Ðức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp đã hoàn thành tốt đẹp sứ vụ giám mục tại giáo phận Hà Tĩnh. Trong cuộc trao đổi với báo Công giáo và Dân tộc, ngài bộc lộ sự gắn bó với dải đất miền Trung mà mình đã phục vụ, đồng thời nói lên niềm thao thức loan báo Tin Mừng trong giai đoạn mới.

CGvDT: Thưa Ðức cha, với gần 11 năm làm Giám mục Chánh tòa ở hai giáo phận Vinh (5.2010 - 12.2018) và Hà Tĩnh (12.2018 - 3.2021), những điều tâm đắc trong thời gian thi hành sứ vụ của Ðức cha là gì ?

- Ðức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp: Ðiều tôi tâm đắc là được cùng với một số linh mục và tu sĩ, cũng như bạn hữu xa gần dấn bước trên con đường gian nan bằng tình yêu thương, dù đôi khi phải trả giá và chấp nhận khổ đau, hiểu lầm. Tuy nhiên, yêu thương và đối thoại luôn luôn là sứ mệnh của Kitô giáo. Kitô giáo là đạo yêu thương, vì đó là giới răn duy nhất và cũng là giới răn mới của Chúa. Cũng rất may, chính gian nan đó đã trổ sinh một vài hoa trái cho tha nhân.

Tính đến nay, thấm thoát đã hơn hai năm trôi qua kể từ khi về nhận sứ vụ Giám mục tiên khởi giáo phận Hà Tĩnh, tình yêu thương gắn kết nơi vùng đất này cũng là điều tôi mãi nhớ về. Còn nhớ khi dịch Covid-19 hoành hành trên khắp thế giới và tại vùng đất này, con người bị cô lập do giãn cách xã hội. Trận lũ lụt đã nối kết con người một cách không ai mường tượng được. Thật vậy, trong khoảng thời gian hai ba tuần đó, nếu có ai ngược xuôi trên Quốc lộ 1 hẳn đã thấy những đoàn xe thiện nguyện nối đuôi nhau đổ về miền Trung. Có lần, tôi hỏi thăm một cụ già, cụ kể đã nhận khoảng 30 thùng hay 40 thùng mì cứu trợ. Chưa bao giờ ta thấy con người Việt Nam gắn bó và hỗ trợ nhau như vậy. Ðây là một hiện tượng đặc biệt của tình liên đới, không những lá lành đùm lá rách, mà còn lá rách ít đùm lá rách nhiều, và rất nhiều lần lá rách tơi tả đùm bọc nhau.

Làm mục vụ giữa hai vùng đất, một nơi là giáo phận Vinh đã đi vào nề nếp, nơi còn lại là giáo phận mới Hà Tĩnh, với tư cách Giám mục Chánh tòa, Ðức cha đã thực thi sứ vụ của mình như thế nào?

- Giáo phận Vinh là vùng đất đặc biệt với giọng nói, ngôn ngữ, địa dư và văn hóa đặc trưng. Cách thế giữ đạo và biểu lộ niềm tin tôn giáo dĩ nhiên có nhiều nét đặc thù. Chương trình mục vụ của giáo phận Vinh là kết quả của sự tìm kiếm và hoạch định chung giữa giám mục với hội đồng cố vấn, hội đồng linh mục cùng các ban ngành. Ðối với giáo phận mới Hà Tĩnh, có thể nói ước mơ thì nhiều nhưng mà thành quả thì vẫn chưa được bao nhiêu. Bởi vì có những việc, những chương trình không phải là chỉ cần phấn đấu, ý chí, tài năng mà thôi, mà còn lệ thuộc rất nhiều vào yếu tố  thời gian. Trong khả năng, chúng tôi đã tích cực xây dựng cơ sở vật chất, tân trang văn phòng Tòa Giám mục làm trụ sở tạm thời, hoàn thành Tiền Chủng viện Gioan Phaolô II, đặt viên đá xây dựng hai trung tâm đa năng, vừa dùng làm nhà vượt lũ, vừa làm trung tâm văn hóa, tâm linh. Dự kiến sắp tới sẽ khởi công thêm các trung tâm đa năng còn lại, nhất là ba khu tái định cư cho nạn nhân vùng lũ lụt ở Quảng Bình.

Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp trong thánh lễ đặt viên đá xây dựng nhà vượt lũ giáo họ Tiên Nghĩa

Bên cạnh những thành quả đã gặt hái, chắc hẳn Ðức Cha vẫn còn những thao thức, ưu tư về vùng đất của lòng đạo đức sốt mến, trong bối cảnh “lúa chín đầy đồng mà thợ gặt thì ít”?

