Đừng bao giờ xét đoán

Khuôn vàng thước ngọc mà Chúa Giêsu đã đề ra trong bài suy niệm Tin Mừng hôm nay cũng giống như phương châm mà Đức Khổng Tử đã dạy các môn sinh của ông: “Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân” cái gì mình không muốn thì đừng làm cho người ta. Đức Khổng cũng nói một câu khác có tính cách tích cực hơn: “Kỷ dục lập nhi lập nhân; kỷ dục đạt nhi đạt nhân” nghĩa là mình muốn làm gì hay được gì thì cũng muốn, làm như vậy cho người ta.

Ta đang sống những trang Tin Mừng của Thánh Matthêu, với phần diễn từ Bài giảng Trên Núi. Đây là những lời khuyên dạy của Chúa Giêsu đối với người theo Chúa: một lối sống đạo đức thực sự khiêm tốn, biết mình.

“Những gì anh em muốn người khác làm cho mình thì hãy làm cho người ta như vậy” (Mt 7, 12) Phải chăng Chúa Giêsu muốn dạy về sự sòng phẳng trong cuộc sống “bánh ít trao đi, bánh qui trao lại” hoặc “có qua có lại mới toại lòng nhau”? Lời dạy của Tin Mừng hôm nay vượt xa nhiều bài học đắc nhân tâm của việc xã giao, bài học đó là: nghịch lý của việc cho - nhận. Nếu bạn muốn cái gì đó, thì hãy cho nó đi. Nghe ra thì nghịch lý! Hãy nhìn ngắm kinh nghiệm của người nông dân, muốn có nhiều thóc gạo, ông ta phải không ngừng gieo vãi hạt lúa xuống đất. Cũng vậy muốn được thương yêu, hãy gieo yêu thương cho người khác, hãy lấp đầy lòng trắc ẩn cho người khác, thì lòng sẽ tràn ngập cảm giác được thương yêu.

          Chủ đề của bài Tin Mừng hôm nay khởi sự những câu ở phần đầu chương 7: Đừng xét đoán.

Chủ đề này nhấn mạnh về lời  nói nhiều hơn hành động. “Anh em đừng xét đoán để khỏi bị xét đoán”. Ngay câu mở đầu, thánh sử Matthêu đã nêu bật nguyên nhân dẫn đến việc  chúng ta bị xét đoán là do chúng ta đã xét đoán. Chúng ta dễ nói lên ý kiến, nhận định chủ quan về người khác, mặc dù chúng ta chẳng có trách nhiệm để làm việc đó. Nhất là khi chúng ta có ảo tưởng cho rằng mình đạo đức hơn người, có khả năng hơn người, có quyền hơn người... là chúng ta dễ dàng phê phán không thương tiếc. Thậm chí có người nói cản. Nói bừa để tỏ ra ta đây hiểu biết lề luật, nắm vững đường lối... mà châm chọc, chê bai người khác. Đôi khi có người cũng cho rằng: đó là vì tinh thần bác ái, muốn người khác nên tốt nhưng sợ không dám nói thẳng. Về nhận xét của mình...mà sẵn sàng rêu rao cho mọi người biết về những sai lầm, khiếm khuyết của người khác... để đề cao mình hơn.

          Chúa Giêsu nhấn mạnh: “Vì anh em xét đoán thế nào thì...cũng sẽ bị xét đoán như vậy....Đong đấu nào...sẽ được đong bằng đấu ấy” (c.2). Ngài khẳng định về cách đối xử của chúng ta với anh em đồng loại sẽ được trả lời trong ngày sau hết, tại có khi sẽ xảy ra ngay tại đời này. Vì sự “đạo đức nửa vời” của chúng ta mà chúng ta tự lên mặt dạy dỗ người khác. Đây là thái độ tự mãn, tự cao, tự đại. Nó đối nghịch với nhân đức, hiền lành, khiêm nhường. Nhịn nhục. Chúa Giêsu đề cao cảnh giác về chuyện này. Ngài không cấm chúng ta có những nhận xét khách quan, những nhận xét phân biệt phải trái, sai quấy. Nhưng khi chúng ta kết tội và lên án lương tâm người anh em, là chúng ta xâm phạm lãnh vực dành riêng cho Thiên Chúa. Trong đời sống cộng đồng, điều này dễ xảy ra khi chúng ta có một chút gì hơn anh chị em mình: chức tước trong giáo xứ, danh dự trong khu xóm... lúc ấy chúng ta dễ dàng lên “bài giảng” với những bài “đạo đức nửa mùa” theo chủ quan của chúng ta. Chúng ta tự coi mình là “cái rốn vũ trụ” và cho rằng và mọi lời nói và việc làm của chúng ta là hợp lý. Là phải đạo.

