Bí tích Thánh Thể: Hiện diện, Hiệp thông và Hành động - 3

Chúa Giê-su đã chịu muôn vàn thương đau, hận thù, ghen ghét và khổ hình thập giá để cứu độ con người và dẫn đưa con người về với Thiên Chúa. Cũng vậy, chúng ta cần ý thức rằng mỗi người chúng ta được mời gọi đi theo Đường mà Chúa Giê-su đã đi. Để trung tín với Đường đó, chúng ta cần hiệp thông với Người, biết quên mình, hy sinh, từ bỏ và diễn tả tình yêu của Người trong môi trường sống của chúng ta. Càng trung tín với Người bao nhiêu, chúng ta càng phải đương đầu với mọi gian lao thử thách bấy nhiều. Sự hiện diện của Chúa Giê-su Thánh Thể nhắc nhở chúng ta về những đau khổ của kiếp người như là hậu quả của tội lỗi: Những đau khổ nảy sinh từ môi trường tự nhiên, những đau khổ nảy sinh từ môi trường xã hội, những đau khổ nảy sinh từ những bất toàn và giới hạn của con người trong thế giới thụ tạo.

Tham dự Bí Tích Thánh Thể hay đến với Chúa Giê-su Thánh Thể trong thinh lặng, trong kinh nguyện, luôn là những phương thế hữu hiệu và lành thánh nhất giúp chúng ta hiệp thông với Người. Hơn nữa, ngay giữa cảnh bận rộn với những công việc hằng ngày, chúng ta vẫn có thể hiệp thông với Người cách mật thiết khi chúng ta ý thức rằng Người luôn hiện diện và hoạt động trong đời sống chúng ta. Nếu chúng ta ý thức, tin tưởng và thực hành như vậy, chúng ta sẽ có được sự bình an của Người, sự bình an mà thế gian không thể ban tặng, như Người đã nói với các môn đệ thân yêu của mình trước khi bước vào cuộc khổ nạn (Ga 14,27).

Trong Bí Tích Thánh Thể, Chúa Giê-su đã biến đổi để gần gũi chúng ta, do đó, chúng ta cũng cần biến đổi luôn mãi để ngày càng gần gũi Người hơn trong hành trình trần thế. Thánh Au-gút-ti-nô cho chúng ta kinh nghiệm là: Càng gần gũi Chúa Giê-su bao nhiêu thì chúng ta càng gần gũi chính mình bấy nhiêu. Nói cách khác, bao lâu chúng ta còn xa Chúa Giê-su, bấy lâu chúng ta còn xa với con người đích thực của mình. Khi chúng ta gần gũi Chúa Giê-su cũng là khi chúng ta gần gũi anh chị em và gần gũi thế giới thụ tạo hơn. Nhờ đó, chúng ta có ý thức hơn về phẩm giá của anh chị em mình, cũng như phẩm giá của thế giới thụ tạo mà Thiên Chúa đã ban tặng để chúng ta hưởng dùng, chia sẻ, quản l‎ý và làm tăng trưởng.

Chúng ta được mời gọi không ngừng đối thoại, không ngừng thiết lập các mối quan hệ và cố gắng làm cho các mối quan hệ đó ngày càng bền vững. Mỗi người chúng ta được mời gọi cộng tác với nhau để có thể tạo lập những điều tốt đẹp và mới mẻ, nhằm thăng tiến cuộc sống hằng ngày của mỗi người cũng như cộng đoàn. Hiệp thông với Chúa Giê-su, hiệp thông với anh chị em mình, hiệp thông với toàn thể Giáo Hội chỉ có thể mang lại hoa trái tốt đẹp khi cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể ý thức hơn về sự hiệp thông cao cả mà Thiên Chúa thực hiện nơi Chúa Giê-su, Con Chí Ái của Người.