- Suốt mười mấy năm qua, tại khắp các giáo hạt, giáo xứ, nhiều ngôi thánh đường và nhà chung đua nhau mọc lên, nhằm đáp ứng nhu cầu mục vụ của các nơi, đồng thời cũng là sự khẳng định niềm tin tôn giáo. Hiện nay, giáo phận có khoảng 250 ngàn tín hữu, tương đương với số giáo dân của giáo phận Vinh, nhưng tỷ lệ người Công giáo ở giáo phận Hà Tĩnh cao hơn, chiếm 13% dân số (giáo phận Vinh là 10%). Tuy nhiên, về số linh mục thì giáo phận Hà Tĩnh đang thiếu. Với 145 linh mục triều và dòng, thì không đủ để đáp ứng nhu cầu mục vụ tại các giáo xứ cũng như công tác giáo dục và sứ vụ chuyên biệt trong giáo phận. Trong bối cảnh “lúa chín đầy đồng mà thợ gặt thì ít”, chúng tôi tạ ơn Chúa, và cảm ơn các gia đình, đặc biệt là các bà mẹ và các cụ bà, từ khi con còn thơ bé đã thổi vào tâm hồn con những ước muốn, những khát khao dấn thân phục vụ Giáo hội, nhờ vậy ơn gọi ở Vinh và Hà Tĩnh ngày càng phong phú, dồi dào. Và thật đáng quý khi có những gia đình đã quảng đại hiến dâng cho Chúa người con trai độc nhất.

Trong cương vị là người sáng lập Hiệp hội Ða Minh Tin Mừng, Ðức cha có kế hoạch gì để phát triển cộng đoàn tìm kiếm ơn gọi, nhất là khi không phải bận rộn mục vụ như trước đây?

- Ðó cũng là một thao thức, lấy Tin Mừng làm danh hiệu gắn liền với hai chữ “Ða Minh”. Thánh Ða Minh lập hội dòng để loan báo Lời Chúa, thì Hiệp hội Ða Minh Tin Mừng bé nhỏ cũng ước muốn lấy việc loan báo Tin Mừng làm sứ vụ trọng yếu. Ðiều này thấm nhuần từ trong định hướng đào tạo, trong tổ chức và hoạt động của hiệp hội. Người Kitô hữu cho dù ở đâu, đi đâu thì cũng thao thức làm sao để loan báo Tin Mừng cho những người đã tin và đã bỏ, đã tin và đang hờ hững và nhất là những người chưa tin. Dự kiến Hiệp hội Ða Minh Tin Mừng sẽ ưu tiên vấn đề đào tạo căn bản, theo định hướng “tri thức, yêu thương và rao truyền”. Thiết nghĩ đây là phương hướng đào tạo cần có trong thời đại hôm nay, để loan báo Tin Mừng, để rao truyền sứ điệp yêu thương, hiệp nhất.

Trong những tháng ngày sắp tới, xin cho chúng con biết những ưu tiên mục vụ và những điều Ðức cha muốn gởi gắm đến đoàn chiên cùng độc giả của báo CGvDT?

- Ngày 29.4.2021 là ngày tôi chính thức kết thúc sứ vụ giám mục tại giáo phận Hà Tĩnh, nhưng công cuộc loan báo Tin Mừng thì không bao giờ nghỉ, không bao giờ ngừng. Cảm ơn Chúa đã ban cho tôi sức khỏe tương đối, để có thể tiếp tục lên đường với sự hăng say, cùng với các anh em bạn hữu dấn thân trong sứ vụ loan báo Tin Mừng về các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, xã hội, đặc biệt là bác ái xã hội. Năm tới (2022) là kỷ niệm 50 năm linh mục, và nay gần 11 năm giám mục, đã có biết bao người cộng tác, đồng hành với tôi trong hành trình dấn thân phục vụ người nghèo, chăm sóc người khuyết tật… Giờ phút này, xin cảm ơn những người đã đồng hành với tôi trong quãng đường đã qua, và xin hãy rộng lượng miễn thứ cho tôi về những điều thiếu sót, bất cập hay sai lầm. Hy vọng những ước mơ chưa tròn của tôi và của những người đã trông chờ vào tôi sẽ được Ðức Giám quản cùng cộng đoàn Dân Chúa tiếp nối, hoàn thành. Trong bước đường sắp tới, tôi mong sẽ được đồng hành với những người thân yêu, những người cùng một niềm tin, cùng lý tưởng trên con đường của yêu thương, của phục vụ, dấn thân, góp phần lan tỏa Tin Mừng Chúa trên đường đời vạn nẻo.

Chúng con xin cảm ơn Ðức cha!

Bích Vân thực hiện