Điều trị Cao Áp Huyết
Bác sĩ Nguyễn Văn Đích
Sau khi chẩn đoán cao áp huyết, nghĩa là sau khi đã thăm khám toàn diện, bác sĩ sẽ thử máu gồm chức năng gan thận, đường, mỡ trong máu, thử nước tiểu, làm điện tâm đồ và đề cập đến điều trị. Sự điều trị sẽ tiến hành từng bước từ đơn giản đến phức tạp gồm điều trị không dùng thuốc và điều trị bằng thuốc. Mục tiêu là duy trì áp huyết ở mức 135/85trong trường hợp thông thường, trong trường hợp có tiểu đường hoặc suy thận, cần giảm áp huyết xuống 125/75. Điều trị không dùng thuốc là thay đổi các sinh họat gồm ăn giảm muối, xuống cân nếu mập, vận động, thư giãn, bỏ thuốc là. Nếu điều trị không dùng thuốc chưa đạt kết quả, sẽ phải dùng đến thuốc. Hiện nay có nhiều lọai thuốc hữu hiệu để chữa cao áp huyết, bác sĩ sẽ chọn lọai thuốc thích hợp với từng bệnh nhân và điều chỉnh liều lượng hoặc kết hợp nhiều lọai thuốc nếu cần. Vì cao áp huyết là một bệnh mãn tính tuy chữa được nhưng không khỏi hẳn được nên cần phải uống thuốc suốt đời.
Hỏi.- Tại sao lại cần thay đổi cách sinh họat?
Đáp.- Thay đổi các sinh họat là bước đầu cần thiết trong điều trị cao áp huyết vì nhiều khi chỉ sau khi ăn bới muối xuống cân và hoặc tập luyện, áp huyết có thể xuống bình thường.
Hỏi.- Tại sao lại phải ăn giảm muối và giảm như thế nào?
Đáp.- Muối góp phần làm cao áp huyết và xơ cứng động mạch. Người ta thấy những người ở hải đảo hay cao áp huyết hơn những người ở trong nội địa. Ta quen ăn mặn, mỗi ngày ta ăn 10 lần nhiều hơn số muối cần thiết vì ăn nhạt khó ăn, mặt khác muối có sẵn ở trong nhiều thức ăn. Trong thực tế ta chấp nhận giảm một nửa lượng muối ăn muối ngày bằng cách làm đồ ăn mặn vừa phải để cho mọi người ăn được, những người không cao áp huyết có thể dùng thêm muối, mắm, nuớc mắm trên bàn ăn còn người bị cao áp huyết thì kiêng không nêm nếm thêm. Cần giảm muối, vì muối làm cao áp huyết.
Hỏi.- Tôi đã làm việc mỗi ngày 8 giờ tại hãng xưởng vậy có cần phải tập luyện không?
Đáp.- Những người họat động, đã vận dụng sức bắp thịt nhiều là tốt, những người làm việc nhẹ như ngồi văn phòng, cần tập thêm.
Hỏi.- Tôi đã mua cái máy lắc, ngồi lên cho nó lắc như vậy có được không?
Đáp.- Tập luyện là một việc làm chủ động, phải tự mình vận động bắp thịt của mình, tập cho tim đập nhanh hơn để khỏe hơn. Ngồi thụ động trên một cái ghế để nó lắc không phải là tập. Hội tim mạch Hoa kỳ khyên mỗi người nên tập nhiều lần ít nhất 3 lần mỗi tuần, mỗi lần 30 phút. Cường độ tập phù hợp với sức khỏe của từng người, nói chung phải tập đến khi dổ mồ hôi, thở hổn hển mới đạt
Hỏi. - Tại sao phải bỏ thuốc lá?
Đáp.- Thuốc lá góp phần gây xơ cứng động mạch, là một yếu tố nguy cơ gây đau tim. Càng có nhiều yếu tố nguy cơ càng dễ bị bệnh tim. Thuốc lá vô cùng tai hại, bỏ được thuốc lá là tự giúp mình giảm bớt bệnh.
Hỏi.- Người bị cao áp huyết có đựơc uống rượu không?
Đáp.- Y khoa không khuyên mọi người uống rượu, những người chưa từng uống rượu không nên tập uống, những người đã uống rượu, nên uống vừa phải nghĩa là dưới 2 chai bia hoặc 2 ly rượu vang hoặc 2 ly whisky đối với đàn ông, dưới một cữ đối với đàn bà.
Hỏi.- Người ta thường nói uống thuốc hạ áp huyết hại thận, có đúng không?
