Sau đó, ơn gọi đã chín trong lòng, cuối cùng Bergoglio vào chủng viện Dòng Tên. “Dòng Tên lôi cuốn tôi vì đó là bước đi trước thời đại của Giáo hội, nơi dùng danh từ quân đội, xây dựng trên nền tảng vâng lời và kỷ luật. Tôi chọn dòng Tên vì dòng Tên có sứ vụ truyền giáo. Đã có lúc tôi muốn đi truyền giáo ở Nhật, nơi từ lâu dòng Tên đã thực hiện những công trình quan trọng. Nhưng vì sức khỏe không cho phép, nên tôi không đi được. Tôi nghĩ có người sẽ “nhẹ nhõm” nếu tôi không ở đây mà đi qua bên kia… cha nhắc lại với một chút trớ trêu cho số phận.
Phản ứng của cha mẹ thì khác. “Tôi nói với cha tôi, ông chấp nhận. Ngoài cả mong đợi, ông rất vui. Ông chỉ hỏi tôi có chắc về quyết định của tôi không. Phải nói là mẹ tôi, một bà mẹ hiểu con, bà đã cảm nghiệm trước tôi sẽ là linh mục. Nhưng trên thực tế, phản ứng của bà lại khác: “Mẹ không biết, nhưng mẹ không còn gặp con… Con chờ thêm một chút… Con là con cả… Con còn tiếp tục làm việc… Con còn phải học xong.” Sự thật là mẹ khó xử. Cha tôi hiểu tôi hơn. Bà nội tôi rất sâu đạo, cha tôi thừa hưởng đức tính này của bà tôi.
Trả lời trên nhật báo La Repubblica, em gái cha, bà Maria Elena xác nhận: “Khi anh học xong trung học và đang làm kỹ thuật viên ngành hóa học. Anh nói với mẹ anh thích học bác sĩ. Khi đó mẹ thu xếp căn gác xếp trên mái để anh xa chúng tôi mà học cho yên tỉnh. Nhưng có một ngày, mẹ tôi lên căn gác dọn dẹp thì bà thấy toàn sách thần học. Khi anh về nhà, bà hỏi vì sao anh nói dối. Tôi không bao giờ quên câu trả lời của anh, anh từ tốn trả lời: “Mẹ, con không nói dối mẹ, con nói với mẹ con muốn học bác sĩ nhưng là bác sĩ của tâm hồn.” Bà hiểu lầm vì bà nghĩ bà sẽ mất con. Còn ba thì ngược lại, ông bằng lòng, nếu làm vui lòng ba thì tất cả các con của ông sẽ trở thành linh mục và nữ tu hết.”
Thái độ của mẹ không thay đổi ngay lập tức. “Khi tôi vào chủng viện, mẹ tôi không muốn đi theo. Phải mất rất nhiều năm bà mới chấp nhận quyết định của tôi. Hai mẹ con không giận nhau, nhưng dù tôi về thăm nhà, mẹ tôi không bao giờ vào chủng viện thăm tôi. Cuối cùng khi chấp nhận, mẹ cũng giữ một vài khoảng cách. Ở nhà tập Córdoba, mẹ có đến thăm tôi và nói với tôi, đây là một quyết định cần nhiều thời gian để chín mùi.” Nhưng Bergoglio còn nhớ mẹ, một tín hữu sâu đạo, đã quỳ trước mặt cha để xin ban phép lành đầu tiên nhân ngày lễ chịu chức của cha.
Ơn gọi tu trì, cha nói trong quyển sách phỏng vấn, là một ơn gọi Thiên Chúa dành cho một tâm hồn biết chờ đợi Ngài, dù đó là việc chờ đợi ý thức hay mới chỉ trong vô thức. Khi đọc kinh nhật tụng, tôi luôn được đánh động ở đoạn Phúc Âm trình thuật việc Đức Giêsu đã nhìn Mathêu, với cách thức có thể nói lên một cách nào đó như người “được tuyển chọn do lòng thương xót”. Đó chính là điều tôi cảm nghiệm về việc Thiên Chúa đã nhìn tôi như vậy khi tôi xưng tội,” đó là nguồn gốc quyết định trở thành linh mục của cha. “Được thương xót và được tuyển chọn, Misericordiândolo y eligiéndolo ” là câu đi theo suốt sứ vụ của tôi khi tôi được tấn phong Giám Mục, và đó là một trong những điểm then chốt trong đời sống tu trì của tôi: lòng thương xót, và việc chọn lựa những ai đó cũng trên nguyên tắc: “Hỡi con, con là người được yêu mến vì chính con, con đã được tuyển chọn và điều duy nhất Ta chờ đợi ở con là, con hãy để cho Ta thương con.”
Don Lorenzo Vecchiarelli, cha xứ giáo xứ San Timoteo, biết tân giáo hoàng từ khi ngài còn nhỏ: cả hai cùng ở Buenos Aires và cùng chơi chung một nhóm bạn. Cha nhắc lại trên Đài phát thanh Vatican, trong một buổi lễ vui với bạn, cha thấy anh thanh niên Bergoglio đứng riêng một góc, vẻ nghĩ ngợi. Khi cha đến hỏi lý do, Bergoglio trả lời: “Ngày mai tôi vào chủng viện!”
Cha xứ kể tiếp “Khi chúng tôi còn trẻ, tôi nhớ đến tính giản dị và nét nghiêm trang của anh. Và đến lúc, tôi cảm nhận nhiệt huyết đã thúc đấy anh vào chủng viện và chính tôi cũng được cảm nhận và đi theo anh trên con đường này: anh vào Dòng Tên, tôi vào dòng salêsiên.”
Khi vào chủng viện Villa Devoto, ngày 11-3-1958, Bergoglio là tập sinh Dòng Tên. Cha xong nhà tập ở Chí Lợi và năm 1963, cha về Buenos Aires, đậu cử nhận triết học ở đại học San Miguel. Từ 1964 đến 1965, cha dạy môn văn chương và tâm lý ở trường Đại học Vô Nhiễm Santa Fe, năm 1966 cha cũng dạy cùng môn ở Đại học del Salvador ở Buenos Aires. Cha chịu chức linh mục ngày 13 tháng 12 năm 1969 lúc cha đang học thần học ở trường đại học San Miguel, năm sau cha có bằng cử nhân thần học. Sau khi trải qua ba năm tập tu ở Alcalâ de Harenas, Tây Ban Nha, cha tuyên khấn trọn đời ngày 22 tháng 4 năm 1973. Từ nay, cha là một linh mục Dòng Tên.
Phanxicô, Giáo hoàng của người nghèo, chương 5, Andrea Tornielli, Nguyễn Tùng Lâm dịch
