Toàn văn Sứ điệp của ĐTC gởi Hội nghị về Biến đổi Khí hậu COP26

Hôm thứ Ba ngày 02/11/2021, Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi một Sứ điệp đến ông Alok Sharma, Chủ tịch Hội nghị về Biến đổi khí hậu COP26, được tổ chức tại Glasgow, từ ngày 31/10 – 12/11/2021. Sứ điệp được Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Toà Thánh, tóm tắt tại Hội nghị và được trao nguyên bản tới các tham dự viên. Sau đây là nội dung Sứ điệp của Đức Thánh Cha:

Thưa ngài Chủ tịch,

Khi Hội nghị Glasgow khai mạc, tất cả chúng ta đều nhận thức rằng Hội nghị có nhiệm vụ quan trọng là chứng minh cho toàn thể cộng đồng quốc tế thấy có thực sự có quyết tâm chính trị hay không - với sự trung thực, trách nhiệm và lòng dũng cảm - trong việc dồn các nguồn nhân lực, tài chính và công nghệ lớn hơn nữa để giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và hỗ trợ các quốc gia nghèo hơn và dễ bị tổn thương hơn bị ảnh hưởng nhất bởi biến đổi khí hậu.[1]

Đồng thời, chúng ta cũng nhận thấy rằng nhiệm vụ này phải được thực hiện trong bối cảnh một đại dịch đã tàn phá gia đình nhân loại trong gần hai năm qua. Bên cạnh những thảm kịch to lớn mà Covid-19 đã mang lại, đại dịch cũng dạy chúng ta rằng, nếu chúng ta thành công trong việc vượt qua đại dịch, thì không có giải pháp nào khác hơn là: tất cả chúng ta phải góp phần trong việc ứng phó với thách thức này. Và điều đó, như chúng ta biết, đòi hỏi sự liên đới sâu sắc và hợp tác huynh đệ giữa tất cả các dân tộc trên thế giới.

Thế giới hậu đại dịch chắc chắn sẽ khác với thế giới trước đại dịch. Đó là thế giới mà bây giờ chúng ta phải cùng nhau xây dựng, bắt đầu từ việc nhận ra những sai lầm trong quá khứ.

Có thể nói điều gì đó tương tự về những nỗ lực của chúng ta nhằm giải quyết vấn đề toàn cầu về biến đổi khí hậu. Không có lựa chọn thay thế. Chúng ta chỉ có thể đạt được các mục tiêu do Thỏa thuận Paris đề ra nếu chúng ta hành động một cách phối hợp và có trách nhiệm. Đây là những mục tiêu đầy tham vọng và không thể trì hoãn được nữa. Hôm nay, những quyết định cần thiết này tuỳ thuộc vào quý vị.

COP26 có thể và phải đóng góp hiệu quả vào việc tận tâm xây dựng một tương lai trong đó các hành động hàng ngày và các khoản đầu tư kinh tế và tài chính có thể thực sự bảo vệ các điều kiện đảm bảo một cuộc sống nhân văn và phẩm giá cho nhân loại hôm nay và mai sau, trên một hành tinh “lành mạnh”.

Chúng ta thấy mình đang phải đối mặt với một sự thay đổi mang tính lịch sử, một thách thức văn hóa đòi hỏi sự cam kết từ mọi phía, đặc biệt là từ những quốc gia sở hữu nhiều phương tiện hơn. Các quốc gia này cần đóng vai trò hàng đầu trong các lĩnh vực tài chính khí hậu, quá trình khử cacbon trong hệ thống kinh tế và trong đời sống của người dân, thúc đẩy nền kinh tế xoay vòng, cung cấp hỗ trợ cho các quốc gia dễ bị tổn thương hơn nhằm thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu và ứng phó với những mất mát và thiệt hại do hiện tượng này gây ra.

Về phần mình, Tòa Thánh, như tôi đã phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh trực tuyến Tham vọng khí hậu vào ngày 12/12/2020, đã thông qua chiến lược giảm lượng khí thải đạt đến mức zero theo 2 cấp độ: 1) cam kết của Quốc gia Thành Vatican để đạt được mục tiêu này vào năm 2050; và 2) cam kết của Tòa thánh trong việc thúc đẩy giáo dục về hệ sinh thái toàn diện. Chúng tôi hoàn toàn nhận thấy rằng các biện pháp chính trị, kỹ thuật và hoạt động cần phải được liên kết với một quá trình giáo dục, đặc biệt là ở giới trẻ, thúc đẩy lối sống mới và ủng hộ một mô hình văn hóa phát triển và bền vững tập trung vào tình huynh đệ và khế ước giữa con người và môi trường tự nhiên. Những cam kết này đã làm nảy sinh hàng ngàn sáng kiến ​​trên toàn thế giới.

