II. Tóm tắt các khóa họp thường lệ và ngoại thường của THĐGM
Khóa họp đầu tiên của THĐGM được triệu tập vào năm 1967, nghĩa là hai năm sau khi bế mạc công đồng. Từ đó đến nay, đã diễn ra 24 khóa họp THĐGM, trong đó có 12 khóa họp thường lệ và 2 khóa họp ngoại thường (1969 và 1985); phần còn lại là các khóa họp đặc biệt dành cho châu Au (2), châu Phi (2), châu Á, châu Mỹ, châu Đại dương, miền Trung Đông, nước Hà lan, nước Liban.
Chúng ta hãy nhìn lại các khóa họp ấy, dựa theo thứ tự thời gian3.
- Khóa họp thường lệ lần thứ I
Thời gian: 29/9-29/10/1967. Số Nghị phụ: 197.
Đề tài: Việc duy trì và củng cố đức tin Công giáo
Các nghị phụ đã nghiên cứu sự bành trướng của chủ nghĩa vô thần, cuộc khủng hoảng đức tin, những tư tưởng thần học lệch lạc. Đề nghị thiết lập một uỷ ban quốc tế các nhà thần học để hỗ trợ cho Bộ Giáo lý đức tin, cũng như để thảo luận về những lối tiếp cận khác nhau trong việc nghiên cứu thần học. Vì lý do đó, Đức Thánh Cha Phaolô VI đã thiết lập Uỷ Ban Thần học quốc tế. THĐGM cũng yêu cầu duyệt lại Bộ giáo luật 1917, nhằm mang tính cách mục vụ hơn, và đáp ứng những đòi hỏi mới. Công tác này được khởi sự dưới thời đức Phaolô VI và kết thúc với việc ban hành bộ giáo luật năm 1983, dưới thời đức Gioan Phaolô II.
THĐGM cũng đề nghị lên Đức Thánh Cha vài vấn đề mang tính mục vụ: các giám mục cần kiểm tra các chủng viện trong lãnh thổ của mình; việc duyệt lại thủ tục trong các đôi hôn nhân hỗn hợp; việc duyệt lại Sách Lễ Rôma.
- Khoá họp ngoại thường lần thứ I
Thời gian: 11-28/10/1969. Số các nghị phụ: 146
Đề tài: Sự hợp tác giữa Toà Thánh và các Hội đồng Giám mục.
Đại hội tìm hiểu những phương cách để diễn tả tính tập đoàn của các giám mục cùng với Đức Thánh Cha, dựa trên đạo lý của công đồng Vaticanô II.
THĐ đã đưa ra những đề nghị về việc tham gia của các giám mục trong việc điều hành Giáo hội hoàn vũ, cũng như mối tương quan giữa các Hội đồng Giám mục với Toà Thánh và với mỗi Giám mục. Ba điều được Đức Thánh Cha chấp thuận và ban hành ngay: 1/ Các khóa THĐ sẽ nhóm họp đều đặn 2 năm một lần (tuy nhiên về sau này, đã được sửa đổi thành “3 hoặc 4 năm”). 2/ Giữa hai khóa họp, Văn phòng Tổng thư ký có nhiệm vụ phối hợp và tổ chức các công việc. 3/ Các giám mục được phép đề nghị đề tài cho các khóa họp tới.
Giữa khóa họp II và khoá họp III, một Hội đồng Tổng thư ký được thiết lập gồm 12 giám mục được bầu và 3 giám mục được Đức Thánh Cha chỉ định. Hội đồng đã nhóm họp lần đầu tiên từ ngày 12 đến 15 tháng 5, để liên lạc với các Hội đồng Giám mục và ấn định chủ đề cho khóa họp sắp đến.
Về sau, các thành viên của Hội đồng Tổng thư ký được bầu vào những ngày cuối của khóa họp thường lệ, để chuẩn bị cho khoá họp kế tiếp.
- Khoá họp thường lệ lần thứ II
Thời gian: 30/9 đến 6/11/1971 (đây là khóa họp dài nhất). Số nghị phụ: 210.
Đề tài: Chức tư tế thừa tác và công lý trên thế giới.
Trong các cuộc thảo luận, các nghị phụ đã khâm phục sự tận tâm của các linh mục trong tác vụ Lời Chúa và các bí tích, cũng như công tác mục vụ. Đồng thời các nghị phụ cũng đề cập đến những khó khăn mà các linh mục gặp phải trong khi thi hành chức vụ.
