Khám phá lại địa điểm Chúa Giêsu chịu Phép rửa

I, Producer | CC BY-SA 3.0

Trên bờ phía đông của sông Gio-đan, chỉ cách Biển Chết 9 km về phía bắc, người ta tìm thấy vị trí Chúa Giêsu chịu phép rửa.

Al-Maghtas (có nghĩa là “dìm mình” và nói rộng ra là “phép rửa” trong tiếng Ả Rập) là tên được đặt cho nơi kể từ thời kỳ Byzantine đã được coi là địa điểm chịu phép rửa của Chúa Giêsu. Đây cũng là khu vực Thánh Gioan Tẩy Giả đã sống và thi hành sứ vụ, và là nơi truyền thống cho rằng Tiên tri Êlia được đưa về trời. Al-Maghtas, còn được gọi là Bethany-Beyond-the-Jordan, rõ ràng là có bề dày kéo dài hàng ngàn năm liên quan đến Kinh thánh, truyền thống và lịch sử. Do đó, nó là thánh địa cho tất cả các tôn giáo của tổ phụ Abraham – và cho những người Kitô giáo nói riêng.

Nằm trên bờ phía đông của sông Gio-đan, chỉ cách Biển Chết 9 km về phía bắc, địa điểm này bao gồm hai vùng rộng lớn. Một là Jabar Mar-Elias, “Đồi Êlia”. Đây là nơi truyền thống cho rằng tiên tri Êlia đã được cất lên trời vào thế kỷ thứ 9 trước Chúa Giáng sinh. Sách thánh nói rằng tiên tri Êlia sẽ trở lại trước khi đấng Cứu thế đến, vì vậy khi Gioan Tẩy giả bắt đầu làm phép rửa cho người dân trong vùng, dân làng đến để hỏi xem ông có phải là đấng Cứu thế hay không. Một trong nhiều hang động gần địa điểm làm phép rửa được cho là nơi Thánh Gioan Tẩy giả đã sống. Một tu viện được xây dựng quanh địa điểm đó vào thế kỷ thứ 5, tu viện đầu tiên trên bờ phía đông của con sông.

Khu vực còn lại chính là địa điểm của phép rửa, nơi chúng ta tìm thấy nhà thờ Thánh Gioan Tẩy giả gần với con sông hơn. Đây là nơi các nhà khảo cổ tìm thấy di tích của một nhà thờ và tu viện lớn thời Byzantine, được xây dựng dưới triều đại Hoàng đế Anastasius (491-518). Theo các nguồn tư liệu lịch sử, nhà thờ từng được coi là nhà thờ kính nhớ Thánh Gioan Tẩy giả đáng chú ý nhất ở bên này sông. Các chứng thực trong đó có chứng thực của Thánh Theodosius the Cenobiarch (một tu sĩ, tu viện trưởng và vị thánh thời kỳ đầu) viết rằng: “Cách Biển Chết 5 dặm về phía bắc tại nơi Chúa chịu phép rửa có một cây cột trụ và trên cột có gắn một cây thánh giá bằng sắt, còn có nhà thờ Thánh Gioan Tẩy giả do Hoàng đế Anastasius xây dựng”.

Mặc dù cây cột đánh dấu địa điểm này vẫn chưa được phát hiện, nhưng các di tích khảo cổ và kiến trúc phù hợp với miêu tả của Thánh Theodosius.

Chúa Giêsu chịu phép rửa là một trong những chủ đề được lặp đi lặp lại trong nghệ thuật Kitô giáo. Khó có thể tìm thấy một bậc thầy vĩ đại chưa từng miêu tả chủ đề đó, tất cả đều cố gắng tái tạo lại hầu hết các đặc điểm được tìm thấy trong bối cảnh Kinh thánh: khi Thánh Gioan làm phép rửa cho Chúa Giêsu ở sông Giođan, bầu trời mở ra và Chúa Thánh Thần, dưới hình chim bồ câu, bay là là trên mặt nước, nhắc đến sự Tạo dựng trời đất vạn vật và Đại hồng thủy. Nước rửa tội của con sông tượng trưng cho sự hỗn loạn và một vũ trụ mới, cái chết của tội lỗi và tái sinh sự sống mới. Tại Al-Maghtas, tất cả hình ảnh trong đoạn Kinh thánh này đều trở nên sống động. Nhưng làm sao chúng ta biết đây đúng là địa điểm đó?

