ xưa quý giá sẽ được đưa ra đấu giá tại Sotheby’s, ở New York. Đây là loại hiện vật khiến Indiana Jones phải thốt lên: “Nó thuộc về một viện bảo tàng!” Phần thưởng trong ngày đó sẽ là một tấm bia đá cổ có khắc Mười Điều Răn lâu đời nhất còn tồn tại.
Sàn đấu giá Sotheby’s cho rằng nguồn gốc của tấm bia đá này có từ thời Roman-Byzantine, với niên đại từ năm 300 đến năm 800 sau Công nguyên. (Những tấm bia đá nguyên thủy được Môsê mang theo khi xuống núi Sinai có nguồn gốc từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XIII trước Công nguyên.) Mặc dù Môsê thường được miêu tả là đang cầm hai tấm bia đá khắc Mười Điều Răn, nhưng không có khả năng bất kỳ ai có thể lên xuống núi một cách dễ dàng với phiên bản mới hơn này, vì nó nặng tới 115 pound (khoảng 52kg).
Tấm bia đá dài 2 feet (khoảng 61cm) lần đầu tiên được tìm thấy ở Israel vào năm 1913, trong quá trình khai quật để lắp đặt một tuyến đường sắt mới. Địa điểm tìm thấy nó nổi tiếng với các giáo đường Do Thái, nhà thờ và giáo đường Hồi giáo thời ban đầu. Mặc dù đây là một phần lịch sử quan trọng, nhưng chữ viết Paleo-Hebrew được khắc trên đó chỉ được nhận ra vào khoảng 30 năm sau đó, sau khi nó được sử dụng làm đá lát bên ngoài một ngôi nhà địa phương, với dòng chữ hướng lên trên để người đi bộ có thể nhìn thấy.
Năm 1943, một học giả đã công nhận dòng chữ khắc này là thứ mà Sotheby’s mô tả là “một nét đặc trưng về Mười Điều Răn thiết yếu của người Samaritan vốn ghi lại những giới luật thiêng liêng cốt lõi của nhiều hệ phái đức tin.” Người ta đưa ra giả thuyết rằng tấm bía đá này có thể đã trang trí lối vào của một giáo đường Do Thái hoặc nhà riêng. Mặc dù không rõ hoàn cảnh chôn cất tấm bia đá, nhưng có ý kiến cho rằng địa điểm này có thể đã bị phá hủy trong cuộc xâm lược của người Roma vào năm 400-600 sau Công nguyên hoặc thậm chí là cuộc Thập tự chinh vào thế kỷ XI.
Mười điều răn trên tấm bia đá được viết thành 20 dòng, rất giống với bản văn theo truyền thống Kitô giáo và Do Thái. Tấm bia đá chỉ có chín điều răn mà chúng ta đã quen thuộc, kỳ lạ là lại bỏ qua điều “Ngươi không được dùng danh Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, một cách bất xứng.” Thay vào đó là chỉ thị thờ phượng trên núi Gerizim, một địa điểm linh thiêng dành riêng cho người Samaritan. Lý do cho sự thay đổi này vẫn chưa được biết đến.
Richard Austin, Trưởng phòng Sách và Bản thảo toàn cầu của Sotheby, đã bình luận về tấm bia đá này rằng:
“Tấm bia đá đặc biệt này không chỉ là một hiện vật lịch sử vô cùng quan trọng mà còn là mối liên hệ hữu hình với các hệ phái đức tin đã góp phần định hình nên nền văn minh phương Tây. Việc tiếp cận di sản văn hóa chung này giống như hành trình qua hàng thiên niên kỷ và kết nối với các nền văn hóa và đức tin được truyền tải thông qua một trong những quy chuẩn đạo đức sớm nhất và bền vững nhất của nhân loại.”
Tấm bia đá này đã được trưng bày tại Sotheby’s trước phiên đấu giá kể từ ngày 5 tháng 12 và sẽ được bán cho người trả giá cao nhất vào ngày 18 tháng 12. Giá khởi điểm là 1 triệu đô-la, nhưng thông tin chi tiết về phiên đấu giá cho thấy giá có thể tăng lên ít nhất 2 triệu đô-la trước khi phiên đấu giá kết thúc.
Hãy truy cập trang web của Sotheby’s để tìm hiểu thêm về phiên đấu giá này.
Tác giả: J-P Mauro - Nguồn: Aleteia (16/12/2024)
Chuyển ngữ: Phil. M. Nguyễn Hoàng Nguyên