Khi trình bày ‘Diễn Từ Bánh Hằng Sống’, Chúa Giê-su chứng kiến sự cứng lòng không chỉ của đám đông mà còn của một số môn đệ Người nữa. Chúa Giê-su hỏi các môn đệ: “Cả anh em nữa, anh em cũng muốn bỏ đi hay sao?” (Ga 6,68). Thánh Phêrô đáp lại: “Thưa Thầy, bỏ Thầy thì chúng con biết đến với ai? Thầy mới có những lời đem lại sự sống đời đời” (Ga 6,69). Chúa Giê-su Thánh Thể vẫn luôn nhắc nhở mọi người trong gia đình nhân loại suốt dòng lịch sử rằng: “Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn nhờ mọi lời miệng Thiên Chúa phán ra” (Mt 4,4). Trong thế giới hôm nay, xem ra người ta quan tâm đến cơm bánh cho đời sống thể l‎ý hơn là cơm bánh cho đời sống luân l‎ý, đặc biệt, cơm bánh cho đời sống vĩnh cửu. Vì quá quan tâm đến cơm bánh cho đời sống thể l‎ý, người ta sẵn sàng làm bất cứ điều gì để đạt được mục đích đó và hậu quả là gia đình nhân loại luôn lâm cảnh bất an, bất cập, và muôn hình thức bất hòa hợp khác.

Ích kỷ cá nhân và dửng dưng, vô cảm đang là những trở ngại lớn nhất đối với sự hiệp thông giữa các Ki-tô hữu với nhau cũng như với tất cả mọi người trong gia đình nhân loại. Cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể được mời gọi sống và chia sẻ mầu nhiệm hiệp thông và loan báo tinh thần hiệp thông khởi đi từ mầu nhiệm này trong mọi hoàn cảnh xã hội. Nhờ đó, tất cả mọi người trong gia đình nhân loại biết đồng tâm, hợp lực, cùng nhau xây dựng nền văn minh tình thương và văn hóa sự sống trong thế giới hôm nay cũng như mai ngày.

Sự hiệp thông với Chúa Giê-su Thánh Thể cho phép chúng ta có được tầm nhìn rõ hơn về những thiên kiến trong việc xây dựng và định dạng căn tính con người cũng như các tương quan khác trong thế giới hôm nay. Thực tế cho thấy rằng người ta đang đề cao tri thức và xem tri thức như là thực thể duy nhất để tiếp cận tất cả mọi sự nhằm phát triển con người toàn diện. Tuy nhiên, lịch sử cho chúng ta thấy rằng tri thức con người không phải là tất cả, lại càng không phải là thực thể cao trọng nhất. Chúng ta có thể nói rằng tình yêu, niềm tin và hy vọng cao trọng hơn nhiều. Do đó, sự kết hợp giữa tri thức với tình yêu, niềm tin và hy vọng trong nhãn quan Ki-tô giáo sẽ giúp con người tiếp cận, xem xét và nắm bắt thực tại cách đầy đủ hơn. Chính sự kết hợp này cho phép con người hình thành căn tính xứng hợp và sống các tương quan giữa con người với nhau, với thế giới thụ tạo và với Thiên Chúa cách mật thiết và đúng đắn hơn.

Nhiều ngẫu tượng đang nảy sinh và cũng lắm người tìm đến để ‘hiệp thông’ với các ngẫu tượng này. Kinh nghiệm lịch sử cho chúng ta thấy rằng các ngẫu tượng đến rồi đi, đến nhanh thì cũng đi nhanh. Có những điều được xem là mô mẫu, là hợp thời, là văn minh, là hiện đại, là năng động, tuy nhiên, thực tế không phải như vậy, nhiều lúc chúng gây tổn hại hơn là mang lại lợi ích cho cá nhân, gia đình, xã hội và môi trường tự nhiên. Những gì không được cưu mang trong đau thương, trong tin yêu, trong hy vọng, trong kiên nhẫn, cũng là những gì kém giá trị. Chúa Giê-su nói: “Nếu hạt lúa gieo vào lòng đất mà không chết đi, thì nó vẫn trơ trọi một mình; còn nếu chết đi, nó mới sinh được nhiều hạt khác” (Ga 12,24). Do đó, hiệp thông với Chúa Giê-su Thánh Thể, hiệp thông với Biến Cố Vượt Qua của Người là con đường duy nhất cho phép chúng ta sống đúng với phẩm giá của mình.

3. Hành động

Sự hiệp thông với Chúa Giê-su và với nhau trong cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể được diễn tả cách cụ thể trong hành động ra đi, hành động chia sẻ, hành động liên đới với tất cả mọi người trong gia đình nhân loại. Sự hội nhập của các thành viên cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể vào các môi trường khác nhau của gia đình nhân loại là cần thiết. Nhờ đó, các môi trường này ngày càng thấm đượm các giá trị của Tin Mừng Chúa Giê-su, cũng là của Nước Thiên Chúa đang lớn lên ở trần gian này.

