Thánh Hêmênêgilđêâ

THÁNH HÊMÊNÊGILĐÊ, TỬ ĐẠO
(+ 584)

Đọc Phúc âm, người ta thấy bỡ ngỡ vì câu nói nẩy lửa của Chúa: "Ta đến để đem gươm kiếm chia rẽ cha con, mẹ chồng nàng dâu; mẹ con…", và câu khác: "kẻ nào yêu gia đình hơn Ta, thì không đáng làm môn đệ Ta". Thực vậy, Chúa Kitô và lý thuyết của Người là đạo công giáo đã xuất hiện và gây mâu thuẫn giữa những người tin nhận và những người phế bỏ Chúa cũng như lý thuyết của Người. Sự mâu thuẫn và sự chia rẽ đến tàn sát, có thể xảy ra ngay ở trong gia đình, giữa cha và con, như ta sẽ thấy trong trường hợp thánh Hêmênêgilđê dưới đây. Nhưng phúc cho ai biết đặt tình yêu Thiên Chúa trên hết mọi sự và trung thành với Người, vì phần thưởng Chúa dành cho người ấy sẽ rất bội hậụ  Hoàng đế Lêvigilđê nước Tây Ban Nha sinh hạ được hai hoàng tử: Hêmênêgilđêâ là trưởng nam và Têcaređê là em, người sau này sẽ thay anh lên kế nghiệp cha trên ngai vàng. Cả hai anh em đã sinh trưởng trong bầu không khí lạc giáo Ariô, vì vua cha là người theo lạc giáo đó.

Nhưng ơn Chúa tác động rất mãnh liệt đã biến Hêmênêgilđêâ từ con người lầm lạc trở thành con chiên hiền tư, và rồi thành một chiến sĩ can trường đã chết để tuyên xưng đức tin công giáo. Vừa tới tuổi trưởng thành, được Chúa Thánh Thần thúc đẩy và được sự chỉ dẫn khôn ngoan của Đức Tổng Giám mục thành Sêvilla, Hêmênêgilđêâ cương quyết từ bỏ lạc giáo Ariô để gia nhập Giáo hội công giáo, hết mọi người công giáo Tây Ban Nha đều hoan hỷ sung sướng. Họ hy vọng Giáo hội Tây Ban Nha thoát khỏi sự tàn bạo của lạc giáo Ariô và nhất là tránh khỏi cuộc bách hại ghê gớm mà vua Lêvigilđê đang lăm le đổ trên đầu những người công giáo.

Nhưng rồi niềm hy vọng ấy đã biến thành mây khói. Cuộc trở lại của Hoàng tử đã gặp phải một trở lực lớn lao. Trái với điều tiên đoán của mọi người, cuộc trở lại trên đây đã cắt đứt tình phụ tử và mối giây giao hòa giữa hai cha con. Thế là, một cuộc nội chiến bắt đầu khai diễn. Cuộc chiến đấu càng trở nên gắt gao dữ dội, một phần vì vua Lêvigilđê quá sùng mộ lạc giáo Ariô, một phần vì vua sợ Hêmênêgilđêâ sẽ lợi dụng cơ hội để truất phế mình chăng? Hoàng tử Hêmênêgilđêâ hoàn toàn tin cậy vào Chúa quan phòng, tin cậy ở sức mạnh chân lý công giáo, sẵn sàng bênh vực đức tin cho tới giọt máu cuối cùng. Hoàng tử đã gửi tối hậu thư cho vua cha với những lời lẽ từ tốn và tha thiết: "Thưa cha, có phải cha quá nóng giận vì con đã thay đổi tôn giáo một cách đột ngột mà không hỏi ý kiến cha? Nhưng con thành thực xin cha thứ tha cho con, vì con trộm nghĩ: con có quyền và có bổn phận tìm kiếm phần rỗi của con trước mọi sự mà không cần đến sự đồng ý của Cha. Con không yêu quý mạng sống mình hơn chân lý. Con sẵn sàng đổ máu và hiến cả mạng sống con vì chân lý. Lạy cha, con xin thú thật với cha, là con không thể tuân theo ý cha hơn tuân theo giới luật Thiên Chúa và chính lương tâm của con".

Thế rồi chiến tranh đã xảy ra gieo bao tang tóc cho toàn dân. Chiến tranh dữ dội, kéo dài mãi không phân thắng bại. Nhưng sau vì thương dân chúng quá khổ cực trước cảnh nồi da xáo thịt, Hoàng tử Hêmênêgilđêâ vui lòng đầu hàng vua cha. Ngài bị xiềng xích và bị dẫn về trại giam ở Sêvilla.

