Đàng sau các vụ lạm dụng tình dục luôn ẩn giấu lạm dụng thiêng liêng. Linh mục Dysmas de Lassus, bề trên Dòng Chartreux ở Isère quan tâm đến vấn đề này trong các vụ tai tiếng hiện nay. Trong quyển sách Các nguy cơ và lệch lạc trong đời sống tu trì sẽ xuất bản vào tháng 3 -2020, ngài giải thích một vài điểm chính để hiểu tai họa đã làm tan vỡ nhiều cuộc sống.
Trong một cuộc phỏng vấn dài với báo Gia đình kitô giáo (Famille Chrétienne), linh mục Dysmas cho biết, “tai nạn thì luôn có, nhưng không phải mình nhắm mắt lại là tránh được”. Như trong các trường hợp lạm dụng tình dục, chính khi gặp các nạn nhân mà linh mục đã mở mắt ra và đã thúc đẩy ngài điều tra hiện tượng vẫn còn ít nghiên cứu này. “Thật thảm thương khi nghe các nữ tu quảng đại sống trọn đời thánh hiến lại nói họ không thể cầu nguyện được!”
Nếu mỗi trường hợp là duy nhất, nhưng linh mục ngạc nhiên khi thấy mẫu số chung của các chứng từ ngài nghe.
“Chúng tôi không còn có thể im lặng”
Ngài xác định: “Tôi nghĩ chúng ta không còn có thể im lặng trước các tình huống này! Với giáo dân, sự việc che giấu các lạm dụng có thể còn tai tiếng hơn chính các vụ lạm dụng”.
“Nạn nhân là bác sĩ chẩn đoán cho bệnh ung thư của tôi”
Theo linh mục, thái độ của Giáo hội lắng nghe nạn nhân và đặt họ vào tâm điểm là mới, nhất là ở Pháp. Thường thường và cũng quá lâu, có những tình huống “chúng ta nghe nạn nhân các vụ lạm dụng trong mục đích là để làm cho họ im lặng. Điều này xảy ra khi họ đặt danh tiếng cộng đoàn và lợi ích cá nhân mạnh hơn là sự đau khổ của người khác. Bây giờ phải đổi ngược vấn đề, phải đổi suy nghĩ ‘nạn nhân là đe dọa’ qua ‘nạn nhân là bác sĩ chẩn đoán căn bệnh ung thư cho tôi.’
Khó cự lại với tính kiêu ngạo
Theo linh mục Dom Dysmas, lạm dụng thiêng liêng xảy ra khi đương sự thấy mình ở thế đạo đức trên cao, thay vì ở thế phục vụ, họ sẽ dùng thế này để khai thác người khác cho lợi ích riêng của mình. Cha cảnh báo: “Người mục tử không còn phục vụ đàn chiên mà đàn chiên phục vụ người mục tử. [ …] Các lạm dụng không ở bên ngoài chúng ta, chúng ở mạnh mẽ bên trong chúng ta.
Tu viện Chartreux nằm dưới chân rặng núi Alpes | wikidia
Linh mục Dysmas ghi nhận: “Khi mình là nhà sáng lập hay bề trên được cộng đoàn yêu mến thì khó cưỡng lại tính kiêu ngạo. [ …] Dần dần thành công của những người này leo lên đầu trong khi mới đầu là lành mạnh”.
Theo các lời chứng linh mục Dysmas thu nhận thì đa số các trường hợp lạm dụng thiêng liêng, các trường hợp bề trên đi lạc hướng mới đầu không đồi trụy, nhưng tệ là họ thường làm một cách vô thức và tin chắc việc mình làm là đóng góp vào điều tốt.
Quan niệm sai lầm về đức vâng lời
Nguồn gốc của nó đi ngược về quan niệm sai lầm về lời khấn đức vâng lời. “Vâng lời đúng đắn là nhất thiết theo hình ảnh Chúa Kitô. Đó không phải là vâng lời một người mà vâng lời Chúa. ( ...) Phải luôn xem vâng lời bề trên là dịp để có thể vâng lời Chúa qua hành động rất cụ thể .” Một tu sĩ vẫn là người được ban cho sự thông minh và chịu trách nhiệm hành động của mình.
Linh mục bề trên Dysmas không thấy một nguy cơ nào khác trong lòng nhiệt thành của các tu sĩ trẻ tôn giáo yêu thích điều tuyệt đối, nhưng họ thiếu phân định. “Thông thường nhất, trong đời sống tu trì, lạm dụng mang hình thức cám dỗ tduoi vỏ bọc của chuyện tốt .” Đặc biệt trong trường hợp với lệnh cấm minh bạch đưa đến việc kiểm soát tư tưởng của một người. Hoặc lệnh cấm đương sự chỉ trích nhóm hay người của cấp trên, xem đó là chống công việc của Chúa.
Ảnh hưởng quá mức cũng là một mối nguy, chẳng hạn khi một bề trên được bầu lại nhiều lần liên tiếp ‘để đừng để họ bị tổn thương’.
“Cộng đồng phải phát triển một hệ thống miễn nhiễm cho mình”
Vòng tròn quyền lực
Một nguy cơ lệch lạc nghiêm trọng khác là vòng tròn quyền lực. Cấp trên được bao quanh bởi một lực lượng bảo vệ ngăn không cho họ nghe các tiếng nói cơ bản. Điều này đặc biệt đúng khi một cộng đồng nhỏ phát triển nhanh chóng, đi từ một vài người đến vài chục thậm chí đến hàng trăm. Các thành viên là tường thành bảo vệ sát nhất, họ có được địa vị nhờ bề trên, họ sẽ làm tất cả mọi sự để chận mọi nghi vấn.
Cách tự bảo vệ mình
Theo linh mục Dysmas, nếu các cộng đoàn mới có nhiều vụ lạm dụng thiêng liêng thì các dòng cũ cũng không tránh thoát, nhưng họ có phương tiện để bảo vệ. “Sự lệch lạc vẫn là cục bộ và toàn cộng đoàn có thể tự bảo vệ. Phải nói là minh triết kết tinh với thời gian”.
Theo linh mục Dysmas thì rất khó để cự lại với tính kiêu ngạo | DR
“Cộng đoàn phải phát triển hệ thống miễn nhiễm của mình. Nguyên tắc căn bản là quyền lực và phản-quyền lực .” Để làm được điều này, phương tiện chính vẫn là đào tạo lúc đầu và liên tục. Cũng cần phải có cái nhìn khách quan bên ngoài về cộng đoàn mình. Một chuyến viếng thăm theo luật định hay tổng tu nghị là dịp để phát hiện các lệch lạc.
Cuối cùng vai trò gia đình các tu sĩ có tầm quan trọng của nó. “Nếu gia đình thấy có tình trạng chán nản, nếu họ nhận thấy có một khoảng cách, một luật im lặng, đánh giá quá cao nhà sáng lập hay quá cao về sức hấp dẫn của người này, ( ...) họ có thể đặt câu hỏi và đóng vai trò báo động .”
Các nguy cơ và lệch lạc trong đời sống tu trì, (Risques et dérives de la vie religieuse, Dom Dysmas de Lassus, Paris Cerf, 2020.
Marta An Nguyễn dịch
507 27-02-2020
