Thánh Primô và Fêlicianô tử đạo

THÁNH PRIMÔ VÀ THÁNH FÊLICIANÔ TỬ ĐẠO 
(+286)

Nghe theo lời xúc xiểm của con rể là Galêriô (Galère), Hoàng đế Điôclêtianô ban hành sắc dụ cấm đạo công giáo, mở đầu cho một cuộc bách hại đẫm máu. Có thể nói đây là một cuộc tàn sát dữ dội nhất đã giết hại không biết bao nhiêu mạng người, đến nỗi, người ta đã gọi thời kỳ này (năm 303-311) là kỷ nguyên của các thánh tử đạo.

Trong những ngày u ám đó, Giáo hội phải đau đớn hầu như đứt ruột khi nhìn đoàn con đông đảo của mình ngã gục trên vũng máu, nhưng cũng hiên ngang sung sướng vì đó là những giòng máu vinh quang đã làm cho danh Chúa được rạng rỡ và Giáo hội được trưởng thành, vững mạnh.

Hai thánh Primô và Fêlicianô, mà Giáo hội kính nhớ hôm nay, cũng là những chiến sĩ anh hùng đã đổ máu để minh chứng đạo Chúa, dưới thời cấm cách của Hoàng đế Điôclêtianô.

Một điều đáng tiếc là rất ít tài liệu nói rõ về thân thế hai thánh nhân. Theo cuốn "Hạnh các thánh" viết vào thế kỷ V, người ta được biết, hai thánh Primô và Fêlicianô đều là công dân Rôma, xuất thân từ một gia đình trung lưu và là anh em với nhau. Hai người luôn có một đời sống hăng hái thi đua làm việc phúc thiện. Từ những nơi công trường cho đến những chốn hẻo lánh xa xôi, hay trong hang cùng ngõ hẻm, người ta thường thấy hai anh em Primô và Fêlicianô lui tới để giảng Tin mừng, thăm viếng những người bệnh tật, hoặc làm phúc bố thí cho những người nghèo khổ.

Gặp thời kỳ cấm cách, hai người vẫn không giảm lòng hăng hái. Đôi lần vì cuộc truy nã quá gắt gao, Primô và Fêlicianô đã phải thực hiện lời Chúa căn dặn các tông đồ xưa: Khi người ta lùng bắt các con ở thành này, chúng con hãy lẩn trốn sang thành khác. Nhưng rồi cơn giông tố bách hại phũ phàng ngày càng đè nặng trên người có đạo công giáo. Đâu đâu người ta cũng thi nhau vạch mặt chỉ tên dân Chúa. Không bao lâu sau hai anh em Primô và Fêlicianô bị các thầy sãi tố cáo và hai người đã bị tống giam tức khắc theo lệnh của Hoàng đế Điôclêtianô. Nhưng đêm đêm sứ thần Chúa hiện xuống mở cửa ngục để giải thoát cho hai người.

Trở về, anh em Primô và Fêlicianô lại tiếp tục công việc rao truyền danh Chúa và thi hành bác ái, với một lòng phấn chấn và hăng hái hơn trước, vì các ngài biết rằng ngày giờ của mình chưa kết liễu và, chỉ khi nào Chúa cho phép, thì kẻ thù mới có thể hãm hại được con cái Người mà thôi.

Ít lâu sau hai anh em Primô và Fêlicianô lại bị bắt nộp cho quan tổng trấn là một người độc ác lại có nhiều mưu lược. Sau nhiều cuộc chất vấn, khảo hạch, hành hình, đều vô hiệu, ông liền dùng đến kế ly gián, nghĩa là giam mỗi người một nơi và tra vấn riêng từng người; ông hy vọng như vậy sẽ có thể đánh đổ được lòng trung kiên của họ một cách dễ dàng. Tiên vàn ông cho đòi Fêlicianô đến và dụ dỗ, nạt nộ, nhưng rồi vẫn không thâu lượm được kết quả nào, vì Fêlicianô một mực trung thành thà chết chẳng thà chối Chúa. Trong khi đó tại ngục thất tối om, Primô được sứ thần Thiên Chúa hiện đến an ủi và khích lệ theo gương can đảm của anh mình. Hôm sau tổng trấn cho gọi Primô đến và nói với giọng quả quyết: "Này Primô, ta khen cho anh ngươi đã biết xử sự khôn ngoan, anh ngươi đã tuân lệnh Hoàng đế rồi, và bây giờ được vua ban thưởng cho giầu sang phú quý lắm. Primô còn đợi gì mà không theo gương của anh mình đi". - Primô đáp lại cũng không kém phần quả quyết: "Thưa quan, quan đừng hy vọng lừa bịp tôi, thiên thần Chúa đã cho tôi biết anh tôi thế nào rồi. Ước gì tôi được thông phần đau khổ và chịu tử đạo cùng với anh tôi!". Không nén nổi bực tức, quan tổng trấn liền kết án hai người cho sư tử ăn thịt. Nhưng những con thú dữ thay vì nhẩy bổ vào xé xác hai người thì lại như quên bản tính hung hăng tự nhiên của chúng; chúng hiền từ đến quấn quít rồi nằm gọn dưới chân hai đấng thánh. Cuối cùng quan đành phải hạ lệnh trảm quyết hai người anh em, mà những cuộc tra tấn hành hình đã không làm chia rẽ nổi, thì lúc này cùng giắt tay nhau lên hưởng cùng một vinh quang và hạnh phúc trên trời.

Khi cuộc bắt đạo chấm dứt, các tín hữu công giáo lũ lượt tới viếng mộ hai thánh Primô và Fêlicianô mỗi ngày một đông. Thế kỷ thứ V, mộ các ngài thành một nơi hành hương sầm uất. Sang thế kỷ VI, khi quân Lombađô xâm nhập lãnh thổ Ý. Đức Giáo Hoàng Têôđôrê I đã cho di chuyển hài cốt hai thánh nhân vào nội thành Rôma; đến sau thánh cốt lại được đem để tôn kính tại một nhà nguyện trong thành. Ngày nay, khi tới kính viếng nhà nguyện đó, khách hành hương sẽ còn được chiêm ngắm một bức khảm tuyệt mỹ đặt ở trên cung thánh. Bức khảm đó vẽ hình Chúa Giêsu, hai bên là hai hình thánh Primô và Fêlicianô với những vầng hào quang sáng rực, tay cầm sách Phúc âm tượng trưng lòng trung thành và can đảm của các ngài đối với đời sống Phúc âm; phía ngoài cùng là hai cây Thánh giá lớn tượng trưng những hy sinh đau khổ các thánh đã phải trải qua vì lòng yêu Chúa, đồng thời còn như nhắc nhở cho mỗi người hay: phải qua Thánh giá mới tới vinh quang được: Per crucem ad lucem; đó cũng là ý nghĩa của lời Chúa phán: "Ai không vác thập giá mình và đi theo đường lối của Ta, người ấy không đáng làm môn đệ Ta".

Lạy Chúa, xin cho chúng con biết theo gương các thánh, can đảm xưng danh Chúa và trong đời sống hằng ngày, cho chúng con biết dứt lòng tơ tưởng những vinh hoa trần thế, biết vui lòng chịu khổ vì Chúa, vì lạy Chúa, đường Thánh giá tuy là con đường nhỏ hẹp, đau khổ và khó đi, nhưng đó chính là đường sẽ dẫn chúng con tới nguồn hạnh phúc vô biên.