THƯ MỤC VỤ 10/2009
TÒA GIÁM MỤC VĨNH LONG
103 đường 3/2 VĩnhLong
Vĩnh Long, ngày 27.09.2009
V/v Gia đình và Việc Đào Giáo Dục
Các Đức Tính Nhân Bản
Kính gởi : Các Linh mục,
Các Tu sĩ Nam Nữ
Anh Chị Em giáo dân Địa phận Vĩnh Long
Chúng ta thường nghe phàn nàn rằng Giáo dục hôm nay không chú ý đến nhân bản. Không thấy có ai định nghĩa Nhân Bản là gì. Người ta phàn nàn về những lối nói năng khiếm nhã, về cách cư xử vụng về, không lịch sự. Thật ra những cử chỉ thô thiển bên ngoài có thể do không được chỉ bảo về cách xử thế, mà cũng có thể là những biễu hiện của một lối sống thiếu nền tảng đạo đức bên trong: sống khép kín, thiếu tình yêu và thiếu quan tâm đến tha nhân.
1. "Không tốt, nếu người chỉ có một mình" (St 2,18). Con người được tạo nên để sống thành xã hội, sống trong xã hội, tức là có những tương quan với nhau. Vừa phát huy cá tính của mình, nhưng cũng vừa hướng tới người khác. Con người cần nương tựa vào đồng loại, rồi cũng phải biết phục vụ đồng loại. Chúng ta chỉ mới đề cập một phần của đời sống nhân bản, tức là con người với đồng loại. Muốn sống tốt với tha nhân, con người phải trau dồi những đức tính cần thiết, đặt trên sự tôn trọng nhau. Thế nhưng người ta phải học tập các đức tính nầy ở đâu?
Những trẻ em đường phố, thiếu ăn, thiếu mặc, không được tôn trọng, không được học hành, sẽ sống như thế nào, sẽ cư xử với người khác ra sao? Những trẻ em sống với cha mẹ, được cung cấp đầy đủ từ thức ăn đến áo mặc, tiền bạc để tiêu xài, nhưng không được giáo dục, không có gương sáng của cha mẹ, của gia đình, sẽ ra sao? Không thể có chuyện chúng nó tự tìm ra một lối sống tốt cho bản thân.
2.Thư chung của Hội Đồng Giám Mục năm 2008 đã xác quyết: Gia đình là môi trường thuận lợi giúp cho các thành viên sống tình liên đới, vị tha, hài hòa và quảng đại' (số 16).
Gia đình là một cộng đoàn gồm có nhiều thành phần với những tương quan khác nhau: hai vợ chồng trong tình nghĩa phu thê, cha mẹ với con cái, anh chị em với nhau, nếu chúng ta không nhắc tới tương quan giữa ông bà với các cháu. Gia đình là xã hội đầu tiên do Thiên Chúa thiết lập để con người sống ơn gọi làm người của mình. Gia đình sẽ là mái ấm, khi trên thuận dưới hòa, mọi người trong nhà biết tôn trọng nhau. Những người cùng một huyết thống sẽ bảo vệ hạnh phúc cho mình và cho nhau, khi thể hiện tình liên đới, sống vị tha, hiền hòa và quảng đại. Phải tu thân khắc kỷ, canh chừng, không để cho xu hướng ích kỷ bén rễ và đánh mất sự hợp nhất trong nhà. Cha mẹ phải lấy sự công minh mà răn bảo con cái, Phận làm con, thì lấy lòng hiếu thảo mà đền ơn đáp nghĩa các bậc sinh thành "Kẻ nào giương mắt chế giễu cha, và coi thường chuyện vâng lời mẹ, sẽ bị quạ ở lũng sâu móc mắt, và diều hâu rỉa thịt"(Châm ngôn 30,17).
3. Gia đình là tế bào của xã hội, gia đình tốt thì góp phần xây dựng xã hội tốt Đả phá gia đình là phá hoại xã hội.
Người ta đang gây ô nhiễm môi sinh bằng nhiều cách khác nhau, nguồn nước trong lành cần thiết cho con người và cho các sinh vật đã bị ô nhiệm nghiêm trọng, khi mọi thứ rác rưới, mọi thứ chất thải độc hại bị cho xuống nước. Người ta cũng đang làm ô nhiễm gia đình, chẳng những không quan tâm giáo dục về lòng hiếu thảo "uống nước nhớ nguồn", phần mộ của ông bà tổ tiên bị san bằng để làm nơi giải trí; mà còn bằng cách cản trở quyền giáo dục con cái của cha mẹ, dung túng những lối sống buông thả, hưởng thụ ích kỷ, xem con cái như trở ngại cho cuộc sống tự do của cha mẹ. Những vụ ly hôn ly dị làm cho những đứa con, còn cha còn mẹ, bỗng dưng trở thành những trẻ mồ côi, và gương xấu bội tín của người lớn sẽ tác hại không nhỏ đến tương lai của những người con mà họ đã cho chào đời.
Gia đình là trường đầu tiên cho con người sống nhân bản, đang gặp thách đố nghiêm trọng, nền tảng đạo đức của gia đình bị lung lạc, các giá trị tinh thần của đời sống gia đình không còn được quí trọng bao nhiêu: tình phụ tử, tình mẫu tử , lòng hiếu thảo và tình huynh đệ gặp nguy cơ hủy diệt.
Muốn gia đình tiếp tục là nơi thích hợp đào tạo con người sống có nhân bản, chắc chắn phải nỗ lực cho mục vụ gia đình, hồi phục các giá trị của đời sống gia đình. Cần thiết hơn nữa là sự cộng tác của mọi thành phần Dân Chúa.
Tôma Nguyễn Văn Tân
Giám mục Vĩnh Long.