Đáp.- Cần nói rõ điều này. Nhiều người trong chúng ta còn lẫn lộn đông y với tây y hoặc dùng thuốc tây y nhưng vẫn suy nghĩ theo đông y. Thận là bộ phận bài tiết nước tiểu, y khoa khoa học mổ xác người để nghiên cứu về cơ thể học, nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy rằng thận có nhiệm vụ lọc máu, thải các chất bã vào trong nước tiểu. Đông y cho rằng thận liên hệ đến khả năng sinh dục và sinh khí. Người đàn ông thuộc vùng ảnh hưởng của y khoa cổ Trung hoa mà nói đến suy thận hay hại thận thì sợ lắm. Họ sợ không những vì mất khả năng của người đàn ông mà còn hàm ý ảnh hưởng đến sức khỏe nói chung hay là sinh lực. Sự thật thì khả năng sinh dục tùy thuộc ở kết quả tổng hợp của tâm lý tình cảm, tác dụng của kích thích tố sinh dục trên hệ thần kinh, mặch máu và bộ phận sinh dục, không phải do hai cái thận nằm ở sau lưng. Thuốc hạ huyết áp có tác dụng phụ là làm giảm một phần nào khả năng sinh dục ở cả hai phái nam và nữ nhưng có lẽ vì yếu tố văn hóa, phụ nữ Việt nam ít kêu ca về vấn đề này hơn nam giới. Khả năng sinh dục vốn giảm với tuổi, cũng giảm ở người bị xơ cứng động mạch và có thể bị giảm thêm do thuốc. Ngày nay đã có thuốc trợ giúp sinh dục cho nam giới tuy một số bảo hiểm còn không thanh toán và giá tiền còn hơi đắt. Một số người vì sợ giảm khả năng sinh dục nên không chịu uống thuốc hạ áp, thái độ này không hợp lý vì nếu cứ để cao áp huyết tiến triển gây tai biến, suy tim, suy thận thực sự thì nếu không chết cũng thành người tàn phế, nằm một chỗ chẳng làm được gì!
Hỏi.- Có người uống thuốc đến khi thấy áp huyết bình thười thì thôi không uống nữa, làm như vậy có đúng không?
Đáp.- Cao áp huyết là bệnh mãn tính, tuy chữa được nhưng không chữa khỏi được nên cần uống thuốc suốt đời. Tự ý ngưng điều trị nghĩa là tự nuôi bệnh của mình!
Hỏi.- Có người ngưng uống thuốc vì sợ uống thêm huyết áp hạ xuống thấp quá.
Đáp.- Làm như vậy là không đúng. Bác sĩ bao giờ cũng đi từng buớc, điều trị từ thấp lên cao, cân bằng thuốc cho phù hợp với tình trạng áp huyết của từng người, để giữ áp huyết ở mức cần thiết. Vì thuốc chỉ ở trong cơ thể 24 giờ, nên nếu không uống thuốc áp huyết lại lên cao trở lại nghĩa là làm cho sự điều trị đã qua trở nên vô ích.
Hỏi.- Có người chỉ khi nào thấy nhức đầu mới uống thuốc.
Đáp.- Đây cũng là một việc làm thiếu hiểu biết vì nhức đầu không phải là thước đo áp huyết. Như đã nói nhiều người bị cao áp huyết mà không nhức đầu, ngược lại nhức đầu có thể do nhiều nguyên nhân, không nhất thiết do áp huyết cao.
Hỏi.- Phụ nữ có thai có thể uống thuốc hạ huyết áp được không?
Đáp.- Phụ nữ có thai mà bị cao áp huyết là một nhóm bệnh nhân đặc biệt. Có người bị cao áp huyết rồi có thai, có người thụ thai rồi mới bị cao áp huyết như là biến chứng của thai kỳ. Những người này có thể bị tiền sản giật là một biến chứng nguy hiểm cho cả sản phụ và thai nhi hoặc chỉ bị cao áp huyết liên hệ đến thai kỳ. Cần phải chữa cao áp huyết tốt để tránh biến chứng có thể tai hại cho cả sản phụ và thai nhi tuy nhiên có một số thuốc không được dùng ở phụ nữ có thai do đó bác sĩ sẽ chọn lựa lọai thuốc thích hợp.
Hỏi.- Bác sĩ nghĩ sao về kết quả điều trị cao áp huyết?
Đáp.- Sự điều trị cao áp huyết trong cộng động gần đây đã khá hơn trước, đồng bào quan tâm đến bệnh hơn và hợp tác với điều trị hơn, tuy nhiên ta có thể làm tốt hơn nữa, cần xóa bỏ những thành kiến sai lầm và những việc làm không đúng như nghe theo lời chỉ dẫn của bạn bè hoặc những người không biết về thuốc, tự ý thay đổi thuốc tự ý ngưng thuốc. Bệnh nhân không nên tự điều trị mà nên tự theo dõi, ghi chép số huyết áp, báo cáo lại cho bác sĩ về tác dụng phụ, về huyết áp cao hay thấp để bác sĩ điều chỉnh. Nên tái khám thường xuyên khi áp huyết chưa ổn định. Ngày nay, với phương tiện hiện có, đem số áp huyết xuống bình thường là điều có thể làm được nhưng nhiều người còn bỏ lỡ cơ hội, không tận dụng những tiến bộ và phương tiện hiện có!
