Thao Thức Tuổi Trẻ

Được sự đồng thuận, quan tâm, cho phép của Cha Giuse - Linh hướng HĐ kiêm chánh sở họ đạo Bình Đại, Gp.Vĩnh Long và sự nhiệt tâm vì giới trẻ của Cha Gioakim - Đặc trách HĐ Gp. Cần Thơ - Long Xuyên - Vĩnh Long. Vào lúc 5h00 sáng ngày 25/7/2011 vừa qua, gồm hơn 50 bạn trẻ, thiếu nhi của họ đạo Bình Đại, họ đạo Kiến Vàng (Gp. Vĩnh Long) kết hiệp với 50 thành viên giới trẻ Đa Minh của Liên huynh Đại Hải, Gp. Cần Thơ kết hiệp dâng thánh lễ mừng bổn mạng Đức cha Giacôbê Nguyễn Văn Mầu - nguyên Giám mục Gp. Vĩnh Long, cùng tuyên bố khai mạc Ngày Hội Sinh Hoạt Giao Lưu tại họ đạo Bình Đại với chủ đề "Sống với Đức Kitô".

Mọi sinh hoạt, vui chơi, học hỏi, ... giống như một hội trại thực thụ. Nào là tập cử điệu tập thể bài hát chủ đề, hết mình với "Rung chuông vàng", lăn xả với các "trò chơi vận động", nhiệt tình trong "sinh hoạt vòng tròn", và thật động não, cả tay lẫn chân với "trò chơi lớn". Ngoại trừ không có dựng lều trại vì sợ mưa giông (đang áp thấp nhiệt đới, tiến triển thành bão số 3), nên các em đều ngủ nghỉ trong các phòng của nhà xứ.

 "Anh em được sống sum vầy bên nhau" gần hai ngày trọn, chia sẻ không biết bao nhiêu là vui buồn, trăn trở, kể cả ... hờn giận. Như lời bài hát chủ đề: "Xin tin yêu vào nơi Đức Kitô. Không ai tách lìa chúng tôi khỏi tình Chúa Kitô". Tuổi trẻ mà, để khi chia tay nhớ lại thì ... nhớ, thì mến thương, cũng không loại trừ cả "xấu hổ" vì các bạn nhận ra chính mình vẫn còn 'trẻ'... nhưng không còn 'nhỏ' nữa rồi!

Gần hai ngày các bạn nhỏ sống bên nhau, làm trong tôi cũng trổi dậy những nhiệt huyết một thời cũng đã từng như các em: hồn nhiên, trong sáng, vô tư, vô ưu, nhiều ước mơ, hoài bão, ... nhưng mộc mạc, đơn sơ hầu gần như là quê mùa, kệch cỡm so với các em bây giờ.

Vì thế, mừng cho các em nhưng cũng hơi chột dạ không thể không ưu tư lo lắng; vì trong sân chơi của các em hiện nay nếu không được định hướng, duy trì, nuôi dưỡng và phát triển đúng đắn thì chuyện "lợi bất cập hại" là không tránh khỏi.

... Tuổi trẻ ngày nay phát triển và tiếp cận với sự thay da đổi thịt của cuộc sống xã hội rất nhanh, rất vội. Có thể nói được là va chạm với tiến trình thay cũ đổi mới vùn vụt; cọ sát cùng chuyện đào thải tiếp thu, nối tiếp hối hả không kịp chọn lựa và sàng lọc, huống hồ là quá trình chuyển hóa hình thành cái mới. Không như tuổi trẻ thế hệ cha ông trước kia, thời còn đi bằng xuồng, ghe chèo hay xe ngựa. Đấy là một bức tranh khá sống động minh họa cho tốc độ chuyển biến của quá trình phát triển khoa học kỹ thuật. Trong đó, tuổi trẻ là lực lượng nhiệt tình và năng nỗ nhất!

