 |
Là người Kitô hữu, ai ai cũng muốn huấn luyện cho bản thân mình mỗi ngày nên giống Chúa Kitô hơn. Người xưa có câu: “Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh.” Thế nhưng, để xứng đáng là một người con Chúa, thì ngay khi còn ở thế gian này, người Kitô hữu phải biết từ bỏ những gì không tốt nơi bản thân, phải nỗ lực tiến bộ từng ngày trên đường nhân đức, phải có sự sáng suốt trong ánh nhìn về người khác và chính mình, nhất là phải biết kiên trì cộng tác dưới sự soi dẫn của ơn Chúa.
Thật không quá khi nói rằng những lời giáo huấn trong sách Huấn Ca hôm nay là một tuyệt tác cho mỗi người soi vào để có cái nhìn và nhận định đúng hơn về người khác. Những lời dạy ấy còn cho ta thấy, lời nói sẽ bày tỏ lòng dạ, tính nết con người, sẽ phơi bày cả “sở trường, sở đoản” của họ (x. Hc 27,4-7).
Tuy nhiên, để hiểu biết hay phê phán một người không phải là một chuyện dễ dàng, vì dân gian có câu: “Tri nhân tri diện bất tri tâm.” Không phải chỉ bằng một cái nhìn bên ngoài theo kiểu “xem tướng” mà ta có thể đánh giá đúng về một người nào đó. Những lời lẽ khôn ngoan trong sách Huấn Ca khuyên ta hãy để tâm lắng nghe người khác, khi đó, ta sẽ khám phá ra được nhiều điều về họ, biết rõ hơn về tâm tư, tình cảm và cả ước vọng của người đó, thế nên nếu chỉ nhìn bề ngoài ta khó lòng biết hết được. “Chớ vội khen, khi người chưa lên tiếng, muốn biết người, phải nghe người nói năng.” (Hc 27,7)
Triết gia Socrates từng nói: “Hãy tự biết mình.” Để tránh những sai lầm trong các mối quan hệ, ngoài việc biết người cách chắc chắn, ta cần phải biết mình một cách thành thực và khiêm tốn tự kiểm điểm bản bản thân, đồng thời, luyện tập cho mình sự can đảm dám đón nhận những sai lầm nơi bản thân để sửa chữa chính mình.
Do đó, trước khi xét đoán một ai ta nên chậm lại đôi chút để bình tâm. Bình tâm để nhìn xem chính mình có thật sự sáng suốt khi nhận định về một người nào đó hay không, và chậm lại để suy xét bản thân trước khi xét đoán người anh em. Bằng không, ta dễ dàng có những sai sót và đưa dẫn người khác đi vào con đường sai lầm do chính mình vạch ra, như Chúa Giêsu nói: “Mù mà lại dắt mù cả hai sẽ lăn cù xuống hố.” (Lc 6,39) Đừng chủ quan đánh giá một ai khi ta có cái nhìn chưa đủ về họ. Hãy thay “cặp kính màu đen” nơi chính mình để nhìn đời, nhìn người và nhìn mình bằng một cái nhìn sáng suốt và một tâm hồn quảng đại hơn.
Như lời Chúa Giêsu đã dạy: “Hãy lấy cái xà ra khỏi mắt anh trước đã, rồi hãy lấy cái rác trong mắt người anh em mình.” (Lc 6,41) Thật sai lầm và lừa dối chính mình khi ta tự cho phép chính mình làm ngơ giả điếc trước những lỗi phạm của bản thân để đoán xét và kết án những lầm lỗi của người khác.
Muốn tự biết mình và biết người, ta cần kiểm điểm lời nói, ánh mắt, việc làm của chính ta một cách kỹ lưỡng để có một sự đánh giá chính xác về mình và về người khác. Để rồi, chính nhờ anh em và qua mọi người xung quanh, ta thấy Chúa Kitô luôn hiện diện bên ta. Dù biết rằng hiện giờ ta còn nhiều điều cần sửa đổi, nhất là về cái tôi của mình, nhưng ta cũng phải cố gắng và nỗ lực hơn nữa với sự trợ lực từ ơn Chúa, như lời thánh Phaolô trong thư gửi tín hữu Côrintô khuyên dạy: “Anh em hãy ăn ở kiên vững, đừng nao núng, hãy tích cực trong việc của Chúa, hãy tin chắc rằng sự khó nhọc của anh em sẽ không trở nên vô ích.” (1Cr 15,58)
Do đó, để trở nên xứng đáng là con cái Chúa và xứng đáng với Nước Trời mai sau, ngay từ hôm nay, mỗi người phải tự thanh luyện đời sống nội tâm của mình hằng ngày qua những cử chỉ, lời nói, ánh mắt trong các mối tương quan với những người xung quanh. Và nhất là hãy học nơi Chúa Kitô qua những lời Người nói và những việc Người làm như ánh sáng soi đường dẫn lối cho chúng ta, vì Người chính là mẫu gương tuyệt hảo để mỗi người chúng ta noi theo.
Lạy Chúa, để biết Chúa và trở nên giống Chúa, xin cho con có được cái nhìn sáng suốt của đôi mắt và sự bình an trong tâm hồn để con biết người và biết mình một cách rõ ràng hơn. Biết người để con không vội vàng xét đoán hay lên án người khác, và biết mình để con can đảm chấp nhận những giới hạn nơi bản thân mà khiêm tốn phục vụ mọi người hơn. Amen.
Tác giả: Step. Phạm Ngọc Duy
