Tiếng Gầm Gừ Trong Đêm

Vì mức độ nguy hại của bệnh tim mạch, nguyên nhân trong nhiều thập niên vẫn liên tục đứng đầu về tỷ lệ tử vong, mục Sức khỏe từ số báo này sẽ dành nhiều kỳ liên tiếp để xoáy sâu vào một số khía cạnh tuy quan trọng nhưng ít khi được đề cập đúng mức cho người bệnh tim.

Đêm nằm em ngáy o o,
Chồng thương chồng bảo ngáy cho vui nhà!

Không biết có thật như thế hay không! Nhưng nếu các ông, trên lý thuyết và chỉ riêng trong trường hợp này, dường như "thương người thương cả đường đi", thì một số không ít các bà, trên thực tế, lại không dễ rộng lượng đến thế! Thống kê tại Hoa Kỳ cho thấy một trong các nguyên nhân dẫn đến quyết định ly dị của nhiều bà vợ không phải vì ông chồng "đi đêm" mà chỉ vì các ông vô tình "rồ ga" giữa đêm trường tĩnh mịch! Phải thông cảm cho các bà khi giọng ngáy không có nhạc đệm nhiều khi đạt đến cường độ 70 decibel, trong khi tiếng máy đào đường lắm lúc chỉ là 65 decibel! Sức nào chịu cho nổi đêm này qua đêm khác khi có chiếc máy khoan hoạt động ngay trên... giường! Cũng theo dữ liệu nghiên cứu ở Mỹ, nhiều phụ nữ gây tai nạn do ngủ gục khi lái xe, nhiều bà bị nhồi máu cơ tim hay tai biến mạch máu não là vì mất ngủ với ông chồng không mời mà cao hứng cất giọng tù và giữa canh ba!

Muốn thông cảm phải hiểu cho hoàn cảnh éo le của người ngáy. Nạn nhân nào có muốn nhưng phải ngáy để tìm cách kéo hơi qua đường hô hấp trở nên chật hẹp vì phù nề do béo phì, do co thắt vì nguyên nhân thần kinh, hay nguy hiểm hơn nữa vì xung huyết do tim đẩy máu không nổi. Người ngáy càng lớn càng tiêu hao năng lượng trong đêm, nghĩa là trái ngược với mục tiêu của nhịp sinh học, khi giấc ngủ là khoảng thời gian chủ yếu để cơ thể hồi phục! Người ngáy càng nhiều vì thế càng mỏi mệt khi thức giấc vì thiếu dưỡng khí trong tế bào, đặc biệt trong hệ thần kinh trung ương. Do đó, không lạ gì khi tình trạng nhức đầu, mỏi mệt, buồn chán, cáu kỉnh, lo sợ và nhất là ghen tuông vô cớ, không sớm thì muộn sẽ là bạn đồng hành của người thích phát biểu trong khi ngủ. Hơn thế nữa, vì trái tim phải cố gắng làm việc thâu đêm nên huyết áp có khuynh hướng tăng dần vào lúc sáng sớm, vào thời điểm nhạy cảm của hệ thần kinh giao cảm. Chính vì thế mà nguy cơ nhồi máu cơ tim hay tai biến mạch máu não ở người hay ngáy bao giờ cũng cao hơn ở người còn giữ thái độ "im lặng là vàng". Không chỉ có vậy, từ chức năng tư duy cho đến khả năng tình dục, tất cả đều khó giữ phong độ bình thường khi tình trạng thiếu dưỡng khí càng lúc càng tích lũy. Đừng tưởng người ngáy to là người ngủ say. Không, nạn nhân chỉ đắm chìm trong nỗi xâu xé từ nhiều phản ứng phức tạp do mâu thuẫn về tâm và sinh lý.

Nhưng chuyện dài về tiếng ngáy không dừng lại ở đó. Mối nguy thực sự ở người ngáy là tình trạng "ngưng thở" (apnoe) trong giấc ngủ! Do sai lầm trong cơ chế phản xạ do tình trạng thiếu dưỡng khí ở não bộ, người ngáy quá lớn, quá dài có thể ngưng thở đến cả trăm lần trong đêm, mỗi lần có thể kéo dài đến 60 giây! Hậu quả là hệ nội tiết, đứng đầu là tuyến thượng thận, phải ứng chiến suốt đêm trong tình trạng báo động đỏ để kịp thời đánh thức nạn nhân. Người ngáy, dù bề ngoài ngủ say, nhưng trên thực tế chẳng khác nào phải sống với stress suốt đêm thâu! Người ngáy suốt giấc ngủ vì thế, dù ngày hay đêm, luôn ở trong tình trạng lơ mơ thậm chí hơn cả kẻ nghiện rượu!

Đừng xem thường tiếng ngáy. Tình trạng bỗng nhiên ngáy nhiều, ngáy lớn hơn trước là dấu hiệu báo động đã đến lúc cần kiểm tra hệ tim mạch. Cũng đừng tưởng phó mặc mọi chuyện cho thầy thuốc là xong. Trong nhiều trường hợp "ngáy nhân" có thể bớt sáng tác nếu cố gắng:

- Giảm cân cho bằng được để tránh béo phì bằng cách kết hợp chế độ dinh dưỡng hợp lý, tiêu hao năng lượng qua biện pháp vận động, hay nếu cần, với thuốc ảnh hưởng trên biến dưỡng chất béo.

- Đừng uống rượu, cà phê, trà đen... tối thiểu hai giờ trước khi đi ngủ.

- Tránh dùng thuốc quá thường, như thuốc giảm đau, thuốc chống dị ứng... Cũng đừng lạm dụng thuốc an thần. Đúng là phải "đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng" nhưng an toàn hơn nữa khi chủ động thảo luận với thầy thuốc về tác dụng phụ của thuốc ngủ trên hệ tuần hoàn.

- Khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện bệnh nội tiết, như bệnh tiểu đường.

- Tích cực áp dụng các phương pháp thư giãn để cuộc sống bớt phần căng thẳng.

Thưa các bà, đã thương thì thương cho trót. Xin đừng vội dùng cùi chỏ nếu ông nhà bỗng nhiên trở giọng mưa rào giữa đêm khuya. Có thúc, có xô đẩy thêm trăm lần vẫn không giải quyết được gì khi người ngáy nào có chủ tâm quấy rầy bạn chung chăn! Dù "thức lâu mới biết đêm dài" nhưng xin quý bà cố đợi đến sáng rồi thủ thỉ khuyên bảo ông nhà chịu khó đến thầy thuốc chuyên khoa tim mạch, càng sớm càng tốt.

Nhu nhờ vậy mà dễ thắng cương, nhược nhờ thế mà dễ khắc cường.

Dưỡng sinh cho người cao huyết áp
Khóa tập huấn về kỹ thuật dưỡng sinh cho người cao huyết áp bao gồm tám buổi sáng thứ Bảy sẽ bắt đầu từ ngày 25-2, với phần cộng tác giảng dạy của Tiến sĩ Phạm Huy Hùng, Chủ nhiệm bộ môn Dưỡng sinh, trường Đại học Y dược TPHCM.