Tuổi trẻ ngày xưa trong vài thế kỷ trước đã lớn lên cùng nhịp độ với thiên nhiên, trưởng thành chậm và già đi rất sớm. Tuổi trẻ ngày nay, nói chung, đã khôn lớn và trưởng thành rất sớm theo môi trường sinh hóa, tư tưởng, khoa học kỹ thuật và nhận thức tâm linh của xã hội chuyển biến và tiến bộ ngày càng nhanh. Lớp người trẻ tuổi phát triển tri thức sớm là một hiện tượng tích cực mà ngày xưa các cụ nhà ta gọi là "khôn trước tuổi".

Tuổi trẻ ngày nay được tiếp cận cuộc sống với tư cách của những người trẻ tuổi có tri thức, nhân cách và vị thế riêng chứ không phải là những "cụ già thu nhỏ" như những thập niên về trước.

Phải nhìn nhận rằng: Các em thiếu nhi và các bạn trẻ không phải là những người lớn thu nhỏ, mà có hẳn một vai trò được công nhận trong sinh hoạt xã hội và sinh hoạt tôn giáo. Có đầy đủ năng lực và uy tín trong nhiều lĩnh vực, dám đảm trách công việc và dám làm, dám chịu trách nhiệm về mình.

Nên chăng cần phải có cuộc chấn hưng dành cho giới trẻ? Mà nổi bật nhất của công cuộc chấn hưng này là khai phóng và kế thừa. Khai phóng là sự khai thông suy nghĩ, mở trói nhận thức, đối thoại khoáng đại, bình đẳng trong mọi khuynh hướng, thay đổi theo chiều hướng tích cực của trào lưu tự do dân chủ theo xu thế chung của thế giới hiện nay.

Đó là một tiến trình cải cách và ứng dụng nhằm làm rõ thêm, đẹp thêm, phong phú thêm và hữu dụng thêm từ một thực tại đang bị thoái trào hay đứng yên trong tù đọng và xuống cấp trong lãng quên. Khai phóng là phá bỏ những rào cản giới hạn, nhất quán và quyết đoán mở ra những con đường tươi mới, phát huy những khả năng và tiềm năng tổng hợp để vận dụng vào nỗ lực phá bỏ hiện trạng tiêu cực và xây dựng lại theo hướng tiến tích cực. Nói tóm lại, khai phóng là tiền đề của tự do dân chủ, của cánh cửa thoáng rộng để hiểu và bước vào cửa ngõ của giới trẻ thời nay. Còn kế thừa là tạo nên một lớp người trẻ hoàn toàn mới, dựa trên nền tảng các lớp cha anh. Được thừa hưởng các thuộc tính và hành vi của các lớp tiền bối này nhưng không rập khuôn, cứng ngắt mà có sự chắc lọc, chọn lựa.

Theo thống kê mới đây, Việt Nam với dân số trên 85 triệu người trong đó có 65% là người trẻ. "Tuổi trẻ" thường được định nghĩa là lớp người ở giai đoạn đầu lứa tuổi trung niên (30-35) hay trẻ hơn. Cần định hướng lộ trình riêng cho họ ngay từ bây giờ.

Trong lĩnh vực tâm linh và tôn giáo, tuổi trẻ Việt Nam và thế giới - nếu không bị hệ lụy trói buộc bởi truyền thống kế thừa tôn giáo nặng nề của gia đình, phong hóa chủng tộc, đẳng cấp, não trạng giáo điều, hay bất cứ khuông mẫu nào đó - thường có cái nhìn dò hỏi, khai phá và độc lập của chính mình trên căn bản kiến thức hiện đại, và sự suy niệm về tâm linh tự do, phóng khoáng.