Lãnh nhận Chúa Giê-su Thánh Thể là lãnh nhận sự sống vĩnh cửu của Người. Do đó, tất cả các hành động của chúng ta đều nhằm xây dựng sự sống vĩnh cửu của bản thân mình dựa trên khuôn mẫu sự sống vĩnh cửu của Chúa Giê-su biểu lộ trên dương gian, đặc biệt, biểu lộ qua sự đau khổ, sự chết và phục sinh của Người. Sự trung tín của Chúa Giê-su trong khi thi hành sứ mệnh dương thế của Người chính là sự quy chiếu cho mọi hành động của các thành viên cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể.

Thông thường, Bí Tích Thánh Thể hay Thánh Lễ được hiểu là có hai phần: phụng vụ Lời Chúa và phụng vụ Thánh Thể. Sự hiểu biết như vậy đúng nhưng chưa đủ, bởi vì, Thánh Lễ không chỉ có thế. Lời cuối cùng của Thánh Lễ là ‘Lễ xong, chúc anh chị em đi bình an’ hay những lời khác tương tự như thế. Những lời này thật ngắn ngủi, tuy nhiên, ý nghĩa rất quan trọng, bởi vì, những lời này bao hàm sứ mệnh của người Ki-tô hữu giữa dòng đời, tiếp nối với việc cử hành Thánh Lễ. Thực ra, hai phần đầu của Thánh Lễ là nền tảng cho ‘hành động của Thánh Lễ’ giữa dòng đời. Chúng ta nhận thức rằng ‘hành động của Thánh Lễ’ hay ‘sống Bí Tích Thánh Thể’ diễn ra trong thời gian dài hơn, không gian rộng hơn và bối cảnh đa dạng hơn.

Trong tiếng La Tinh, Missa (trong bối cảnh ‘Ite, Missa est’) có nghĩa là hãy ra đi, sai đi, gửi đi. Người lắng nghe Lời Chúa, chia sẻ Lời Chúa và lãnh nhận Chúa Giê-su Thánh Thể cũng là người được sai đi, được gửi đi. Như thế, Thánh Lễ Missa có thể được gọi là ‘Thánh Lễ sai đi’ hay ‘Thánh Lễ gửi đi’. Các thành viên tham dự Bí Tích Thánh Thể được mời gọi là hãy đến với mọi người: Hãy loan báo Chúa Giê-su và Tin Mừng của Người cho anh chị em đồng loại. Những lời cuối cùng mà Chúa Giê-su nói với các môn đệ của mình trước khi Người về trời là: “Thầy đã được trao toàn quyền trên trời dưới đất. Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm Phép Rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, dạy bảo họ tuân giữ mọi điều Thầy đã truyền cho anh em” (Mt 28,19-20). Các môn đệ Chúa Giê-su đã trung tín thực hiện lời căn dặn của Thầy mình trong toàn bộ cuộc đời họ.

Theo thánh Lu-ca, sau khi Chúa Giê-su chịu chết và được mai táng trong mồ, các môn đệ của Người buồn sầu, thất vọng. Một số trong nhóm các môn đệ đã rời bỏ Giê-ru-sa-lem về với quê hương xứ sở mình. Hai môn đệ trên đường Em-mau là một ví dụ điển hình. Họ đã gặp Chúa Giê-su trên đường và được Người chia sẻ Lời Chúa, tuy nhiên, họ không nhận ra Người. Khi gần tới làng của mình, họ nói với Chúa Giê-su: “Mời ông ở lại với chúng tôi, vì trời đã xế chiều, và ngày sắp tàn” (Lc 24,29). Chính lời mời gọi chân thành và khẩn thiết này mà Chúa Giê-su đã ở lại với họ và “khi đồng bàn với họ, Người cầm lấy bánh, dâng lời chúc tụng, và bẻ ra trao cho họ. Mắt họ liền mở ra và họ nhận ra Người” (Lc 24,30-31). Nghĩa là Chúa Giê-su đã ‘cử hành Bí Tích Thánh Thể’ và chỉ khi đó, hai môn đệ mới nhận ra Người. Niềm vui ngập tràn, họ đã trở lại Giê-ru-sa-lem loan báo Tin Mừng Phục Sinh. Trong biến cố Em-mau, chúng ta thấy ‘ba hành động‘ quan trọng, đó là: (1) Lời Chúa được chia sẻ, (2) Bí Tích Thánh Thể được cử hành, và (3) việc rao giảng Tin Mừng được thực hiện. Đời sống của cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể cũng được định dạng và diễn tả qua ba hành động này, đó là chia sẻ Lời Chúa, cử hành bí tích và loan báo Tin Mừng.