Truyền thống, và bản đồ Madaba nổi tiếng, có câu trả lời.

Tìm địa điểm của phép rửa

Cách thủ đô Amman của Jordan nửa giờ về phía nam, chúng ta tiến đến Madaba. Thành phố này là quê hương của cộng đoàn Kitô giáo lớn nhất cả nước, nói theo tỷ lệ: cả người Công giáo và Chính thống giáo Hy Lạp cộng lại chiếm khoảng 10% tổng dân số của thành phố. Thành phố từng nằm trên biên giới của đế quốc Moab, nhưng dưới thời cai trị của người La Mã (và sau đó là Byzantine), nó thuộc về Tỉnh Ả Rập rộng lớn, do hoàng đế Trajan thành lập để thay thế Vương quốc Nabatean. Cộng đồng Kitô giáo được thành lập trong những thế kỷ đó, từ thế kỷ thứ 2 đến thứ 7. Thật vậy, người ta đã tìm thấy “Medaba” được đề cập như một Tòa Giám mục sớm nhất trong các điều khoản của Công đồng Chalcedon vào thế kỷ thứ 5.

Nhà thờ Thánh George của Chính thống giáo Hy Lạp ở Madaba, Jordan, là nơi có những ảnh thánh đẹp nhất trong khu vực. Nhưng nó cũng là nơi sở hữu bản đồ Madaba nổi tiếng, một bức tranh khảm trên sàn nhà có niên đại vào thế kỷ thứ 6. Đây là bức vẽ bản đồ lâu đời nhất về Đất Thánh được lưu giữ cho đến ngày nay. Nó bao phủ hầu như toàn khu vực, từ Li Băng đến đồng bằng sông Nile, từ Bắc xuống Nam, và từ Địa Trung Hải đến Sa mạc phía Đông, từ Tây sang Đông. Trong đó thể hiện hơn 150 thị trấn, làng mạc, thành quách và địa điểm tham quan, kể cả một số biểu tượng thú vị. Các học giả đã khám phá ra một trong những biểu tượng đó là địa điểm rửa tội.

Bản đồ này cho thấy hai con cá bơi đối diện nhau. Một con dường như đang bơi, trong sông Giođan, trở về từ phía Biển Chết, trong khi con cá kia đang bơi tiến về phía Biển Chết. Chúng ta đều biết rằng cá không thể sống sót trong Biển Chết (nó không được gọi là “Biển Chết” cách vô cớ). Hầu hết các nhà sử học và khảo cổ giải thích rằng đây là tượng trưng cho điểm gặp gỡ của người Kitô giáo (con cá tượng trưng cho Chúa Kitô trong nghệ thuật Kitô giáo thời kỳ đầu). Hai con cá trong bản đồ gặp nhau tại chính nơi diễn ra phép rửa của Chúa Giêsu: Al-Maghtas.

Xin mời quý độc giả xem loạt ảnh để khám phá 10 địa điểm hành hương cổ đại mà bạn có thể đến thăm ở Jordan:

1. Madaba

Lái xe trên đường King’s Highway nửa giờ về phía nam của thủ đô Amman, chúng ta đến thành phố Madaba, ngày nay là quê hương của khoảng 60.000 người. Thành phố này, từng thuộc về người Moab, người Nabateans, người La Mã, Byzantine, Rashidun và Umayyad trong suốt lịch sử, hiện là nơi sinh sống của cộng đồng Kitô giáo lớn nhất ở Jordan, nói theo tỷ lệ. Nhà thờ Thánh George của Chính thống giáo Hy Lạp ở Madaba, Jordan, không chỉ là nơi có một số ảnh thánh đẹp nhất trong khu vực. Nhà thờ cũng sở hữu Bản đồ Madaba, một bức tranh khảm trên sàn nhà tinh xảo có từ thế kỷ thứ 6, là bức vẽ bản đồ lâu đời nhất về Đất Thánh được bảo tồn cho đến ngày nay.

