Cây đàn organ cổ xưa nhất thế giới trên dãy Alps ở Thụy Sĩ

Sthullen | CC BY-SA 3.0

Cây đàn organ thuộc Tiểu Vương cung Thánh đường kiên cố Valère, Sion, Thụy Sĩ, có niên đại từ năm 1435, nhưng nó đã chơi được trở lại từ những năm 1960.

Kể từ buổi bình minh của Công giáo, âm nhạc đã đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo nên sự nối kết thiêng liêng với Thiên Chúa. Đại phong cầm (pipe organ) - những nhạc cụ tạo ra âm thanh bằng cách đẩy áp suất không khí qua các đường ống bằng cách nhấn các phím trên bàn phím - có lẽ đã trở thành biểu tượng cho thánh nhạc hơn bất kỳ nhạc cụ nào khác. Được sử dụng rộng rãi từ thế kỷ XIV, đàn organ có nhiều hình dạng và kiểu dáng, bao gồm cả đàn organ thùng di động (portable barrel organ) và đàn organ ban nhạc (band organ).

Có niên đại từ năm 1435, cây đàn organ còn được sử dụng lâu đời nhất trên thế giới được tìm thấy ở Thụy Sĩ, bên trong Tiểu Vương cung Thánh đường Valère kiên cố trên đỉnh đồi, một nhà thờ cao chót vót được xây dựng vào thế kỷ XIII phía bên trên thành phố Sion của Thụy Sĩ. Các đường ống của nó, được sắp xếp để tái tạo lại theo đường nét của một ngôi nhà thờ - với hai bộ ống cao hơn ở mỗi bên của một bộ ống hình tam giác - vẫn không thay đổi kể từ khi được tạo ra cách đây hơn 500 năm, ngoại trừ việc đưa vào một loạt những chiếc ống đặc biệt được thiết kế để chơi nhạc Baroque vào thế kỷ XVIII.

Có niên đại từ năm 1435, cây đàn organ cổ nhất thế giới hiện đang được bảo quản bên trong Tiểu Vương cung Thánh đường Valère thế kỷ XIII ở Thụy Sĩ. Christian David | CC BY-SA 4.0

Như đã được diễn tả trong một trang blog về các nhạc cụ cổ, cây đàn organ hàng thế kỷ này phù hợp nhất với âm nhạc thời xa xưa được điều chỉnh ở các cung D, F hoặc G. Những người yêu âm nhạc từ khắp nơi trên thế giới đổ về nơi hẻo lánh này của dãy Alps Thụy Sĩ vào mùa hè, khi Tiểu Vương cung Thánh đường tổ chức Lễ hội Đàn Organ Cổ xưa Quốc tế hàng năm. Kéo dài 20 ngày từ giữa đến cuối tháng 7, lễ hội bao gồm các buổi biểu diễn và trò chuyện về đàn organ cổ.

Các ống của đàn organ được bố trí để tái tạo thiết kế của một nhà thờ, với hai bộ ống cao hơn đứng ở mỗi bên của một bộ ống hình tam giác. Frinck51 | CC BY 2.0

Maurice Wenger, người sáng lập Lễ hội Đàn Organ Cổ xưa Quốc tế, cho biết: “Chúng tôi rất ngạc nhiên khi thấy có nhiều người đến tham dự buổi hòa nhạc đầu tiên được tổ chức để kỷ niệm về loại nhạc cụ cổ xưa này”.

Wenger đã biết đến loại nhạc cụ cổ xưa này khi lớn lên ở vùng Valère. Khi phát hiện ra rằng cây đàn organ của nhà thờ này không thể chơi được vì thiếu bảo trì, ông đã tìm đến các chuyên gia có thể biến cây đàn organ 600 năm tuổi này thành một nhạc cụ biểu diễn trực tiếp một lần nữa.

Nhờ nỗ lực của nhiều chuyên gia và các nhà tài trợ đã tham gia tài trợ cho việc phục hồi, Wenger đã có thể nghe lại bản nhạc trang trọng được phát ra từ chiếc đàn organ cổ xưa nhất thế giới. Cảm động trước trải nghiệm này, ông quyết định chia sẻ nó với những người yêu thích nhạc organ khác và bắt đầu Lễ hội Đàn Organ Cổ xưa Quốc tế vào năm 1969.

Sự kiện tiếp theo của lễ hội sẽ diễn ra vào tháng 7 năm 2024 và chương trình sẽ có mặt vào đầu tháng 6.

Hãy nghe xem chiếc đàn organ cổ xưa nhất thế giới phát ra âm thanh như thế nào trong video dưới đây.

Tác giả: V. M. Traverso - Nguồn: Aleteia (05/02/2024)
Chuyển ngữ: Phil. M. Nguyễn Hoàng Nguyên