Ngoài ra, khóa họp này cũng đề cập đến vấn đề công lý và nhận thấy sự cần thiết phải phân tích các biến cố quốc tế hay địa phương dưới ánh sáng Tin mừng. Các giám mục đã đề ra một chương trình tám điểm hướng tới hoạt động trên bình diện quốc tế, và đề nghị các Giáo hội ở cấp địa phương hãy quan tâm đến việc giáo dục và hợp tác đại kết trong lãnh vực công bình.
Khóa họp bế mạc với việc ban hành hai văn kiện De sacerdotio ministeriali (đôi khi cũng được trích dẫn với hai chữ đầu tiên Ultimis temporibus) và De iustitia in mundo(bắt đầu bằng các lời Convenientes ex universo mundo). Cũng theo lời đề nghị của THĐ, đức Phaolô VI thiết lập Ủy ban “Công lý và Hòa bình” (sau này được đổi tên thành Hội đồng Tòa thánh về Công lý và Hòa bình).
- Khóa họp thường lệ lần thứ III
Thời gian: 27/9 – 26 /10/1974. Số nghị phụ: 209.
Đề tài: Việc loan báo Tin mừng trong thế giới ngày nay.
Trong khóa họp này, các giám mục một lần nữa nêu bật rằng truyền giáo là đặc tính cốt yếu của Hội thánh, và mỗi tín hữu có nghĩa vụ làm chứng cho Đức Kitô trên khắp thế giới. Gắn liền với đề tài loan báo Tin mừng, THĐ cũng bàn đến sự giải phóng con người, bởi vì công tác truyền giáo nhắm đến giải thoát con người – cá nhân hay xã hội – khỏi mọi sự dữ.
Khi kết thúc khóa họp, các giám mục không biểu quyết văn kiện nào, nhưng chỉ gửi các kiến nghị lên Đức Thánh Cha, mở đầu cho các “tông huấn” đúc kết thành quả của THĐ. Tông huấn “Evangelii nuntiandi” được ban hành ngày 8/12/1975.
- Khóa họp thường lệ lần thứ IV
Thời gian: 30/9 – 29/10/1977. Số nghị phụ: 204.
Đề tài: Việc huấn giáo vào thời đại hôm nay
Các nghị phụ đã bàn về việc huấn giáo trong thời buổi hôm nay, đặc biệt là cho các thiếu nhi và thanh niên. THĐ đã trình lên Đức Thánh Cha 35 kiến nghị và hơn 900 ý kiến liên quan đến đề tài. Các kiến nghị được phân ra 6 lãnh vực: sự quan trọng của sự canh tân việc huấn giáo; bản chất của việc huấn giáo đúng nghĩa; những tác nhân của việc huấn giáo; sự cần thiết của việc huấn giáo liên tục; các phương thế huấn giáo; vài nhận định về huấn giáo.
Vào lúc bế mạc khóa họp, các giám mục đã gửi một tuyên ngôn mang danh là “Sứ điệp gửi Dân Chúa”, tóm lược đề tài bàn thảo.
Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã ban hành tông huấn hậu thượng hội đồng Catechesi tradendae ngày 17/10/1979 (như vậy là hai năm sau khi bế mạc. Nên biết là khoảng thời gian ấy, đức Phaolô VI băng hà, và đức Gioan Phaolô II lên kế vị).
- Khóa họp đặc biệt cho Hà-Lan
Thời gian: 14-31/1/1980. Số nghị phụ: 19.
Đề tài: Tình hình mục vụ tại Hà-Lan
Cho đến nay, các khóa họp Thượng hội đồng, dưới hình thức thường lệ hay ngoại thường, đều bàn về những vấn đề liên quan đến toàn thể Giáo hội. Tuy nhiên, THĐ cũng có thể triệu tập để bàn về tình hình của Giáo hội tại một quốc gia hay tại một miền. Khóa họp lần này dành cho những vấn đề của Giáo hội tại Hà-Lan, và nghiên cứu đề tài “hiệp thông” trong Giáo hội, với những hệ luận thực hành, ở cấp địa phương cũng như ở cấp hoàn vũ, đặc biệt là vai trò của Giám mục trong cương vị là Thầy dạy của đức tin và Mục tử.