Cũng ở góc độ này, vào ngày 4/10 vừa qua, tôi đã cùng với một số nhà lãnh đạo tôn giáo và các nhà khoa học ký Lời kêu gọi chung hướng đến COP26. Vào dịp đó, chúng tôi đã lắng nghe tiếng nói từ đại diện của nhiều tín ngưỡng và truyền thống tâm linh, của nhiều nền văn hóa và lĩnh vực khoa học. Những tiếng nói rất khác nhau và với độ nhạy cảm khác nhau. Tuy nhiên, điều rõ ràng nổi lên là sự hội tụ đáng chú ý về nhu cầu cấp thiết phải thay đổi hướng đi, một quyết tâm mang tính quyết định để chuyển từ “văn hóa vứt bỏ” phổ biến trong xã hội của chúng ta sang một “văn hóa chăm sóc” cho ngôi nhà chung và cư dân của nó, hiện nay và trong tương lai.

Những vết thương do đại dịch Covid-19 gây ra cho gia đình nhân loại và hiện tượng biến đổi khí hậu có thể so sánh với những vết thương do xung đột toàn cầu. Giống như hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ hai, hiện nay toàn thể cộng đồng quốc tế cần ưu tiên thực hiện các hành động mang tính tập thể, liên đới và có tầm nhìn xa.

Chúng ta cần cả niềm hy vọng lẫn sự can đảm. Nhân loại sở hữu sức mạnh cần thiết để thực hiện sự thay đổi này, vốn đòi hỏi một sự hoán cải thực sự, cá nhân cũng như cộng đồng, và một ý chí quyết đoán để bước đi trên lộ trình này. Nó sẽ kéo theo sự chuyển đổi hướng tới một mô hình phát triển toàn diện và tổng hợp hơn, dựa trên tình liên đới và trách nhiệm. Một quá trình chuyển đổi cũng phải xem xét nghiêm túc những ảnh hưởng mà nó sẽ có đối với thế giới lao động.

Tương tự như vậy, cần phải đặc biệt quan tâm đến những quốc gia dễ bị tổn thương nhất, vì họ đang có “nợ sinh thái” ngày càng tăng liên quan đến sự mất cân bằng thương mại với các tác động của môi trường và việc sử dụng không cân đối các nguồn tài nguyên thiên nhiên của chính họ và của các quốc gia khác[2]. Chúng ta không thể phủ nhận điều này.

“Nợ sinh thái” về một mặt nào đó làm nảy sinh vấn đề nợ nước ngoài, gánh nặng thường cản trở sự phát triển của các dân tộc[3]. Thế giới hậu đại dịch có thể và phải bắt đầu lại từ việc xem xét tất cả các khía cạnh này, cùng với việc thiết lập các thủ tục được đàm phán cẩn thận để xóa nợ nước ngoài, gắn với việc tái cơ cấu kinh tế bền vững và công bằng hơn nhằm đáp ứng tình trạng khẩn cấp về khí hậu. “Các nước phát triển phải góp phần giải quyết nợ sinh thái bằng cách hạn chế đáng kể việc tiêu thụ năng lượng không tái tạo và bằng cách hỗ trợ các nước nghèo hơn, hỗ trợ các chính sách và chương trình phát triển bền vững”[4]. Một sự phát triển mà cuối cùng, mọi người đều có thể tham gia.

Đáng buồn thay, chúng ta phải thừa nhận rằng chúng ta còn xa biết bao mới đạt được các mục tiêu đề ra về giải quyết biến đổi khí hậu. Phải thành thật nói rằng: điều này không thể tiếp tục! Ngay cả khi chúng ta đang chuẩn bị cho COP26, ngày càng thấy rõ rằng không còn thời gian để lãng phí. Có quá nhiều anh chị em của chúng ta đang phải chịu đựng cuộc khủng hoảng khí hậu này. Cuộc sống của vô số người, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương nhất, đã phải trải qua những tác động ngày càng thường xuyên và tàn khốc của nó. Đồng thời, chúng ta nhận ra rằng nó cũng liên quan đến cuộc khủng hoảng về quyền trẻ em và trong tương lai gần, những người di cư vì môi trường sẽ nhiều hơn những người tị nạn do chiến tranh và xung đột. Bây giờ là lúc phải hành động, khẩn trương, can đảm và có trách nhiệm. Không kém phần quan trọng, để chuẩn bị cho một tương lai trong đó gia đình nhân loại sẽ ở vị trí chăm sóc cho chính mình và cho môi trường tự nhiên.

Những người trẻ, những người mà trong những năm gần đây đã thúc giục chúng ta hành động mạnh mẽ, sẽ chỉ kế thừa hành tinh mà chúng ta chọn để lại cho họ, dựa trên những lựa chọn cụ thể mà chúng ta đưa ra ngày hôm nay. Bây giờ là thời điểm cho những quyết định có thể cung cấp cho họ lý do để hy vọng và tin tưởng vào tương lai

Tôi đã hy vọng là được ở bên quý vị trực tiếp, nhưng điều đó là không thể. Tuy nhiên, tôi đồng hành với quý vị bằng lời cầu nguyện trong những lựa chọn quan trọng này.

Xin ngài chủ tịch nhận nơi đây lời chào thân ái và lời chúc tốt đẹp của tôi.

Từ Vatican, ngày 29 tháng 10 năm 2021

Giáo Hoàng Phanxicô

Nguồn: Phòng Báo Chí Vatican (02/11/2021)
Chuyển ngữ: Nt. Anna Ngọc Diệp, OP - Dòng Đa Minh Thánh Tâm