Trước khi đến với Chúa Giê-su, đa số các môn đệ là những người ít học, chân bùn tay lấm và giới hạn trăm chiều. Tuy nhiên, kinh nghiệm gặp gỡ và đồng hành cùng Chúa Giê-su lịch sử, kinh nghiệm về những đau khổ, sự chết và phục sinh của Người, đặc biệt, kinh nghiệm về việc Người thiết lập Bí Tích Thánh Thể trong bối cảnh Bữa Ăn Vượt Qua để ban giới răn mới, giới răn yêu thương, đã biến đổi hoàn toàn cuộc sống của các ngài. Nhờ đó, các ngài đã từ bỏ tất cả để loan báo Chúa Giê-su và Tin Mừng Nước Thiên Chúa cho tất cả mọi người. Hơn nữa, đa số các ngài đã minh chứng cho những gì các ngài loan báo bằng chính mạng sống mình theo khuôn mẫu Chúa Giê-su.

Sách Công Vụ Tông Đồ tường thuật rằng sau khi phục sinh, Chúa Giê-su còn ở lại với các môn đệ 40 ngày. Người nói với họ: “Anh em sẽ nhận được sức mạnh của Thánh Thần khi Người ngự xuống trên anh em. Bấy giờ anh em sẽ là chứng nhân của Thầy tại Giê-ru-sa-lem, trong khắp các miền Giu-đê, Sa-ma-ri và cho đến tận cùng trái đất” (Cv 1,8). Khi thi hành sứ mệnh của mình, các môn đệ luôn được sự nâng đỡ của Chúa Thánh Thần. Nhờ đó, các ngài vốn là những người yếu đuối, nhát đảm, đã trở nên mạnh mẽ, can trường trong việc làm chứng về Chúa Giê-su phục sinh và Tin Mừng của Người.

Qua dòng lịch sử, Giáo Hội không ngừng thực thi việc loan báo Tin Mừng cho muôn dân. Trong Sắc Lệnh Về Hoạt Động Loan Báo Tin Mừng của Giáo Hội Ad Gentes (1965), Công Đồng Vatican II khẳng định: “Tự bản tính, Giáo Hội lữ hành phải loan báo Tin Mừng, vì chính Giáo Hội bắt nguồn từ sứ mạng của Chúa Con và Chúa Thánh Thần theo Ý Ðịnh của Thiên Chúa Cha“ (AG 2). Nghĩa là, Giáo Hội, cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể, tiếp tục chương trình Thiên Chúa được thực hiện qua Chúa Giê-su và trong Chúa Thánh Thần cho tất cả mọi người. Hơn ai hết, thánh Phao-lô hiểu rõ tính phổ quát của ơn cứu độ được thực hiện bởi Chúa Giê-su và tiếp tục trong Giáo Hội của Người. Với các tín hữu Ê-phê-xô, thánh nhân viết: “Anh em đọc thì có thể thấy rõ tôi am hiểu mầu nhiệm Đức Ki-tô thế nào. Mầu nhiệm này, Thiên Chúa đã không cho những người thuộc các thế hệ trước được biết, nhưng nay Người đã dùng Thần Khí mà mặc khải cho các thánh Tông Đồ và ngôn sứ của Người. Mầu nhiệm đó là: trong Đức Ki-tô Giê-su và nhờ Tin Mừng, các dân ngoại được cùng thừa kế gia nghiệp với người Do-thái, cùng làm thành một thân thể và cùng chia sẻ điều Thiên Chúa hứa” (Ep 3,4-6).

Cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể vừa là hoa trái của công cuộc cứu độ, vừa là Dân Mới của Thiên Chúa, nhờ sự tác động của Chúa Thánh Thần, trở nên khí cụ để qua đó Thiên Chúa quy tụ muôn loài muôn vật trong Chúa Giê-su. Do đó, cộng đoàn này luôn mở ra về hai phía: Về phía Chúa Giê-su Thánh Thể để không ngừng lãnh nhận nguồn sống và về con người để không ngừng phục vụ. Như vậy, cộng đoàn này ‘không tự khẳng định mình’, nhưng luôn hướng về Thiên Chúa, về con người và thi hành bổn phận của mình như là khí cụ của Thiên Chúa giữa dòng đời.

Câu hỏi đặt ra là ‘cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể hiệp thông với anh chị em mình trong cuộc sống hằng ngày bằng cách nào?’ Thưa, bằng chính gương lành và hành động bác ái của mỗi người. Cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể được mời gọi hãy tỏa lan ánh sáng của Chúa Giê-su Thánh Thể cho anh chị em đồng loại. Thánh Gio-an viết: “Nếu chúng ta nói là chúng ta hiệp thông với Người mà lại đi trong bóng tối, thì chúng ta nói dối và không hành động theo sự thật. Nhưng nếu chúng ta đi trong ánh sáng cũng như Thiên Chúa hằng ngự trong ánh sáng, thì chúng ta được hiệp thông với nhau, và máu Chúa Giê-su, Con của Người, thanh tẩy chúng ta sạch hết mọi tội lỗi” (1 Ga 1,6-7). Đi trong ánh sáng của Chúa Giêsu Thánh Thể, cũng là của Thiên Chúa, và chiếu tỏa ánh sáng này cho anh chị em mình luôn là sứ mệnh của các thành viên trong cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể.

Quyền lực ma quỷ, quyền lực sự dữ, quyền lực bóng đêm vẫn luôn hoành hành trong gia đình nhân loại, cũng như toàn thể thế giới thụ tạo. Trong Thư Gửi Tín Hữu Rôma, thánh Phao-lô viết: “Muôn loài thọ tạo những ngong ngóng đợi chờ ngày Thiên Chúa mặc khải vinh quang của con cái Người… Cho đến bây giờ, muôn loài thọ tạo cùng rên siết và quằn quại như sắp sinh nở. Không phải muôn loài mà thôi, cả chúng ta cũng rên siết trong lòng” (Rm 8,19-23). Nếu chúng ta không ý thức đủ về các hình thức quyền lực này và những mưu mô lôi kéo của chúng, được ngụy trang dưới nhiều sắc thái khác nhau, thì chúng ta khó có thể thoát khỏi cảnh nô lệ chúng. Sự gắn bó và cộng tác với Chúa Giê-su Thánh Thể không chỉ giúp chúng ta vượt qua những cạm bẫy của các quyền lực này, mà còn giúp chúng ta trở nên dấu chỉ và khí cụ đích thực của Chúa Giê-su Thánh Thể trong việc trợ giúp anh chị em đồng loại.

Cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể được mời gọi dấn thân vào các ngõ ngách của môi trường nhân loại trong đời sống văn hóa, xã hội, chính trị nhằm góp phần biến đổi những thực tại này, hầu đóng góp phần mình trong việc phát triển con người toàn diện. Điều này có nghĩa rằng cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể cần dấn thân, đồng trách nhiệm và hợp tác để đẩy lui các tệ nạn xã hội dựa trên các giá trị Tin Mừng mà Chúa Giê-su đã thực hiện và truyền dạy các môn đệ của Người phải tiếp tục. Như vậy, đời sống của cộng đoàn cử hành Bí Tích Thánh Thể trở thành động lực góp phần làm cho thế giới ngày càng tốt đẹp hơn.
Trong thế giới hôm nay, chúng ta được mời gọi chung tay khởi tạo những nhịp cầu bác ái huynh đệ nhằm giúp tất cả mọi người ngày càng đến gần nhau hơn. Với tiến trình toàn cầu hóa, những khác biệt hay rào cản về địa l‎ý, văn hóa, chính trị và xã hội ngày càng được thu hẹp và giảm thiểu. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra cho tất cả chúng ta là ‘phải chăng mọi người trong gia đình nhân loại đã thực sự nên một?’ Chúng ta nhận thức rằng những khác biệt và rào cản của tâm hồn con người vẫn còn đó. Các hình thức bạo lực, bất công và bất hòa hợp vẫn thường xuyên xảy ra trong gia đình nhân loại.