Viết về chính mình luôn là mạo hiểm, nhưng tôi thiết nghĩ, chủ đề của cột bài này được thể hiện tốt nhất qua chứng tá riêng. Trong một thế giới mà khiết tịnh và độc thân bị xem là ngây thơ và đáng thương, một nơi mà phần lớn hoài nghi về việc bất kỳ ai có thể thật sự sống trọn lối sống đó, thì có lẽ một chứng tá riêng sẽ là lời phản đối hiệu quả nhất.
Về độc thân và khiết tịnh, liệu đây là lối sống trong bối cảnh tu trì hay đơn giản là lối sống của bất kỳ ai độc thân trong đời? Tôi xin chia sẻ câu chuyện của mình:
Năm 17 tuổi, tôi đã quyết định làm linh mục và vào dòng Hiến Sĩ Đức Mẹ. Một phần quyết định đó có nghĩa là tôi sẽ sống độc thân suốt đời. Lạ thay, tôi chỉ mới 17 tuổi, nhưng tôi không đưa ra quyết định đó một cách ngây thơ hay vì ảo tưởng hay ho nào. Tôi đã cảm nhận được cái giá phải trả, đến nỗi gần như trọn bản thân tôi phản đối mạnh mẽ ơn gọi này. Tất cả! Dù tôi say mê việc mục vụ, nhưng đời sống độc thân đúng là vật cản khổng lồ. Tôi không muốn sống độc thân. Có ai lại muốn chứ? Thật sự là không một ai. Nhưng ơn gọi trong lòng tôi quá mạnh đến nỗi, bất chấp khó khăn của nó, tôi vẫn chọn, miễn cưỡng nhưng cương quyết, vào Dòng sau khi học xong trung học. Giờ sau 50 năm nhìn lại, tôi thấy đó vẫn là quyết định vong kỷ và thuần túy nhất của tôi.
Đã sống đời tu trì hơn 50 năm, và đã làm linh mục hơn 45 năm, tôi thấy đời độc thân tốt cho tôi, và tôi có thể thành thật nói rằng tôi đã sống đời độc thân một cách trung tín. Độc thân có thuận lợi của nó. Ngoài việc nó thúc đẩy tôi hơn trong mối liên hệ với Chúa, với tha nhân, và với bản thân mình (thường là qua những khắc khoải, cầu nguyện và nhờ sự giúp đỡ của các linh hướng), đời sống độc thân còn cho tôi có thể cống hiến đặc biệt cho việc mục vụ. Nếu bạn là linh mục và người mục vụ, thì độc thân là người bạn tốt cho bạn.
Nhưng không phải lúc nào nó cũng thân thiện. Với tôi, độc thân luôn là cuộc đấu tranh khó khăn nhất trong đời sống tu trì và mục vụ, một cuộc đóng đinh cảm xúc. Có những lúc, những ngày, những tuần, những tháng, và thậm chí là vài tháng, trọn bản thân tôi kêu gào chống lại nó, có những lúc tôi thấy mình đang yêu, đang đương cự lại với những ám ảnh, hay những lúc chật vật trong một cộng đoàn toàn nam tính, hoặc có những lúc tôi chán nản trước sự thật là mình sẽ không bao giờ có con cái, hay đơn giản là những lúc tôi vất vả đấu tranh với cảm xúc tính dục trong mình, những lúc như thế nhiều khi đủ để con người trong tôi muốn bước ra khỏi những gì mà người linh mục trong tôi đã khấn hứa. Nhiều lúc, đời độc thân sẽ khiến bạn đổ mồ hôi máu. Nó đi ngược lại những bản năng và sinh lực thâm sâu nhất, bẩm tại nhất mà Thiên Chúa đã ban cho bạn, và vì thế không thể giải quyết nó một cách hời hợt được.
Và vì thế, còn có những điều phải nói, những điều mà thời nay người ta hiểu quá hạn chế. Độc thân cũng có thể là thứ vô cùng sinh sôi, bởi tình dục không chỉ là làm tình. Ngay trước khi tạo nên hai giới nam nữ, Thiên Chúa đã nói. Con người ở một mình thì không tốt! Điều này quá đúng cho tất cả mọi người từng sống trên đời! Chúng ta có tính dục để đưa mình vượt ra khỏi sự cô độc, nhưng có nhiều cách để được thế, và sự thân mật tình dục chỉ là một trong số đó.
Có lẽ sự hiểu lầm lớn nhất thời nay về tính dục, là một niềm tin rằng tình bạn sâu sắc, cộng đoàn trung tín, và những dạng thân thiết mà không liên quan đến giao hợp, thì chỉ là những thứ thay thế, những chọn lựa thứ hai, bởi chỉ có làm tình mới là phương thức tình dục phong phú và sinh sôi nhất. Nhưng đấy không phải là những chọn lựa thứ hai. Cũng như làm tình, chúng cũng thật và rất phong phú.
Mới đây, tôi đã gọi điện mừng một linh mục bạn nhân dịp ngọc khánh. Ở tuổi 80, ông bảo tôi thế này: “Có những lúc khó khăn, mọi bạn đồng lớp của tôi đều từ bỏ sứ vụ, và tôi cũng có cám dỗ muốn làm thế. Nhưng tôi đã ở lại, và giờ nhìn lại, tôi khá hạnh phúc với đời mình.”
Nhìn lại đời mình và dấn thân trong đời độc thân của mình, tôi cũng có thể nói thế. Sống độc thân có thể gây nên những thời khắc khó khăn, như Merton từng khẳng định “sự đau đớn sâu sắc trong khiết tịnh.” Nhưng độc thân cũng cho tôi một cuộc đời phong phú bạn bè, cộng đoàn, kết giao, gia đình đủ loại, và có nhiều cơ hội để đến với tha nhân. Tôi sẽ chết mà không có con cái, đời tôi, như cuộc đời mọi người khác, là một bản giao hưởng không bao giờ trọn vẹn. Nhưng nhìn lại tất cả, tôi hạnh phúc với đời mình. Độc thân có thể là một lối sống xây dựng gia đình, hạnh phúc và đồng thời trao đi bản thân mình.
J.B. Thái Hòa dịch
