Nét kham khổ của tân giáo hoàng đã trở nên quen thuộc với người dân ở Buenos Aires. Ông Alberto Barlocci nhắc lại trong tạp chí Popoli giai thoại sau: các người tham dự buổi họp liên tôn đã rất ngạc nhiên khi thấy hồng y đứng một mình ở cỗng để chờ họ. Còn cha, với nét dí dõm pha tính thẳng thắn, cha nói với họ: “Hồng y làm gì nếu không phải là người mở cửa?”
Sự gần gũi của giám mục Bergoglio với giáo hữu của mình, đặc biệt với những người bần cùng, những người nghèo, những người bệnh, những người yếu nhất là nét đặc biệt trong giáo hạt của ngài. “Ngài đã dâng cho chúng tôi rất nhiều thánh lễ, nơi những người lượm thùng giấy, những người thất nghiệp trong các khu phố ổ chuột,” Emilio Persico, một nghị viên tận tâm với các hoạt động xã hội đã bình luận như trên.
Hồng y Bergoglio luôn luôn tỏ ra gần với Giáo hội của những “ranh giới,” ngài gởi các linh mục đến các khu phố ổ chuột, đào tạo và nâng đỡ họ. Và nhất là thăm viếng họ.
Sự gần gũi này và những bài diễn văn về nạn nghèo khó và về công bình xã hội thường được chính quyền của tổng thống Nestor Kirchner, sau này vợ của ông là bà Cristina kế vị chồng cho đó là những lời trách cứ nhắm đến giới chính trị. Hai ông bà rất khó chịu về bài giảng của hồng y Bergoglio ở Thánh đường Buenos Aires nhân dịp lễ Tạ Ơn, Te Deum vào tháng 5, kỷ niệm ngày lễ Độc lập Argentina nên họ dự thánh lễ thường niên này ở các họ đạo khác.
Giáo hoàng có những chữ nghiêm khắc để mô tả tình trạng của thủ đô Argentina: “Ở Buenos Aires, nạn nô lệ chưa được bãi bỏ. Ở đây công nhân làm việc như thời nô lệ,” cha tuyên bố trước các thành viên của cơ quan Phi chính phủ La Alameda, một nhóm các phần tử cốt cán đấu tranh chống nạn buôn phụ nữ để bán dâm và chống sự làm việc quá sức trong một số xưởng may chui hay những người làm công nhật theo mùa ở vườn nho, ở các nơi gặt hái hoa màu.
Ngày 30 tháng 12 năm 2004, một ngày cuối năm khủng khiếp ở Buenos Aires đã xảy ra một vụ hỏa hoạn ở tiệm nhảy rock Cromanón, thiêu hủy nhanh chóng tòa nhà, gần một trăm người chết và hàng trăm người bị ngộ độc. Thêm một lần nữa, chứng tỏ cho thấy thành phố thiếu kiểm soát trầm trọng, nạn tham nhũng, tinh thần vô trách nhiệm: các người khai thác tiệm nhảy đã khóa lối ra cấp cứu bằng những sợi xích.” Ông Alberto Barlocci viết trong tờ báo Popoli, “Bergoglio muốn Giáo hội đi cùng với dân trong lúc đau đớn này. Đối với nạn nhân của vụ hỏa hoạn, sự hiện diện này đã an ủi họ và đối với một số người, đây là dịp để họ trở về với đức tin mà họ gần như đã bị mất. Còn đối với một số lớn người, đây là cuộc gặp gỡ với một Giáo hội gần gũi, thân tình như anh em cha mẹ ruột thịt…”
“Sự tắc trách đã làm xảy ra thêm một lần nữa vào tháng 2 năm ngoái, khinh suất, vô trách nhiệm, nạn tham nhũng đã gây nên tai nạn đường sắt ở ga Once, ngay trung tâm thành phố: năm mươi mốt người chết và hàng trăm người bị thương. Lại một lần nữa, tòa giám mục Buenos Aires đã biết làm cho Giáo hội của mình là một Giáo hội phục vụ người nghèo, những người buộc phải dùng phương tiện giao thông công cộng trong những điều kiện tệ hại nhất.”
Nguyễn Tùng Lâm dịch
