Tháng 3 năm 1986, Cha Bergoglio đến thành phố Munich ở Đức để hoàn tất luận án tiến sĩ. Khi về Buenos Aires, bề trên cử cha dạy học ở trường Đại học del Salvador, làm người hướng dẫn thiêng liêng và cha giải tội của dòng Tên ở Cordoba. Cha giải tội rất nhiều và khi làm giám mục, cha vẫn tiếp tục ngồi tòa. Vài năm sau, cha được phong giám mục Buenos Aires, việc phong chức này là một chuyện hoàn toàn bất ngờ.
Đó là ngày 13 tháng 5, 1992. Cha Bergoglio giữ một quan hệ tốt với sứ thần tòa thánh lúc đó là Đức cha Ubaldo Calabresi. Dù sau khi đức cha Calabresi chết, cha vẫn giữ liên lạc với gia đình của ngài, mỗi lần có dịp về Roma, cha đều thu xếp thì giờ để ăn sáng hoặc ăn tối với em của đức cha. Cha Calabresi vẫn hay hỏi ý kiến tôi về các linh mục có thể là ứng viên hàng giám mục. Ngày hôm đó, cha gọi tôi và xin tôi đến gặp riêng cha. Vì công ty hàng không có chuyến bay đi đi về về Buenos Aires, Cordoba và Mendoza nên cha hẹn gặp tôi ở phi trường khi chuyến bay từ Cordoba về Mendoza. Đó là ngày 13-05-1992 khi chúng tôi nói chuyện với nhau. Cha hỏi tôi về nhiều chuyện khác nhau, khi máy bay sắp cất cánh bay về Buenos Aires, hành khách được mời lên tàu, cha nói với tôi: “A! một chuyện sau cùng… tân giám mục phụ tá Buenos Aires đã được chỉ định và tin chính thức sẽ được công bố vào ngày 20…” Cha đơn giản báo với tôi như thế.
Như mỗi lần nhận tin vui hay tin buồn, cha Bergoglio như tê dại, bị nghẹn dưới tác động của cảm xúc. Và thế là cha bắt đầu chức vụ giám mục phụ tá hồng y Antonio Quarracino. Cha không thay đổi gì cách làm việc – gần giáo hữu, sống đơn giản, từ chối mọi xa hoa phù phiếm.
Trong quyển sách El Jesuita, (Tôi tin tưởng ở con người), cha kể câu chuyện đã xảy ra, năm năm sau đó, khi cha đang làm giám mục phụ tá Buenos Aires, đi từ chức phụ tá qua chức giám mục với quyền kế vị vì lúc đó hồng y Quarracino đau nặng. “Lúc đó tôi là tổng đại diện của hồng y Quarracino, ngài xin La Mã cho một vị giám mục phó với quyền kế vị, tôi xin cha cho tôi đừng phụ trách một giáo phận nào, mà chỉ là giám mục phụ tá phục vụ giáo phận Buenos Aires… Nhưng ngày 27 tháng 5 năm 1997, vào buổi sáng, hồng y Calabresi gọi tôi và mời tôi đến ăn sáng. Chúng tôi đang uống càphê, tôi sắp nói cám ơn cha đã mời tôi và sửa soạn về thì tôi thấy có người đem bánh ngọt và chai sâm banh đến. Tôi nghĩ là sinh nhật của cha, tôi sắp chúc mừng. Nhưng tôi ngạc nhiên khi cha trả lời tôi với một nụ cười rạng rở: “Không, không phải sinh nhật của tôi, nhưng là để mừng cha vì cha sẽ là giám mục phó với quyền thừa kế của địa phận Buenos Aires.”
Nguyễn Tùng Lâm dịch
