Dù đây là lần đầu tiên Đức Phanxicô đến Ai Len dự Đại Hội Gia đình Thế giới nhưng ngài cũng biết đất nước này là một trong các phòng thử nghiệm cải cách mà ngài muốn thúc đẩy trong Giáo hội.
Đức Phanxicô đến Ai Len vào ngày 25 và 26 tháng 8 dự Đại Hội Gia đình Thế giới lần thứ 9. Trong chuyến đi Ai Len, Đức Phanxicô không muốn có chuyến đi thăm phong cảnh xinh đẹp của vùng đảo Ai Len. Nhưng ngoài chuyến đi khứ hồi của ngài về ngày chúa nhật 26 tháng 8, ngoài chuyến đi thăm đền thờ Đức Mẹ Knock ở phía tây bắc Ai Len, thì phần lớn thời gian ngài ở lại Dublin. Thậm chí ngài cũng không đến Bắc Ai Len, nơi mà các giám mục mong ngài đến để khuyến khích quá trình hòa bình mong manh của vụ Brexit.
Đối với Đức Phanxicô, ngài chỉ có một mục đích chính cho chuyến đi này: gặp gỡ các gia đình trên thế giới bắt đầu thứ ba 21 tháng 8 tại Dublin và kết thúc chiều chủ nhật tại công viên Phoenix Park của Dublin.
Vấn đề lạm dụng tình dục ở trọng tâm chuyến đi
Ông Greg Burke, Giám đốc Văn phòng Báo chí Tòa Thánh cho biết: “Đức Phanxicô muốn nói chuyện về gia đình, dù ngài biết khi đến Ai-Len, ngài không thể chỉ đề cập đến vấn đề gia đình”. Ở đất nước vẫn còn bị tổn thương bởi các tiết lộ liên tục về các vụ lạm dụng tình dục kể từ cuối những năm 1990, vấn đề này rõ ràng cũng sẽ nằm trong chương trình làm việc của Đức Phanxicô. Ngày thứ ba vừa qua, Vatican xác nhận Đức Phanxicô sẽ gặp các nạn nhân.
Chiều thứ bảy 25 tháng 8, ở nhà thờ chính tòa Dublin, ngài sẽ cầu nguyện trước ngọn nến trinh trắng, biểu tượng của nhà nguyện Thánh Tâm để thường xuyên nhắc nhở đến các nạn nhân đã bị lạm dụng. Ngài có công khai nêu vấn đề này trong các bài diễn văn của mình không? Ông Greg Burke thận trọng cho biết: “Ngài sẽ lên tiếng trước công chúng sáu lần: đó là các dịp để ngài có thể nói đến”.
Trên thực tế, những gì nước Ai Len đã trải qua là biểu tượng cho những gì Đức Phanxicô đề cập đến trong “Bức thư gởi Dân Chúa” của ngài công bố vào ngày thứ hai 14 tháng 8 vừa qua: một Giáo hội cực kỳ theo chủ nghĩa giáo quyền chi phối phần lớn xã hội, và đã để cho một loại văn hóa lạm dụng bành trướng làm mất tất cả uy tín.
Một xã hội Ailen thách thức Giáo hội
Kết quả của cuộc trưng cầu dân ý về việc bỏ lệnh cấm phá thai trong Hiến pháp vào ngày 25 tháng 5 vừa qua – đã có 68% người Công giáo bỏ phiếu thuận – chứng minh cho thấy xã hội Ai Len ngày nay bất chấp Giáo hội. Các vấn đề xã hội cũng nằm trong các đề tài nói chuyện của Đức Phanxicô với các nhà cầm quyền của đất nước.
Cách đây ba năm, khi chọn thủ đô Dublin để tổ chức Đại hội Gia đình Thế giới lần thứ 9, chọn lựa này đã làm cho mọi người rúng động: Đức Giáo hoàng sẽ làm gì ở đất nước đau khổ này? Chắc chắn chọn lựa của ngài là để tìm thấy trong công việc mà Giáo hội Ai Len đã hợp tác cùng với giáo dân để giúp Ai Len tìm cuộc sống mới.
Ireland, phòng thử nghiệm các cải cách của Đức Phanxicô
Đối với Đức Phanxicô, cuộc chiến chống chủ nghĩa giáo quyền là nền tảng cho các cải cách mà ngài muốn thúc đẩy để tạo cho Giáo hội một khuôn mặt truyền giáo mới. Điều này ngài đã phác thảo trong Tông huấn Niềm vui Yêu thương. Qua việc tổ chức Đại hội Gia đình Thế giới tại Dublin, Vatican muốn chào mừng Giáo Hội Ailen trong quá trình chuyển đổi, nhất là nhờ sự dấn thân của các gia đình – và qua đó là giáo dân của mình. Một cách để khuyến khích việc thực hiện Tông huấn Niềm vui Yêu thương trên toàn thế giới.
Vào đầu mùa hè, trong cuộc phỏng vấn với báo Intercom của hội đồng giám mục Ai Len, Đức Hồng Y Kevin Farrell, Tổng trưởng Thánh bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống cũng nhấn mạnh chủ nghĩa giáo quyền đã chận sự phát triển công việc truyền giáo của Giáo hội mạnh đến như thế nào. Cổ động cho sự tham gia rộng lớn hơn của giáo dân trong mục vụ gia đình, ngài lưu ý “các linh mục không phải là những người tốt nhất để chuẩn bị hôn nhân”. Một bài diễn văn nhức nhối cho tất cả những người mà các cải cách của Đức Phanxicô làm xáo trộn và trong đó họ thấy nguyên nhân của tất cả các tệ nạn hiện tại của Giáo Hội.
Tuy nhiên cũng không phải ngẫu nhiên mà tháng trước, sau khi hồng y McCarrick, cựu Tổng Giám mục giáo phận Washington từ chức ở hồng y đoàn, hồng y Farrell, là cộng tác viên và là người ở chung phòng với hồng y McCarrick đã trở thành mục tiêu mới của họ. Qua ngài, chính là Tông huấn Niềm vui Yêu thương và vai trò mới của giáo dân trong Giáo hội mà ngài được giao phó để thực hiện, và bây giờ nó lại ở trong tầm nhắm của tất cả những ai muốn ngăn chận các cải cách của Đức Phanxicô.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch