“Tôi còn nhớ buổi tiếp kiến chung cuối cùng ngày thứ tư 27 tháng 2 – 2013, một hôm trước ngày ngài đi Castel Gandolfo. Quảng trường Thánh Phêrô đông nghịt người tụ họp để tạ ơn Chúa và để cám ơn Đức Giáo hoàng qua tất cả những gì ngài làm cho Giáo hội”, Linh mục François-Marie Léthel nhớ lại buổi tiếp kiến chung cuối cùng của Đức Bênêđictô XVI, việc ngài từ nhiệm, thời gian “trống ngôi” sau khi ngài về nghỉ hưu ở Castel Gandolfo chiều 28 tháng 2-2013.
Trong quyển sách trao đổi với nữ ký giả Elisabeth de Beaudoüin “Các thánh đưa chúng ta đến với Chúa. Trao đổi về đời sống kitô (Les saints nous conduisent à Jésus. Entretien sur la vie chrétienne, nxb. Salvator), một quyển sách lý thú về một giai đoạn lạ lùng của đời sống Giáo hội mà các chìa khóa then chốt để hiểu như vậy thì thật là hiếm, Linh mục Léthel kể buổi tiếp kiến chung ngày 27 tháng 2-2013 ở quảng trường Thánh Phêrô: “Rất nhiều người từ khắp nơi trên thế giới về Rôma. Tôi cũng đến với các người trẻ của tôi. Đức Thánh Cha mang hình ảnh con thuyền của Thánh Phêrô: Có những lúc bão tố, có những lúc có mặt trời. Nhưng Chúa Giêsu ở đó, Ngài luôn ở đó. Như thế chúng ta hãy trọn tin tưởng vào tương lai!”
Quyển sách đầy các chi tiết ngạc nhiên, linh mục Léthel kể giai thoại kỳ thú mình được Đức Hồng y Ratzinger giúp trong việc xuất bản luận án tốt nghiệp của cha, do tổ chức “Catho” ở Paris hỗ trợ cùng với Linh mục Marie-Joseph Le Guillou “về chú giải sự hấp hối của Chúa Giêsu nơi Maxime le Confesseur”: “Đức Hồng y Ratzinger đã trả tiền in luận án tốt nghiệp của tôi! Sau này, trong một cuộc họp với đại sứ Pháp ở Tòa Thánh, ngài vừa cười vừa kể: ‘Tôi biết cha Léthel, chính tôi trả tiền in luận của cha về Maxime le Confesseur!’” Đức Bênêđictô XVI đã mời Linh mục Léthel giảng “Tĩnh tâm Mùa Chay” ở Vatican năm 2011.
Được nhà xuất bản Salvarot cho phép, sau đây là đoạn về việc Đức Bênêđictô XVI từ nhiệm nhân dịp kỷ niệm 5 năm ngài từ nhiệm. Một kỷ niệm đẹp về các sự kiện lịch sử được Linh mục Léthel kể trong quyển sách hấp dẫn mà độc giả không thể nào buông quyển sách khi chưa đọc xong.
E. de Baudoüin – Ngày 11 tháng 2 năm 2013, cùng với toàn Giáo hội, cha biết tin Đức Bênêđictô XVI từ nhiệm. Cha đã sống sự kiện bất ngờ này như thế nào?
Linh mục François-Marie Léthel, Dòng Camêlô – Một cách đau đớn nhưng bình tâm. Tôi tin chắc Đức Bênêđictô XVI không quyết định hấp tấp hay quyết định khi bị xuống tinh thần nhưng ngài đã quyết định trong bình an, trước mặt Chúa giống như ngài nói trong quyển sách “Bênêđictô XVI, Những buổi nói chuyện cuối cùng với Peter Seewald, nxb. Fayard”. Ngày 11 tháng 2, tôi tham dự một cuộc họp với các linh mục và giáo dân. Một trong những người tham dự để điện thoại mở nên gần như chúng tôi biết tin này ngay lập tức. Thật là một cú sét bất ngờ. Mọi người nghẹt thở và buổi họp phải ngưng lại. Những ngày sau đó ở Rôma, chúng tôi tất cả như bị đốn gục bởi tin này, tuy nhiên chúng tôi phải đón nhận tin này trong đức tin. Hai hoặc ba ngày sau đó, các ký giả đã phỏng vấn tôi. Họ hỏi tôi Đức Bênêđictô XVI có nên “ở lại trên thập giá” như Đức Gioan-Phaolô II không. Tôi bảo vệ ngài, tôi đặt lương tâm lên hàng đầu: Thiên Chúa có thể đòi người này lương tâm như thế này, người kia lương tâm như thế kia. Trong lương tâm, dù bệnh nhưng Đức Gioan-Phaolô II muốn tiếp tục, ngài mang hình ảnh của một người đau bệnh nhưng ở lại địa vị giáo hoàng của mình. Ở rất gần Đức Gioan-Phaolô II trong những năm tháng cuối, Đức Bênêđictô XVI thấy Đức Gioan-Phaolô II lúc cuối không còn nói được, không còn làm cho người khác hiểu. Ngài bị đánh động mạnh và nghĩ điều này không thể tiếp tục lại. Ngài cảm thấy sức khỏe của mình yếu dần. Với ý thức lương tâm, ngài nghĩ Chúa đòi ngài phải rút lui, đó là điều tốt cho Giáo hội. Và điều này chứng tỏ cho thấy Thần Khí đã cảm hứng cho ngài: Chúa đã cho Giáo hội Đức Phanxicô, một giáo hoàng có năng lực phi thường. Còn về Đức Bênêđictô XVI, mọi người nghĩ ngài sẽ về một tu viện ở Bavière quê ngài, nhưng ngài ở Vatican và mặc áo trắng (dĩ nhiên ngài không trở lui làm hồng y). Hai giáo hoàng – cũ và mới – cùng ở không xa nhau. Đức Phanxicô thường hỏi ý kiến vị tiền nhiệm của mình; và Đức Bênêđictô XVI thì hoàn toàn hỗ trợ Đức Phanxicô, trong vâng lời và trong lời cầu nguyện. Chúng ta biết người này rất thương người kia. Như thế, hai giáo hoàng “tay trong tay” trong Giáo hội: một sự kiện đầu tiên rất đẹp và rất cảm động.