          Trong (c.3 và c. 4) Chúa Giêsu nhắc chúng ta về thận phận của chính mình tại sao chúng ta quá chú tâm đến “ cọng rơm trong mắt của người anh em mà quên đi mình đang vác một cái xà”. Cái xà ấy đã che phủ con mắt đức tin của chúng ta, và chúng ta chỉ còn soi mói cái xấu của người anh em mà không biết là: người khi lên án, xét đoán người khác là chính chúng ta đang tự lên án, kết tội mình. Ở đây, Chúa Giêsu nhắc chúng ta phải dè dặt khi xét đoán người khác. Hãy nhớ lại thân phận bụi tro của mình cũng dầy những khuyết điểm tội lỗi... mà bao dung tha thứ những lỗi lầm của người anh em. Có thế, chúng ta mới đấm ngực ăn năn thú nhận và không lên mặt hợm hĩnh khi góp ý xây dựng người anh em, không coi thường, khinh khi người khác mà biết đón nhận nhau trong đức ái.

          Trong câu cuối cùng, Chúa Giêsu gợi những kẻ xét đoán người khác là: Đạo đức giả Ngài ra lệnh: chúng ta hãy lấy cái xà ra trước, rồi thấy rõ mà lấy cọng rơm cho người anh em ( c.5). Nghĩa là chúng ta phải thực hành điều mình hiểu và điều mình nói, thì mới xây dựng người khác trên con đường nhân đức được.

          Người môn đệ của Chúa Giêsu trong mọi tình huống phải luôn vượt qua thế gian lẽ thường tình để đi bước trước, để trở nên hoàn hảo như Cha trên trời là Đấng hoàn hảo (Mt 5, 48). Là con một Cha, anh chị em một nhà nghĩa là biết lắng nghe tiếng nói của người khác đang thổn thức, đang thì thầm, rên xiết…trong từng ngày sống. Nếu mỗi người muốn được sự chia sẻ thông cảm của người khác, thì chính mình hãy biết sống gieo tin yêu thông cảm với người khác. Nếu mỗi người muốn người khác đối xử công bằng với chính mình thì hãy sống và xây dựng công bình với người khác. Nếu mỗi người không muốn người khác cau có với mình, thì hãy luôn mang bộ mặt vui tươi phấn khởi đến với người khác. Thật vậy, đời sẽ thay đổi khi ta thay đổi.

          Con người ta thường thích và muốn rất nhiều điều cho bản thân mình. Người ta dễ dàng sống ích kỷ, và lòng báo thù….cánh cửa của ơn cứu độ mở ra cho những ai chấp nhận buớc đi trong con đường hẹp của lòng quảng đại, biết tiết chế bản thân và sống biết nghĩ đến người khác. Hy sinh cho nhau những điều tốt đẹp như chính bản thân mình mong muốn người khác làm cho mình. Gieo tình thương thì sẽ gặt thương mến, gieo bình an sẽ gặp bình an.

Chúa Giêsu đã đề ra cho chúng ta khuôn vàng thước ngọc để xử sự trong cuộc sống : “Những gì anh em muốn người khác làm cho mình, thì anh em hãy làm cho người ta như vậy”.  Nếu mỗi người muốn người khác đối xử công bằng với chính mình thì hãy sống công bình với người khác. Nếu mỗi người muốn người khác cư xử quảng đại với mình, thì hãy sống quảng đại với người khác như vậy. Nếu mỗi người không muốn người khác cau có với mình, thì hãy luôn mang bộ mặt của sự vui tươi phấn khởi đến với người khác. CTVTT VL