Khoá họp kết thúc với việc đề ra các biểu quyết liên quan đến các linh mục, các tu sĩ, việc tham gia của các giáo dân vào sứ mạng của Giáo hội, các bí tích đặc biệt là Thánh Thể và Thống hối, phụng vụ, huấn giáo, đại kết.
- Khóa họp thường lệ lần thứ V
Thời gian: 26/9 – 25/10/1980. Số nghị phụ: 216.
Đề tài: Gia đình Kitô hữu
Các nghị phụ tái khẳng định đạo lý của Giáo hội về hôn nhân bất khả ly cũng như nội dung của thông điệp Humanae vitae của đức Phaolô VI (1968). Vào lúc bế mạc, THĐ đã biểu quyết các kiến nghị đệ lên Đức Thánh Cha, trong đó yêu cầu soạn thảo một bản tuyên ngôn về các quyền lợi của gia đình.
Đức Gioan Phaolô II đã ban hành tông huấn Familiaris consortio ngày 22/11/19814, và “Hiến chương các quyền lợi của gia đình” ngày 22/11/1983.
- Khóa họp thường lệ lần thứ VI
Thời gian: 29/9 – 29/10/ 1983. Số nghị phụ: 221.
Đề tài: Việc thống hối và hòa giải trong sứ mạng Giáo hội
Việc chọn lựa đề tài trùng hợp với Năm thánh ngoại lệ mừng kỷ niệm 1950 năm biến cố cứu chuộc nhân loại nhờ cái chết của Chúa Kitô (năm 33). Các nghị phụ đã trình bày việc áp dụng những hoa quả của cuộc cứu chuộc vào đời sống con người và xã hội. Giáo hội có sứ mạng làm bí tích của ơn hòa giải và dấu chỉ của lòng từ bi của Thiên Chúa đối với tội nhân.
Các kiến nghị của Thượng hội đồng được đúc kết trong tông huấn “hậu thượng hội đồng” (lần đầu tiên xuất hiện thuật ngữ này) Reconciliatio et paenitentia do đức Gioan Phaolô II ban hành ngày 2/12/1984.
- Khóa họp ngoại thường lần II
Thời gian: 24/11 – 8/12/1985. Số nghị phụ: 165.
Đề tài: Kỷ niệm 20 năm bế mạc công đồng Vaticanô II
Khóa họp ngoại thường được triệu tập nhân dịp kỷ niệm hai mươi năm bế mạc công đồng và lượng định về việc thực thi các văn kiện. Vào lúc bế mạc, ngoài sứ điệp gửi Dân Chúa như thường lệ, THĐ còn biểu quyết một bản tường trình chung kết (Relatio finalis), được công bố vào chính ngày bế mạc, với tựa đề tóm gọn bốn hiến chế của công đồng: “Giáo hội, trong Lời của Chúa, cử hành các mầu nhiệm của Chúa Kitô nhằm ơn cứu độ của thế giới”.
Ngoài ra, Đức Gioan Phaolô II cũng đón nhận một đề nghị của THĐ là soạn thảo một quyển sách Giáo lý chung, sẽ được hoàn tất vào năm 1992. THĐ cũng yêu cầu xét lại quy chế pháp lý của các Hội đồng giám mục cũng như thẩm quyền của cơ quan này trong lãnh vực đạo lý. Điều này được đức thánh cha thực hiện qua tự sắc Apostolos suos bàn về bản chất thần học và pháp lý của các Hội đồng giám mục (ban hành ngày 21/5/1998).
- Khóa họp thường lệ lần thứ VII
Thời gian: 1-30/10/1987. Số nghị phụ: 232.
Đề tài: Ơn gọi và sứ mạng của giáo dân trong Giáo Hội và thế giới.
Qua việc suy nghĩ về căn tính (= ơn gọi) và hoạt động (= sứ vụ) của người tín hữu giáo dân trong Hội thánh hiệp thông, các giám mục đã khẳng định vai trò của các giáo dân là thông dự vào ơn gọi nên thánh của tất cả các Kitô hữu và làm chứng cho Tin mừng ở giữa trần thế.
Một số giáo dân đã được mời tham dự khóa họp này như quan sát viên và đôi khi cũng được mời lên diễn đàn. Hai giáo dân (một nam một nữ) được chỉ định làm phụ tá cho Tổng thư ký.
Tài liệu của khóa họp, kèm theo 54 kiến nghị, được dùng để soạn thảo tông huấn hậu thượng hội đồng Christifideles laici (ban hành 30/12/1988).
457 24-10-2018