Tuổi trẻ bây giờ nhìn về tôn giáo đơn giản, phóng khoáng và nhẹ nhàng hơn. Nhưng không vì thế mà đơn điệu, khô cứng, hời hợt và xa lạ. Ngược lại, cách nhìn của giới trẻ về tôn giáo là đa diện, đa sắc màu. Tạo thành một font màu đẹp của toàn cảnh hiện thực; phong phú, giàu cảm xúc mà không phải ai cũng dễ dàng đồng cảm và chấp nhận. Vì họ nhận thức tôn giáo theo chiều kích mới, đẹp, lạ lùng nhưng không thiếu những kỳ bí, khó hiểu mà họ phần nào nhận thức được rằng khoa học thực nghiệm chưa trả lời thỏa đáng. Nhưng dù gì đi nữa, trong những khi cô đơn, gặp hoạn nạn, hay thất bại họ cảm nhận được rằng còn có Một-ai-đó ở-trên-họ, ở- bên-họ và là bạn-chí-thiết của họ.

Với một tinh thần "phá chấp" như vậy, vô hình chung tuổi trẻ đang đứng trước chân trời thoáng rộng của văn hóa tâm linh. Đó là một thế giới mênh mông, trùng điệp những cánh rừng suy niệm bạt ngàn không có rào khóa hay giới hạn nhỏ bé của những khái niệm bị xé nhỏ, của loại rào chắn kỹ lưỡng trong tâm thức cũ kỹ, nặng nề hình thức, luật định, tách rời hiện thực như: triết luận, giáo lý, tín điều, tư tưởng, ...

Giáo lý kinh điển, áp đặt lối nhìn, và cách nghĩ khô khan, ... là khuynh hướng truyền thống của tôn giáo e rằng không còn thích hợp đối với tuổi trẻ hôm nay. Hậu quả không tránh khỏi là lớp tuổi trẻ "ngoan đạo" sẽ bị mụ mẫm đầu óc, và niềm tin tôn giáo sẽ tiến tới gần như hay bị đồng hóa với mê tín dị đoan.

Lớp trẻ không bị trói buộc sẽ quay lưng với tôn giáo vì không tìm thấy ở đó sự thông thoáng, hồn nhiên, tươi mát đáp ứng cho nhu cầu tâm linh của họ. Điều đáng lưu tâm ở đây không phải là giữ nguyên hay đổi mới. Nhưng quan trọng nhất, cần xác định đâu là động lực quyết định nhận thức tâm linh của người trẻ hôm nay? cái cốt lõi, cái tinh thần, cái hồn thiêng vẫn tinh ròng, thánh thiện dù biết rằng cái phương tiện, cái hình thể, cái áo ngoài có thay mới, chuyển đổi. Thậm chí, không nhận diện được khi thoạt nhìn. Khi chấp nhận sự thay đổi, canh tân cục diện thì chắc chắn một điều là phải trải qua: bị dằn xé, đau đớn, chấp nhận vứt đi những gì không cần thiết nhưng đã nhiều gắn bó, hoặc phải miễn cưỡng chấp nhận tiến trình mới đang từng lúc xảy ra dù cho não trạng luôn "tử thủ" với những phương thức, những định chế lâu đời.

Ngày nay, với cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật mà đặc biệt là sự tiến bộ nhảy vọt của truyền thông vi tính. Môi trường truyền thông đại chúng đã rút ngắn khoảng cách không gian và thời gian giữa mỗi cá nhân và môi trường sống toàn cầu. Sinh hoạt tôn giáo cũng theo sự biến chuyển đó mà thay đổi. Tính cách huyền nhiệm, linh thiêng, kỳ bí của tôn giáo giảm dần trong tâm thức người trẻ theo sự phát triển của mạng lưới truyền thông. Ngày xưa, lời tuyên bố của hàng giáo phẩm trong tôn giáo thường mang tính cách linh thánh, kinh điển, bất di bất dịch đối với các tín hữu. Nhưng ngày nay, sự "giao khoán" đức tin kiểu đó xem chừng không có lý do tồn tại. Và là một trong những nguyên nhân làm người trẻ ngán ngẩm, không lấy làm mặn mà cho lắm; lắm lúc tìm cách tránh né. Người trẻ thích tiếp nhận và sống đức tin trong những kỳ giao lưu, sinh hoạt ngoại khóa, dã ngoại hơn là trong nội vi chính khóa, khuôn giáo. Ở đó, họ dễ nhận ra thần-tượng-Giêsu của mình hơn - Ngài đang hiện diện giống như họ; họ dễ nắm bắt chạm phải Ngài; họ dễ chia sẻ nhưng ưu tư, trăn trở của mình với Ngài - vì Ngài ở sát bên thật gần; quan trọng hơn cả là họ thấy tin tưởng để phơi bày nỗi lòng của mình với một Giêsu-khác; dễ trao đổi, học hỏi; thậm chí là những mè nheo, yêu sách, nhõng nhẻo của họ cũng dễ được thông cảm và chấp nhận (x. Mc. 10,13-16)

