Đức Piô X được Vatican vinh danh vào ngày 12-6-2014, nhân kỷ niệm 100 năm ngài mất. Đây là dịp để xem những điểm giống nhau giữa giáo triều của ngài và của Đức Phanxicô.
«Thánh Piô X là một giáo hoàng cải cách theo các thách đố khi đứng trước thế kỷ mới» Chỉ cần thay đổi tên của cuộc thảo luận này, để tên Phanxicô vào, là mọi sự vào khớp.
Ngày 12-6 ở Rôma, sẽ có một ngày nghiên cứu về hình ảnh của vị giáo hoàng «ít được biết đến này», linh mục người Pháp Bernard Ardura, chủ tịch Hội đồng Giáo hoàng về Khoa học Lịch sử giải thích.
Chết trước khi Thế chiến Thứ Nhất bùng nổ và sau khi lên tiếng báo động trong bản Tông huấn «Dum Europa» chống các hậu quả thảm hại của cuộc xung đột, vẫn còn ở trong ký ức về sự lên án chủ nghĩa hiện đại, ngài bắt đầu một cuộc cải cách quan trọng giáo triều và cho thấy tính đơn giản của ngài.
Đức Piô X và các «kẻ thù không đội trời chung» của ngài
Linh mục Ardura nhắc lại, «thánh Piô X là giáo hoàng đầu tiên của thời hiện đại xuất thân từ gia đình nông dân và bình dân», và cho đến tận bây giờ, ngài là giáo hoàng duy nhất của thời cận đại đi qua «tất cả các giai đoạn mục vụ từ cha tuyên úy đến giáo hoàng». Cha Ardura nói tiếp, «cũng như Đức Gioan XXIII, người ta thường hay gán cho ngài là cha xứ làng quê, Đức Piô X đúng là một mục tử chăn dắt tâm hồn».
Đứng trước các ký giả, hãng thông tấn APIC giải thích, Chủ tịch Hội đồng Giáo hoàng Khoa học Lịch sử đã ca ngợi «tính mục vụ thực tiễn» của Đức Piô X. Cha nêu lên những điểm «giống nhau» giữa Đức Piô X và Đức Phanxicô. Ngài cũng kể lại chuyện Đức Piô X đã dọn các căn phòng của ngài từ lầu 2 lên lầu 3 ít sang trọng hơn trong Dinh thự Tông đồ và ngài cũng bỏ một số lễ nghi.
Cha Ardura cười nói, khi cải cách giáo triều, Đức Piô X cũng có những kẻ thù không đôi trời chung.
Giáo hoàng của các vùng «ngoại biên»
Về phần mình, ông Alejandro Mario Dieguez, nhà nghiên cứu Thư khố bí mật của Vatican cũng nhấn mạnh, Đức Piô X mong có các «giám mục của vùng ngoại biên», ngài cũng «mở các cánh cửa của Vatican ngày chúa nhật đã gặp giáo dân» và đe dọa sẽ «đét đít» các thư ký của mình nếu họ tìm cách thăng quan tiến chức.
Các điểm giống nhau chỉ làm cười, một triều giáo hoàng và các điều ngạc nhiên của nó luôn luôn phải đặt ở bối cảnh với những chuyện đã xảy ra trước và chiều dài lịch sử của Giáo hội.
Đức Piô X «có những ý tưởng và quyết định chính trị mà ngài đi đến cùng», linh mục Ardura giải thích trên Đài Vatican khi kê ra tính khác nhau của các cải cách giáo triều của giáo hoàng «của những vùng ngoại biên».
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
1612 29-01-2018