2. Tel Mar Elias, nơi sinh của tiên tri Êlia

Tel Mar Elias, nơi sinh của Tiên tri Êlia, nằm ở Bắc Jordan, trong vùng Gilead trong Kinh thánh. Gần di tích Listib lịch sử (được gọi là Tít-be trong sách Các Vua 1 17: 1), hai nhà thờ Byzantine được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 6, và người ta vẫn có thể nhìn thấy một số tranh khảm còn lại. Tại đây, những người hành hương của ba tôn giáo thuộc tổ phụ Abraham buộc những dải ruy băng đỏ vào một cây sồi, bày tỏ sự tôn kính đối với vị ngôn sứ.

3. Bờ Biển Chết thuộc Jordan

Một trong những nét đặc biệt thú vị nhất của Bản đồ Madaba là hình ảnh cho thấy hai con cá bơi đối diện nhau. Một con dường như đang bơi, trong sông Giođan, trở về từ phía Biển Chết, trong khi con cá kia đang tiến về phía Biển Chết. Chúng ta đều biết rằng cá không thể sống sót trong Biển Chết. Nó không được gọi là “Biển Chết” cách vô cớ. Hầu hết các nhà sử học và khảo cổ giải thích rằng đây là tượng trưng cho điểm gặp gỡ của người Kitô giáo. Ngày nay, người thuộc mọi tín ngưỡng ở lại vài ngày thư giãn trong nhiều spa và khu nghỉ dưỡng nằm bên bờ biển.

4. Sa mạc Wadi Rum

Trước thời kỳ cai trị của Nhà Rashidun, sa mạc Wadi Rum ban đầu thuộc về vương quốc Nabatean, sau đó thuộc về đế quốc La Mã và cuối cùng là của người Byzantine. Rõ ràng, tên gọi hiện nay của nó có từ thời kỳ cuối cùng này: cư dân của sa mạc — chủ yếu là các bộ lạc Bedouin thờ cúng các vị thần của La Mã hoặc đã trở thành người Kitô giáo — đề cập đến các cộng đồng ẩn tu và khổ tu Kitô giáo được thành lập trong khu vực “Rum,” có nghĩa là “người Roma”, một từ ngữ áp dụng cho những người thuộc Đế quốc Đông La Mã (tức là người Byzantine) và người Hy Lạp.

5. Biển Đỏ

Trong khi truyền thống cho rằng ông Môsê tiến vào Jodan qua Biển Đỏ ở phía nam, và lên đường về phía bắc đến Núi Nebo, điều mà ông Môsê và anh trai Aaron của ông chẳng bao giờ mơ ước là được đi lặn biển ở Biển Đỏ, và bây giờ là một trong những lý do chính khiến du khách đổ xô đến phía nam thành phố Aqaba. Những rặng san hô tuyệt đẹp đang chờ đợi những ai lao xuống độ sâu của nó, thay vì vượt qua biển.

6. Đường mòn Jordan

Được chính thức ra mắt vào tháng Tư năm 2017, con đường mòn này chạy qua các tuyến đường trong Kinh thánh cổ xưa, gần như huyền thoại, cũng như tuyến đường mà người La Mã sử dụng để đi suốt con đường từ phía bắc màu mỡ của Jordan đến phía nam, bắt đầu từ Garada (Um Qais) và qua thành phố Jerash đầy ấn tượng của người La Mã, đến thành phố cảng Aqaba giàu có, ngay bên Biển Đỏ. Kéo dài 400 dặm, Đường mòn Jordan đi qua 52 ngôi làng, bốn loại cảnh quan khác nhau (từ sa mạc cát đỏ lạnh giá đến thung lũng xanh màu mỡ với các dòng nước nóng), và một số tuyến đường hành hương và thương mại cổ đại.