Mạng lưới thông tin vi tính thời nay, có tác động tinh thần mạnh mẽ đối với tuổi trẻ. Thế giới có 7 tỷ người mà dân cư mạng lưới internet chiếm hơn 6 tỉ; trong khi tín đồ của 20 tôn giáo (có từ 1 triệu tín đồ trở lên) cộng lại thì chỉ mới 4 tỷ! Đa số tuổi trẻ trên thế giới thích thực hành "kungfu" với mạng lưới internet thường xuyên hơn là tới các nơi thờ phượng của tôn giáo.

Tiếng nói của truyền thông có sức thông tin, bình luận, thuyết phục và lôi kéo tuổi trẻ trực tiếp và mạnh mẽ hơn là hấp lực giáo huấn của tôn giáo. Đây vừa là một cơ hội nhưng đồng thời vừa là một hệ lụy cho tuổi trẻ, vì mạng lưới toàn cầu có khả năng là một đống rác rưởi vĩ đại, mặc dầu cũng không thiếu vàng bạc, châu báu lẫn vào trong đó. Nhưng làm sao để tìm được của quý mà khỏi bị vấy bẩn vẫn còn là một nan đề cho giới trẻ thời nay. Câu trả lời xin được dành cho các nhà giáo dục, đào tạo và đặc trách linh hướng vậy!

Xu thế phù hợp với luận lý và chức năng của thời đại thuộc mọi lĩnh vực là: có gieo trồng mới có thu hoạch; có đầu tư mới có lợi nhuận. Nói đến tuổi trẻ là nói đến một thế giới đầy linh hoạt, biến chuyển rất nhanh và luôn luôn tươi mới vì đang ở trong buổi bình minh của cuộc đời. Đức tin Công giáo cũng chỉ rõ cuộc sống là một dòng biến dịch, không mất đi mà chỉ thay đổi từ vô thủy đến vô chung! Tất cả đều ở trong vòng quay biến-hiện sinh - tử.

Cuộc sống hiện tại với những giá trị vật chất đầy đủ, khiến cho "tuổi teen" thích chạy theo những xu hướng mới, thích tự khẳng định mình. Nhưng không ít cạm bẫy, rủi ro chực sẵn.

Nếu có những cuộc gặp gỡ, sinh hoạt, trao đổi, học tập ngoại khóa cho các bạn trẻ như thế này. Nếu có những buổi tối không chỉ đơn thuần chỉ là văn nghệ "bỏ túi", nhưng còn là chỗ "cô đọng" các bạn trẻ cùng quây quần bên nhau, cùng nhóm ngọn lửa trại huyền ảo, lung linh, lấp lánh. Để cùng chuyền tải cho nhau những cảm thức, chia sẻ cho nhau những cảm nhận từ cuộc sống qua những bài ca, điệu múa, chuyện kể tầm phào, nhỏ to tâm sự, ... Và cùng nhau đơn sơ dâng lời cầu nguyện cùng bạn-đường-Giêsu, tin chắc rằng chúng ta sẽ lắng nghe được ước mơ và những điều tốt đẹp nhất từ chính tâm hồn của họ đấy!

Mong rằng qua sự đa diện trong những lần sinh hoạt giao lưu với nhau, sẽ không còn nhiều bạn trẻ đứng trước cửa ngõ, mà đã mở cửa bước vào thế giới của mình thật sự vậy!

Cát Biển

Một số hình ảnh ngày sinh hoạt