Bị giam cầm trong ngục thất tối tăm, nhưng Hêmênêgilđêâ vẫn vui vẻ sung sướng, luôn miệng ca hát chúc tụng Thiên Chúa. Vị tử đạo tương lai không đếm xỉa chi đến vinh hoa phú quý của ngai vàng trần thế, ngài chỉ nuôi một ước vọng độc nhất là chiếm hữu được triều thiên vinh hiển nước trời. Bị gông cùm, tra tấn, bị giam trong ngục thất nhỏ hẹp, bẩn thỉu, tối tăm, chưa lấy làm đủ, ngài còn muốn chịu khổ cực hơn nữa, bằng cách mặc áo nhặm và đánh tội hãm xác rất quyết liệt. Ngài cầu nguyện liên miên để xin được ơn trung thành và ơn khinh chê của cải, vinh quang trần thế mau qua.

Trong thời gian Hêmênêgilđêâ sống trong ngục thất, vua cha tìm hết cách dụ dỗ, nhưng không sao làm lay chuyển nổi tấm lòng sắt đá của người con yêu quý. Hôm đó nhằm Lễ Phục sinh, vua cha hy vọng sẽ đánh lừa được con. Giữa đêm thinh lặng và tối như mực, vua cha sai một giám mục lạc giáo Ariô đưa Mình Thánh đến cho Hêmênêgilđêâ rước. Ngài từ chối không chịu Mình Thánh do tay giám mục lạc giáo, và còn mắng trách giám mục lạc giáo rất thậm tệ. Giám mục lạc giáo ra về tâu trình mọi sự với vua cha. Nghe biết sự thể, vua cha nổi cơn lôi đình, lập tức truyền lính gác vào ngục giết ngay người con quý yêu của ông, chỉ vì tội đã không vâng lời vua cha mà từ bỏ đức tin công giáo. Lý hình rầm rộ kéo vào ngục dùng búa đập vào đầu vị tử đạo cho tới chết, vì chính đầu đó đã từ khước không chịu nhận triều thiên vua trần thế. Nhưng Chúa đã tôn vinh tôi trung của Người bằng một triều thiên vinh hiển. Nhiều phép lạ xẩy ra để minh chứng vinh quang chính thật mà vị tử đạo đã nhận được trên thiên quốc. Ngay sau khi Hoàng tử bị hành hình, giữa đêm khuya im lặng, trổi lên một điệu nhạc du dương khôn tả của ca đoàn thiên quốc. Ánh sáng tưng bừng chói loà đã đánh tan bóng tối dầy đặc của ngục thất tối tăm chật hẹp. Vì quá xúc động trước những hiện tượng kỳ lạ kèm theo cái chết thê thảm của người con yêu quý, phụ vương sát nhân đã thành thực sám hối tội lỗi tầy đình. Nhưng vì còn sợ dư luận dân chúng, nhà vua đợi tới khi nằm hấp hối trên giường bệnh mới dám công khai tuyên xưng đức tin công giáo. Vua cho mời thánh Lêanđê, Tổng Giám mục thành Sêvilla tới và công khai giao người con thứ là Rêcarêđê cho ngài. Đồng thời nhà vua khẩn khoản xin đức Tổng Giám mục khuyên bảo Rêcarêđê từ bỏ lạc giáo để sớm được trở về với đức tin công giáo. Sau lời di chúc cuối cùng trên đây vua tắt thở.

Khi đọc truyện thánh nhân tới đây, thánh Grêgôriô bình luận thêm: "Nếu như không có cái chết anh hùng của vị thánh tử đạo Hêmênêgilđê, thì liệu có thể có cuộc trở lại của cha con vua Lêvigilđê và toàn dân Tây Ban Nha về với đức tin công giáo không? Thực thế, nếu hạt lúa rơi xuống đất mà không mục thối, nó sẽ trơ trơ một mình, nhưng trái lại nếu có hư thối, nó mới sinh nhiều hoa trái. Hoàng tử Hêmênêgilđê đã chết để mang lại sự sống cho toàn dân, cũng như hạt lúa quý đã rơi xuống đất và do đó đã trổ sinh mùa màng dồi dào là các linh hồn."

Thánh Hêmênêgilđêâ được phúc tử đạo ngày 13-04-584. Qua mười thế kỷ sau, tức năm 1586, thể theo lời yêu cầu của vua Philipê II, Đức Giáo Hoàng ra một thông điệp, truyền mừng lễ thánh Hêmênêgilđêâ vào ngày 13-04 trên khắp thế giới và đặc biệt trong nước Tây Ban Nha. Xác thánh nhân được an táng tại đại giáo đường thánh Lôrensô (Saint Laurent).

Chúng ta hãy noi gương thánh Hêmênêgilđêâ mà thà chết còn hơn chối bỏ chân lý; và quyết đặt tình yêu Chúa trên mọi vinh quang trần thế, vì có lời Chúa phán: "Được lời lãi cả thế gian mà mất linh hồn nào được ích gì".