7. Petra

Trái ngược với những gì nhiều người có thể giả định, Petra thực sự là một địa điểm trong Kinh thánh. Tuy nhiên, thành cổ Nabatean không được nhắc đến trong Kinh thánh bằng cái tên đó; đúng hơn nó được gọi bằng tên Sela (Xe-la) theo tiếng Do Thái, trong Isaia 16: 1 và 2 Các Vua 14: 7. Cả hai tên, Petra và Sela, đều có nghĩa là “đá”, rõ ràng chỉ về thực tế phần lớn ngôi thành đáng kinh ngạc này được đục đẽo vào các vách đá sa thạch. Một trong những vách đá này, Jabal Harun, được cho là mộ của ông Aaron. Theo truyền thống Kinh thánh, Petra ở trong vùng đất của người Ê-đôm, hậu duệ của Ê-sau là con trai của Isaac. Hơn 150 sách giấy cói (papyrus) từng được tìm thấy trong Nhà thờ Byzantine nổi tiếng của Petra, được xây dựng vào đầu thế kỷ thứ 2. Bị hỏa hoạn phá hủy vào thế kỷ thứ 7, những di tích của ngôi nhà thờ vẫn còn rất ấn tượng.

8. Địa điểm của phép rửa

Được biết đến với cái tên Al-Maghtas (có nghĩa là “dìm  mình” và nói rộng ra là “phép rửa” trong tiếng Ả Rập), địa điểm này từ thời Byzantine đã được coi là địa điểm Chúa Giêsu chịu phép rửa, khu vực Thánh Gioan Tẩy giả đã sống và thừa tác vụ, và cũng là nơi Tiên tri Êlia được cất lên trời. Nằm trên bờ đông của sông Gio-đan, cách Biển Chết 9 km về phía bắc, địa điểm khảo cổ này bao gồm hai khu vực: Jabal Mar-Elias (Đồi Êlia) và khu vực nhà thờ Thánh Gioan Tẩy giả ở gần sông. Trong cả hai địa điểm, nhiều di tích của người La Mã và Byzantine được tìm thấy, bao gồm nhà thờ, nhà nguyện và các hang động mà các nhà ẩn tu từng sống.

9. Jabal Al-Qal’a, “The Citadel.”

Là một di tích lịch sử ở trung tâm thủ đô của quốc gia, The Citadel tọa lạc trên đỉnh một trong bảy ngọn đồi tạo nên thành phố. Đây là một trong những nơi có người sinh sống liên tục lâu đời nhất trên thế giới: có bằng chứng về con người sống ở đó từ thời kỳ đồ đá mới. Ngọn đồi sau đó trở thành thủ đô của vương quốc Ammon trong Kinh thánh, và sau đó bị chiếm đóng bởi người Babylon, người Ptolemies, người Seleukos, người La Mã, người Byzantine và người Ummayad. Ngày nay, du khách vẫn có thể tham quan những di tích còn lại của ngôi đền Hercules của La Mã chưa hoàn thiện, nhà thờ Byzantine và Cung điện Ummayad.

10. Machaerus

Ở phía đông Biển Chết, và cách cửa sông Jordan khoảng 16 dặm về phía đông nam, chúng ta tìm thấy đỉnh đồi nơi từng có cung điện kiên cố Mukawir (“Maxairous” trong tiếng Hy Lạp; “Machaerus” trong tiếng Latinh). Chỉ còn lại một vài cột đá cẩm thạch và những bức tường đá, nhưng từ trên đỉnh đồi, người ta có thể nhìn thấy nhiều hang động nhỏ nơi các nhà ẩn sĩ, ẩn tu, và các tu sĩ đã đục đẽo vào đá sa thạch để sống cuộc đời cầu nguyện trong khu vực gần với địa điểm Thánh Gioan Tẩy giả bị chặt đầu, theo nhà sử học Flavius Josephus.

Theo: Jordan Tourism Board N.A. - Nguồn: Aleteia (15/01/2022)
Chuyển ngữ: Nguyễn Tri Khoan - Nguồn: Hội Dòng Đa Minh Tam Hiệp (25/01/2022)