Về chuyện này, tôi thú nhận: tôi thích những sự kiện lớn đầu tiên trong Giáo hội! Nó chứng tỏ Giáo hội là một Giáo hội sinh động. Chúng ta đừng nhầm lẫn truyền thống của Giáo hội và chủ nghĩa truyền thống. Truyền thống luôn được ghi trong sự liên tục, truyền thống không loại đi những cái mới. Thật đẹp để thấy làm thế nào Thần Khí đã khởi hứng cho Giáo hội để làm những chuyện mới: Đức Phaolô VI đã thắng các cự lại của các vị tiền nhiệm của mình, ngài phong chức vị tiến sĩ cho hai phụ nữ, Đức Phanxicô phong thánh lần đầu cho cặp vợ chồng thân sinh của Thánh Têrêxa Hài đồng, ông bà Louis và Zélie Martin. Trước đó, Giáo hội đã phải sáng tạo ra một từ mới: đồng bản tính – để nói sự thật về Sách thánh (không có từ này). Hơn nữa, đã dẫn dắt người Arian – những người theo chủ nghĩa truyền thống theo nghĩa sai của từ này – về dị giáo…
Ba tuần sau khi loan báo mình sẽ từ nhiệm, ngày 28 tháng 2 Đức Bênêđictô XVI rút lui. Ngài đã dùng ba tuần này để giải thích cho các linh mục, cho giáo dân, với tâm trạng rất bình tâm. Tôi còn nhớ buổi tiếp kiến chung cuối cùng ngày thứ tư 27 tháng 2 – 2013, một hôm trước ngày ngài về Castel Gandolfo. Quảng trường Thánh Phêrô đông nghịt người tụ họp để tạ ơn Chúa và để cám ơn Đức Giáo hoàng qua tất cả những gì ngài làm cho Giáo hội”. Linh mục François-Marie Léthel nhớ lại buổi tiếp kiến chung cuối cùng của Đức Bênêđictô XVI, việc ngài từ nhiệm, thời gian “trống ngôi” sau khi ngài về nghỉ hưu ở Castel Gandolfo chiều 28 tháng 2-2013. Rất nhiều người từ khắp nơi trên thế giới về Rôma. Tôi cũng đến với các người trẻ của tôi. Đức Thánh Cha mang hình ảnh con thuyền của Thánh Phêrô: Có những lúc bão tố, có những lúc có mặt trời. Nhưng Chúa Giêsu ở đó, Ngài luôn ở đó. Như thế chúng ta hãy trọn tin tưởng vào tương lai!
Ngay lập tức sau khi được bầu chọn, Đức Phanxicô đã điện thoại cho Đức Bênêđictô XVI ở Castel Gandolfo; rồi ngài ra chào đám đông, ngài cũng đã nói về vị tiền nhiệm của mình, với một tấm lòng tôn kính và trìu mến. Một thời gian ngắn sau, ngài đến thăm Đức Bênêđictô XVI. Tại Rôma, người ta nghĩ cuộc gặp sẽ riêng tư và hình ảnh sẽ không được phát ra, để không làm giáo dân hoang mang có hai giáo hoàng trên ngôi Thánh Phêrô. Nhưng không phải vậy! Bức hình tuyệt đẹp và mang tính biểu tượng, hai giáo hoàng ôm nhau dưới chân trực thăng, cảnh này ngay lập tức được chiếu lên truyền hình và loan đi toàn thế giới, và đã làm cho nhiều người xúc động. Sau đó thì Đức Phanxicô và Đức Bênêđictô XVI cùng cầu nguyện chung ở nhà nguyện Castel Gandolfo, Đức Bênêđictô XVI đã chuẩn bị một ghế đặc biệt cho Đức Phanxicô. nhưng Đức Phanxicô không muốn, ngài đến quỳ bên cạnh Đức Bênêđictô XVI.
Sách “Các thánh đưa chúng ta đến Chúa Giêsu, Linh mục François-Marie Léthel, Dòng Camêlô, nxb. Salvator. Linh mục François-Marie Léthel, tiến sĩ thần học, thuộc Giáo hoàng Học viện thần học.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch